بازدید انواع داروهای ضد حساسیت و عوارض مصرف بیشتر از حد آن‌ها_مستطیل زرد

برای کنترل علائم انواع گوناگون آلرژی، داروهای ضد حساسیت متنوعی شامل آنتی‌هیستامین‌ها، کورتیکواستروئیدها، تثبیت‌کننده‌های ماست‌سل، مهارکننده‌های لوکوترین، داروهای بیولوژیک و ضداحتقان‌ها وجود دارند. هر یک از این داروها با مکانیسم خاصی عمل کرده و و بعضی اوقات مصرف آن‌ها با عوارضی همانند خواب‌آلودگی، افزایش سختی خون یا تحریک گوارشی همراه خواهد می بود.

مصرف صحیح و آگاهانه این داروها، با مشورت پزشک، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلرژی پشتیبانی کند. در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر با انواع داروهای ضد حساسیت و عوارض مصرف بی‌رویه آن‌ها آشنا خواهید شد.

اگر در این عرصه سوالی دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن جواب دهد.

داروی ضد حساسیت چیست؟

داروهای ضد حساسیت برای کنترل و افت علائم ناشی از آلرژی به کار می‌روال. این داروها در شکل‌های مختلفی همانند قرص، شربت، اسپری بینی، قطره چشمی، کرم‌های موضعی و آمپول در دسترس می باشند. داروی ضدحساسیت طبق معمول علائمی همانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و قرمزی چشم‌ها و کهیرهای پوستی را رفع می‌کند. 

مکانیسم مهم کارکرد داروهای ضد حساسیت، مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین در بدن است. هیستامین، ماده‌ای شیمیایی است که در زمان عکس العمل آلرژیک توسط سیستم ایمنی ترشح شده و علتابراز علائم حساسیت می‌بشود. آلرژی می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تماس با گرده گیاهان، گرد و غبار، غذای خاص، داروها یا نیش حشرات رخ دهد. منفعت گیری از داروهای ضد حساسیت می‌تواند علائم ناخوشایند آلرژی را تا حد بسیاری افت دهد و به بهبود حالت عمومی فرد پشتیبانی کند.

انواع داروهای ضد حساسیت

داروهای ضد حساسیت انواع و کاربردهای متغیری دارند که بسته به نوع آلرژی و شدت علائم، انتخاب خواهد شد. در جدول زیر، برخی از داروهای ضد حساسیت به طور خلاصه اراعه شده است:

 در ادامه به بازدید انواع داروهای ضد حساسیت به طور مفصل خواهیم پرداخت.

آنتی‌هیستامین‌ها

آنتی‌هیستامین‌ها با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین، علائم شایعی همانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و قرمزی چشم را افت خواهند داد. این داروها در قالب قرص آنتی هیستامین، شربت، اسپری بینی و قطره چشمی اراعه خواهد شد و زیاد تر برای حساسیت فصلی، آلرژی تنفسی، کهیر و حساسیت‌های چشمی مناسب می باشند.

از عوارض شایع آن‌ها می‌توان به خواب‌آلودگی (مخصوصا در داروهایی همانند دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرامین)، خشکی چشم یا سردرد (در قطره‌ها) و طعم ناخوشایند در اسپری‌ها اشاره کرد. برای افرادی که نیاز به دارویی با تاثییر سریع دارند، آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند یکی از گزینه‌های مهم باشند.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها با افت التهاب در درمان آلرژی‌های شدید پوستی، آسم آلرژیک، آلرژی بینی (رینیت آلرژیک) و این چنین التهاب چشم یا پوست ناشی از آلرژی کاربرد دارند. این داروها در قالب اسپری، قطره، قرص، کرم و استنشاقی مصرف خواهد شد. اگرچه کورتیکواستروئیدها زیاد اثرگذار می باشند، اما امکان پذیر با عوارضی همانند خونریزی بینی، تحریک گلو، افزایش سختی خون به‌اختصاصی در مصرف طویل مدت یا دوز بالا همراه باشند. 

تثبیت کننده‌های ماست‌سل (Mast Cell Stabilizers)

این داروها وقتی تجویز خواهد شد که آنتی‌هیستامین‌ها به‌تنهایی برای پیشگیری از حساسیت فصلی یا آلرژی چشمی کافی نیستند. تثبیت کننده‌های ماست‌سل با جلوگیری از آزاد شدن مواد شیمیایی حساسیت‌زا از ابراز علائم جلوگیری می‌کنند، اما اثرگذاری‌شان امکان پذیر چند روز طول بکشد. خوشبختانه عوارض جانبی مقداری دارند و برای منفعت گیری طویل مدت مناسب‌تر می باشند.

ایمونوتراپی و داروهای بیولوژیک

این روش برای افرادی که دچار آسم آلرژیک، آلرژی غذایی یا کهیر مزمن می باشند و به داروهای معمول جواب مناسبی نداده‌اند، انتخابی طویل مدت و ریشه‌ای است. ایمونوتراپی با تحول عکس العمل سیستم ایمنی به آلرژن‌ها به درمان آلرژی پشتیبانی می‌کند. با وجود اثربخشی بالا، امکان پذیر عوارضی همانند سوزش محل تزریق، خارش، عطسه یا حتی در موارد نادر آنافیلاکسی تشکیل بشود، به این علت حتما باید زیر نظر پزشک متخصص انجام بشود.

دکونژستانت‌ها (ضداحتقان‌ها)

دکونژستانت‌ها زیاد تر برای از بین بردن موقت گرفتگی بینی ناشی از آلرژی‌های تنفسی و حساسیت فصلی موثر می باشند. آن‌ها به‌صورت قرص و اسپری بینی منفعت گیری شده، اما تنها برای مصرف مختصر‌زمان پیشنهاد خواهد شد. از عوارض این داروها می‌توان به بی‌خوابی، تحریک‌پذیری، افزایش سختی خون و سردرد اشاره کرد. منفعت گیری بیشتر از سه روز از اسپری‌های ضد احتقان امکان پذیر علتاحتقان برگشتی بشود و حالت بینی را بدتر کند.

مهارکننده‌های لوکوترین (Leukotriene Inhibitors)

مهارکننده‌های لوکوترین برای کنترل آسم آلرژیک و آلرژی تنفسی کاربرد دارند و طبق معمول به‌صورت قرص و با نسخه دکتر آلرژی تجویز خواهد شد. با این که در افت التهاب اثرگذار می باشند، اما در برخی افراد امکان پذیر با کابوس، اضطراب، افسردگی یا اختلال خواب همراه باشند.

داروی اورژانسی آلرژی (اپی‌نفرین)

اپی‌نفرین مخصوص شرایط اورژانسی همانند آنافیلاکسی (عکس العمل‌های آلرژیک شدید) است و به‌صورت اتواینجکتور تزریق می‌بشود. عوارض احتمالی آن شامل افزایش ضربان قلب، اضطراب و سوزش محل تزریق است. همراه داشتن این دارو برای افرادی با سابقه آنافیلاکسی الزامی است و سپس از تزریق باید فورا با اورژانس تماس گرفت.

داروهای گیاهی ضد حساسیت

برخی افراد به جای داروهای شیمیایی از ترکیباتی همانند گزنه، ویتامین C، کورستین یا پروبیوتیک‌ها برای افت علائم آلرژی منفعت گیری می‌کنند. این روش امکان پذیر در برخی آلرژی‌های خفیف فصلی یا پوستی موثر باشد، اما اثرگذاری آن‌ها علمی و قطعی نیست. این چنین، امکان پذیر عوارضی همانند دل‌پیچه، سردرد، نفخ یا مشکلات گوارشی به‌اختصاصی در صورت مصرف همزمان با دیگر داروها به همراه داشته باشند.

آنتی‌هیستامین‌های نسل اول

آنتی‌هیستامین‌های نسل اول همانند دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرامین با مسدود کردن گیرنده‌های H1 هیستامین، علائم آلرژی را افت خواهند داد. این داروها به‌راحتی از سد خونی-مغزی عبور می‌کنند و زیاد تر علتخواب‌آلودگی و آرام‌بخشی خواهد شد. آن‌ها این چنین اثرات آنتی‌کولینرژیک دارند که می‌تواند علتخشکی دهان یا سرگیجه بشود. این داروهای ضد حساسیت اگرچه موثر بوده، اما به علت تشکیل خواب‌آلودگی برای منفعت گیری روزانه مناسب نیستند.

آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم

آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم همانند لوراتادین و سیتریزین نیز گیرنده‌های H1 را مهار می‌کنند، اما به‌سختی داخل مغز خواهد شد و در نتیجه خواب‌آلودگی کمتری تشکیل می‌کنند. این داروها برای کنترل طویل مدت آلرژی مناسب‌تر بوده و طبق معمول برای مصرف روزانه ترجیح داده خواهد شد. آن‌ها ایمن‌تر و با تاثییر طویل‌تری می باشند.

داروهای ضد حساسیت بدون نسخه

برخی آنتی‌هیستامین‌ها همانند کلرفنیرامین، دیفن‌هیدرامین و سیتریزین، لوراتادین و فکسوفنادین بدون نسخه در دسترس می باشند. این چنین، قطره‌های کتوتیفن و اسپری‌های بینی همانند آزلاستین را هم می‌توان بدون نسخه تهیه کرد.

داروهای ضد حساسیت تجویزی

داروهایی همانند دسلوراتادین، هیدروکسیزین، کربینوکسامین و داروهای بیولوژیک همانند اومالیزوماب تنها با نسخه پزشک اراعه خواهد شد و برای شرایط خاص یا شدید کاربرد دارند.

چه افرادی نباید داروی ضدحساسیت مصرف کنند؟

زیاد تر افراد می‌توانند داروهای ضدحساسیت را بدون مشکل مصرف کنند. اما اگر در شرایط خاصی باشید، بهتر است پیش از مصرف با پزشک یا داروساز مشورت کنید. این شرایط شامل موارد زیر خواهد شد:

• در دوران بارداری و شیردهی
• برای مصرف کودکان
• مصرف در سنین بالا
• مصرف همزمان با داروهای دیگر همچون داروی ضدافسردگی
• سابقه بیماری‌هایی همانند ناراحتی قلبی، کبدی، کلیوی یا صرع
• مصرف همزمان با الکل

در این موارد، امکان پذیر همه‌ آنتی‌هیستامین‌ها برای شما مناسب نباشند و پزشک می‌تواند نوع مناسب‌تری را نظر دهد. 

بر پایه مقاله انتشار شده در مجله سیستم بهداشت و درمان ملی بریتانیا،

طبق معمول در دوران بارداری لوراتادین پیشنهاد می‌بشود. این چنین لوراتادین یا سیتریزین در دوران شیردهی هم بی‌خطر در نظر گرفته خواهد شد.

ملزوم به ذکر است که همیشه پیش از مصرف هر دارویی، بروشور آن را مطالعه کرده و با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض جانبی آن در امان باشید.

عوارض مصرف بیشتر از حد داروهای ضد حساسیت

مصرف بیشتر از حد داروهای ضد آلرژی، به‌اختصاصی آنتی‌هیستامین‌ها، می‌تواند از علائم خفیف تا شرایط تهدیدکننده زندگی را در پی داشته باشد. شدت و نوع علائم به نوع دارو و مقدار مصرف‌شده بستگی دارد.

• خواب‌آلودگی یا آرام‌بخشی شدید
• گیجی، بی‌قراری یا تحریک‌پذیری
• تشنج
• تحریک عصبی (به‌اختصاصی در کودکان)
• تپش قلب (تاکی‌کاردی)
• کم شدن سختی خون (هیپوتانسیون)
• گشاد شدن مردمک چشم
• خشکی دهان و پوست
• تهوع و استفراغ
• احتباس ادرار
• تاری یا دوبینی

اهمیت مشورت پزشکی در مصرف داروهای ضد آلرژی

داروهای ضد حساسیت، از جمله آنتی‌هیستامین‌ها، کورتیکواستروئیدها، تثبیت‌کننده‌های ماست‌سل و داروهای بیولوژیک نقش مهمی در کنترل علائم آلرژی همانند عطسه، آبریزش بینی، خارش و کهیر دارند. این داروها در اشکال مختلفی همانند قرص، شربت، اسپری و قطره اراعه خواهد شد. با این حال، مصرف بی‌رویه یا نادرست آن‌ها می‌تواند تبدیل عوارضی همانند خواب‌آلودگی، افزایش سختی خون یا عکس العمل‌های شدید بشود. 

به این علت، انتخاب و مصرف این داروها باید با مشورت پزشک و بر پایه نوع و شدت آلرژی انجام گیرد. اگر در انتخاب داروی مناسب تردید دارید، می‌توانید از مشاوره آنلاین پزشکی منفعت‌مند شوید. برای رزرو نوبت پزشک، دریافت مشاوره تخصصی و خواست آنلاین دارو کافی است به وب‌سایت دکتردکتر مراجعه کنید و روال درمان را سریع تر و یقین‌تر پیش ببرید.

منبع های:

nhs.uk

webmd.com

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری