سرطان کبد | بازدید دلایل، علائم اشکار و نهان و بازدید خطرات آن_مستطیل زرد

سرطان کبد بیماری سخت و تقریبا کشنده است که در صورت تشخیص در مرحله های اولیه، برخلاف ذات خطرناکش، به راحتی کنترل و درمان می‌بشود. این بیماری با اختلال در تکثیر سلول‌های کبدی  اغاز شده و کم‌کم، نه تنها این عضو حیاتی را از بین می‌برد بلکه در دوره متاستاز، به اندام‌های دگیری همچون غدد لنفاوی و ریه هم گسترش اشکار می‌کند. علائم این نوع از سرطان، گاه خاموش است و گاه، به نحوه اذیت‌کننده‌ای، سخت و طاقت فرساست. هر زمان که نشانه‌های هر کدام از ۴ گرید این بیماری را مشاهده کردید، باید هر چه سریع تر به دکتر گوارش و کبد مراجعه کنید.

در ادامه این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید تا درمورد این بیماری به‌ظور کامل برایتان توضیح دهیم.

اگر هم سوالی دارید، می‌توانید در انتها نقل کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر جواب دهد.

سرطان کبد چیست؟

سرطان کبد یکی از انواع گوناگون بیماری سرطان‌ است که نقطه آغازش، سلول‌های کبدی است. این بیماری طبق معمولً وقتی ابراز می‌کند که سلول‌های این عضو حیاتی، به طور غیرطبیعی تقسیم شده و تومورهای سرطانی تشکیل کنند.

سرطان کبد می‌تواند اولیه باشد، یعنی از خود کبد اغاز شده باشد، یا ثانویه باشد؛ یعنی از قسمت‌های دیگر بدن به کبد منتقل شده باشد. شایع‌ترین نوع سرطان اولیه کبد، هپاتوسلولار کارسینوما است.

چه افرادی در خطر ابتلا به سرطان کبد قرار دارند؟

وجود دلایل و عوامل خاصی، افراد گوناگون را مستعد ابتلا به سرطان کبد می‌کند. زیاد تر افرادی که شرایط زیر را دارند، در معرض ابتلا به این بیماری می باشند:

• مبتلایان به عفونت مزمن ویروس‌های هپاتیت B یا C
• افراد دارای سیروز کبدی ناشی از الکل، هپاتیت یا کبد چرب
• مبتلایان به بیماری کبد چرب غیرالکلی
• مصرف‌کنندگان طویل‌زمان نوشیدنی‌های الکلی
• افراد با اختلالات متابولیکی همانند هموکروماتوز
• افراد در معرض سموم قارچی آفلاتوکسین
• افرادی با سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کبد

شناخت این عوامل به پیشگیری و پیگیری دقیق‌تر حالت کبد پشتیبانی می‌کند.

عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به سرطان کبد

علاوه بر عوامل ذکر شده، موارد زیر نیز ریسک ابتلا را بالا می‌برند:

• عفونت‌های مزمن هپاتیت B و C
• مصرف مزمن و زیاد الکل
• کبد چرب و دیابت نوع ۲
• چاقی و اضافه وزن
• روبه رو با قارچ آفلاتوکسین‌ها در مواد غذایی
• داشتن سیروز کبدی
• عوامل ژنتیکی

کنترل و اصلاح این عوامل نقش مهمی در افت خطر ابتلا به سرطان کبد دارد.

انوع سرطان کبد

درمجموع، ۸ نوع گوناگون از این بیماری شناسایی شده است که برخی شایع و برخی دیگر، نادر می باشند:

۱. کارسینوم هپاتوسلولار یا HCC

هپاتوسلولار، رایج‌ترین نوع از سرطان کبد است که بیشتر از ۸۰ درصد موارد سرطان کبد را راه اندازی می‌دهد. کارسینوم هپاتوسلولار از سلول‌های مهم کبد یعنی هپاتوسیت‌ها منشأ می‌گیرد.

این سرطان طبق معمولً در افرادی که بیماری‌های عرصه‌ای کبد همانند سیروز کبد یا هپاتیت مزمن دارند، شایع‌تر است. رشد این سرطان امکان پذیر به طور توده‌های منفرد یا چندگانه در کبد باشد و طبق معمولً به شدت پیشرفت می‌کند.

۲. کلانژیوکارسینوم یا سرطان مجاری صفراوی

این نوع سرطان از سلول‌های پوشاننده مجاری صفراوی که صفرا را از کبد به روده منتقل می‌کنند، اغاز می‌بشود. کلانژیوکارسینوم نسبت به کارسینوم هپاتوسلولار کمتر شایع است ولی می‌تواند به دو دسته مهم تقسیم بشود:

• کلانژیوکارسینوم داخل کبدی؛ وقتی که سرطان در داخل کبد و مجاری صفراوی کوچک اغاز می‌بشود.
• کلانژیوکارسینوم خارج کبدی؛ وقتی که سرطان در مجاری صفراوی بزرگ‌تر و خارج از کبد ابراز می‌کند.

مسئله! این نوع سرطان طبق معمولً تهاجمی‌تر است و درمان آن دشوارتر از HCC است.

۳. آنژیوسارکوم

آنژیوسارکوم زیاد نادر و کم‌شیوع است و از سلول‌های دیواره رگ‌های خونی کبد یا دیگر سلول‌های غیرمعمول کبدی منشا می‌گیرد. این نوع از سرطان‌ کبد، زیاد تر سریع رشد می‌کند و پیش‌آگاهی ضعیفی دارد.

۴. کارسینوم سلول سنگ‌فرشی کبد

این نوع زیاد نادر است و از سلول‌های سنگ‌فرشی که نوع خاصی از سلول‌های پوششی است، منشأ می‌گیرد. زیاد تر با بیماری‌های مزمن مجاری صفراوی یا صدمه‌های مزمن کبد مرتبط است.

۵. آدنوسارکوم

آدنوسارکوم، نوع زیاد نادر فرد دیگر است که ترکیبی از سلول‌های غددی و سلول‌های سرطانی بافت همبند دارد. حرکت این سرطان‌، طبق معمولً تهاجمی است.

۶. کارسینوم کبدی سلول کوچک

کارسینوم کبدی سلول کوچک، نوعی سرطان نادر است که سلول‌های زیاد کوچک و غیرمعمول دارد و طبق معمولً زیاد سریع پیشرفت می‌کند.

۷. سارکوم‌های کبدی دیگر

غیر از آنژیوسارکوم، انواع نادری از سارکوم‌ها هم وجود دارد که از بافت‌های همبند کبد منشأ می‌گیرند، همانند لیپوسارکوم یا لیمفوسارکوم که زیاد کم‌شیوع و پیچیده‌اند.

۸. متاستازهای کبد

اگرچه سرطان‌های اولیه کبد مهم‌اند، اما شایع‌ترین سرطان‌های مربوط به کبد در واقع متاستاز یا همان گسترش سرطان از اندام‌های دیگر به کبد می باشند. برای مثالً سرطان روده، پانکراس، یا پستان که به کبد انتشار خواهد شد.

علائم سرطان کبد

سرطان کبد در هر مرحله، علائم و نشانه‌های مختلفی دارد؛ برای همین در علم پزشکی، این نشانه‌ها را به دو دسته اولیه و پیشرفته تقسیم کرده‌اند:

علائم اولیه یا علائم خاموش سرطان کبد

در مرحله های اولیه سرطان کبد، علائم زیاد تر مبهم و غیر اختصاصی می باشند و امکان پذیر با بیماری‌های دیگر نادرست گرفته شوند. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افت اشتها و افت وزن تدریجی
• حس ناراحتی یا سنگینی در ناحیه فوقانی سمت راست شکم
• خستگی و ضعف عمومی
• افت انرژی و توان انجام فعالیت‌های روزمره

مسئله! در زمان ابراز این علائم، رشد تومور آرام است و و تأثیر محدودی بر کارکرد کبد دارد و برای همین به آنها، علائم خاموش سرطان کبد حرف های می‌بشود.

علائم پیشرفته

با پیشرفت سرطان و بزرگ شدن تومور، علائم شدیدتر و آزاردهنده‌تر خواهد شد:

• درد شدید و مداوم در ناحیه راست شکم که امکان پذیر به شانه‌ها یا پشت سرایت کند؛
• تورم و بزرگی شکم به علت تجمع مایع رخ می‌دهد؛
• پوست و چشم‌ها در تاثییر اختلال کارکرد کبد زرد خواهد شد، اصلاحا به آن یرقان می‌گویند؛
• وزن به طور ناخواسته زیاد کم می‌بشود؛
• خارش پوست شدید رخ می‌دهد؛
• در سطح هوشیاری تغییرات تعداد بسیاری رخ داده و فرد دچار حالت گیجی مستمر قرار می‌گیرد.

مرحله های پیشرفت سرطان کبد و گریدهای گوناگون آن

سرطان کبد کم کم پیشرفت می‌کند و در هر مرحله علائم و نشانه‌های متغیری ظاهر می‌بشود. در مرحله های ابتدایی، تومور کوچک است و امکان پذیر فرد هیچ علامتی نداشته باشد یا فقط علائم خفیف و غیر اختصاصی همانند افت اشتها و خستگی را توانایی کند.

با رشد تومور و گسترش آن به قسمت‌های دیگر کبد و حتی خارج از آن، علائم شدیدتر و آشکار‌تری همانند درد شدید در ناحیه راست شکم، زردی پوست و چشم‌ها، تورم شکم و افت وزن ناگهانی ظاهر خواهد شد. تشخیص دقیق گرید سرطان کبد برای انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت بسیاری دارد.

طبق معمولً گریدهای سرطان کبد، به ۴ دسته مهم تقسیم خواهد شد:

گرید ۱

سلول‌های سرطانی در این گرید، شباهت بسیاری به سلول‌های طبیعی کبد دارند. رشد و تقسیم سلولی در گرید ۱ آهسته است و گمان گسترش تومور در این مرحله، کمتر است. این نوع سرطان طبق معمولً جواب بهتری به درمان‌ها دارد.

گرید ۲

در گرید ۲، سلول‌ها نسبت به سلول‌های طبیعی کمتر همانند می باشند و رشد آنها نسبتاً سریع تر است. این نوع از سرطان، نیاز به مراقبت دقیق‌تر و درمان موثر دارد.

گرید ۳

در گرید ۳، سلول‌های سرطانی زیاد غیر طبیعی و بی‌شباهت به سلول‌های عادی می باشند. رشد زیاد سریع و تهاجمی دارند و گمان گسترش و متاستاز زیاد تر است. این نوع سرطان طبق معمولً درمان پیچیده‌تری می‌طلبد و پیش‌آگهی آن بدتر است.

گرید ۴

در مرحله های اخر سرطان کبد، سرطان نه تنها کبد را به کلی تحت شعاع خود قرار داده بلکه به اندام‌های دیگربی همچون غدد لنفاوی، ریه یا استخوان‌ها هم سرایت می‌کند.

چه وقتی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از علائم فوق را به اختصاصی اگر در گروه‌های پرخطر قرار دارید توانایی کردید، بهتر است هر چه سریع تر به دکتر کبد مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند به درمان بهتر و افزایش شانس بهبود پشتیبانی کند. این چنین اگر سابقه بیماری‌های کبدی دارید یا در معرض عوامل خطر هستید، انجام معاینات منظم پزشکی و آزمایش‌های دوره‌ای الزامی است.

چطور سرطان کبد تشخیص داده می‌بشود؟

تشخیص سرطان کبد شامل مرحله های و راه حلهای مختلفی است که طبق معمولً با بازدید علائم و سابقه بیماری اغاز می‌بشود. راه حلهای مهم تشخیص این بیماری عبارت هستند از:

• آزمایش خون؛ بازدید کارکرد کبد و وجود مارکرهای خاص همانند آلفافتوپروتئین (AFP) که می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد.
• تصویربرداری؛ انجام سونوگرافی کبد، سی‌تی‌اسکن یا MRI برای مشاهده تومور و مقدار پیشرفت آن اهمیت زیاد دارد.
• بیوپسی کبد؛ مثالبرداری از بافت کبد و بازدید سلولی زیر میکروسکوپ که تشخیص قطعی را مقدور می‌کند.

تشخیص دقیق مرحله بیماری و اندازه تومور به انتخاب روش درمانی پشتیبانی می‌کند.

تشخیص سرطان کبد چه مقدار طول می‌کشد؟

طبق معمول فرایند تشخیص سرطان کبد، مطابق جدول زیر طول به طول می‌انجامد:

مرحله تشخیص	توضیح مختصر	زمان زمان تقریبی
مراجعه اولیه به پزشک	بیمار با علائم یا عوامل خطر به پزشک مراجعه می‌کند	روز اول
انجام آزمایش‌های خون اولیه	آزمایش‌های معمول شامل آزمایش‌های کبدی و آلفا فتوپروتئین (AFP)	۱ تا ۳ روز
تصویربرداری اولیه	سونوگرافی کبد، سی تی اسکن یا MRI برای مشاهده تومور	۱ تا ۲ هفته
برسی تخصصی و مشاوره تیم پزشکی	ملاقات با انکولوژیست، گوارش یا جراح جهت بازدید نتایج و برنامه‌ریزی	۱ هفته بعد از تصویربرداری
مثالبرداری (بیوپسی) در صورت نیاز	برداشتن نمونه بافت برای تایید نوع و گرید سرطان	۱ تا ۲ هفته
تحلیل نمونه و گزارش پاتولوژی	بازدید تخصصی بافت برای تشخیص دقیق	۱ تا ۳ هفته
تعیین مرحله و گرید سرطان	جمع‌بندی نتایج آزمایش‌ها و تصویربرداری برای تعیین مرحله بیماری	۱ هفته
تصمیم‌گیری نهایی برای درمان	جلسه تیم پزشکی برای انتخاب بهترین روش درمان	۱ هفته

چطور سرطان کبد را می‌توان درمان کرد؟

درمان سرطان کبد بستگی به مرحله بیماری، اندازه و محل تومور، کارکرد کلی کبد و حالت عمومی بیمار دارد. گزینه‌های مهم درمانی این بیماری، شامل موارد زیر است:

• جراحی؛ برداشتن بخشی از کبد یا پیوند کبد در موارد خاص
• درمان‌های موضعی؛ همانند ابلیشن یا از بین بردن سلول‌های سرطانی با حرارت یا سرما یا آمبولیزاسیون یا به عبارتی دیگر، مسدود کردن رگ‌های تغذیه‌کننده تومور
• شیمی‌درمانی و داروهای موثر؛ منفعت گیری از داروههای خاص برای کند یا متوقف کردن رشد تومورهای سرطانی
• ایمونوتراپی؛ تحریک سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سرطان
• دریافت حمایتو مراقبت‌های تسکینی؛ کنترل درد و بهبود کیفیت زندگی در مرحله های پیشرفته

انتخاب درمان طبق معمولً توسط تیم پزشکی متخصص و با دقت به شرایط فردی بیمار انجام می‌بشود. برای خرید آنلاین دارو، با نسخه یا بی نسخه، می‌توانید از داروخانه دکتردکتر پشتیبانی بگیرید.

درمان قطعی سرطان کبد

درمان قطعی سرطان کبد نوشته پیچیده‌ای است و بسته به شرایط بیمار، نوع و مرحله سرطان، سلامت کلی کبد و وجود بیماری‌های عرصه‌ای، متفاوت است. به طور کلی، درمان‌هایی که می‌توانند به گفتن درمان‌های قطعییا اصطلاحا درمان‌های کورتیکال در نظر گرفته شوند، عبارت هستند از:

جراحی برداشتن کامل تومور

این درمان هنگامی قطعی محسوب می‌بشود که تومور محدود به بخشی از کبد باشه و کبد بیمار سالم یا نسبتاً سالم باشد. با این که با برداشتن کامل ناحیه سرطانی، گمان درمان کامل وجود دارد اما فقط در موارد محدود قابل اجراست.

پیوند کامل کبد

با پیوند کبد، یک کبد سالم با کبد بیمار، جانشین می‌بشود. این روش، بهترین و کامل‌ترین درمان قطعی سرطان کبد است، مخصوصاً برای بیمارانی که تومور کوچک و محدود دارند و شرایط مساعدی برای پیوند دارند.

درمان سرطان کبد چه مقدار طول می‌کشد؟

زمان دیقی برای درمان این بیماری نمی‌توان در نظر گرفت چون، تشخیص تا اغاز درمان امکان پذیر چند هفته طول بکشد، درمان مهم طبق معمولً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد اما با اهمیت ترین قسمت، دوره پیگیری و مراقبت طویل مدت است که امکان دارد سال‌ها ادامه داشته باشد.

چطور می‌توان از سرطان کبد پیشگیری کرد؟

پیشگیری از سرطان کبد با مراعات نکات زیر مقدور است:

• دریافت واکسیناسیون هپاتیت B؛ جلوگیری از ابتلا به این بیماری با دریافت واکسن هپاتیت B
• پرهیز از رفتارهای پرخطر؛ اجتناب از منفعت گیری مشترک سرنگ و مراعات نکات بهداشتی در روابط جنسی
• درمان و کنترل بیماری‌های کبدی؛ پیگیری و درمان به موقع هپاتیت B و C و کنترل بیماری‌های عرصه‌ای همانند کبد چرب
• افت یا ترک مصرف الکل؛ به منظور پیشگیری از صدمه‌های کبدی
• رژیم غذایی سالم و ورزش منظم؛ نگه داری وزن مناسب و افت التهاب کبد
• کنترل کیفیت مواد غذایی؛ جلوگیری از آلودگی به قارچ آفلاتوکسین‌ها

مراعات این نکات به افت قابل دقت ریسک ابتلا به سرطان کبد پشتیبانی می‌کند.

چه رژیم غذایی‌ای برای افراد در معرض خطر مناسب‌تر است؟

برای افرادی که سابقه سیروز، هپاتیت مزمن یا چاقی مفرط دارند و در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد می باشند، مراعات یک رژیم غذایی متعادل و ضدالتهاب زیاد اهمیت دارد. رژیمی همچون:

مواد غذایی	مثال‌ها	توضیح
سبزیجات پرفیبر و رنگی	بروکلی، اسفناج، چغندر، هویج، کلم‌قرمز	سرشار از آنتی‌اکسیدان و فیبر، ضدالتهاب و سم‌زدا
میوه‌های تازه	توت‌ها، سیب، انار، مرکبات، آلو	غنی از ویتامین C و فلاونوئیدها؛ تحکیم سیستم ایمنی
غلات کامل	جو دوسر، نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، کینوا	کنترل قند خون، افت چربی کبد
پروتئین‌های سالم	ماهی (همانند سالمون)، مرغ بدون پوست، عدس، نخود، لوبیا	پشتیبانی به بازسازی سلول‌های کبدی
چربی‌های سودمند	روغن زیتون، آووکادو، گردو، بادام	افت التهاب و بهبود چربی خون

غذاهای زیان اور برای افراد در معرض ابتلا

غذاها و نوشیدنی‌هایی می باشند که برای افراد مستعد به سرطان کبد، زیان اور می باشند. مواد غذایی همچون:

• نوشیدنی‌های الکلی

• غذاهای سرخ‌شده و پرچرب همانند فست‌فود

• مواد غذایی حاوی چربی ترانس همچون چیپس و شیرینی‌های صنعتی

• انواع قند و کربوهیدرات ساده همانند نوشابه، آب‌میوه صنعتی و نان سفید

• گوشت‌های فرآوری‌شده همانند سوسیس، کالباس و گوشت دودی

• غذاهای پرنمک همانند انواع کنسرو و شور

آیا فردی که سرطان کبد دارد می‌تواند زندگی عادی داشته باشد؟

جواب به این سوال، بستگی بسیاری به مرحله تشخیص سرطان کبد، نوع آن، حالت عمومی بیمار و جواب به درمان‌ها دارد. در مرحله های اولیه، اگر سرطان با جراحی یا پیوند کبد درمان بشود، بیمار می‌تواند زندگی نسبتاً عادی و طویل داشته باشد. حتی در مرحله های پیشرفته هم با درمان‌های موثر، شیمی‌درمانی یا ایمونوتراپی، کیفیت زندگی قابل قبولی برای تعداد بسیاری از بیماران نگه داری می‌بشود.

یقیناً داشتن زندگی عادی، امکان پذیر نیازمند تغییراتی در سبک زندگی، مصرف داروهای منظم و مراجعه‌ مداوم به پزشک باشد. اگر نیاز دارید تا دراینباره با متخصص سخن بگویید کنید، می‌توانید با گرفتن ویزیت آنلاین دکتر کبد از طریق سامانه دکتردکتر، بدون نیاز به مراجعه حضوری، سوالات خود را نقل کنید.

منبع های:

mayoclinic.org

cancer.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری