ایران در اغاز بحران آب قرار گرفت؛ سدهای کلیدی در حالت قرمز هستند_مستطیل زرد

به‌گزارش ایسنا، ایران برای پنجمین سال متوالی دچار خشکسالی است و این روال، منبع های آبی سرزمین را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. با دقت به استمرار کم‌آبی، کارشناسان بر الزام تحول الگوی مصرف در قسمت‌های گوناگون پافشاری دارند. در قسمت کشاورزی، محدود کردن کشت محصولات پرآب‌بر همانند برنج و جایگزینی آن‌ها با محصولات کم‌آب‌بر ازجمله راهکارهایی است که می‌تواند بخشی از سختی بر منبع های آبی را افت دهد. در قسمت شهری نیز مدیریت هوشمند مصرف آب و جلوگیری از هدررفت، اهمیت حیاتی دارد.

با وجود بارش‌های پراکنده در برخی مناطق سرزمین، کارشناسان پافشاری دارند که این مقدار بارندگی تأثیر محسوسی در فراهم منبع های آبی سرزمین ندارد. بر پایه توضیحات سخنگوی صنعت آب، بارش‌های گزارش‌شده، به‌اختصاصی در مناطق خشک، تنها سطح زمین را مرطوب می‌کنند و نقشی در تشکیل رواناب پایدار یا افزایش ذخایر آب ندارند. حتی در صورت بارش‌های نرمال در فروردین و اردیبهشت، افتتجمعی سالانه جبران نخواهد شد، مگر این که ایران با یک ترسالی غیرمنتظره مواجه بشود.

حالت بارندگی‌ها در تهران نیز نامطلوب گزارش شده است. بر پایه اظهار رسمی، مقدار بارش‌های این استان نسبت به سال قبل ۲۵ درصد افت داشته و در قیاس با میانگین طویل مدت، کم شدن دیدنی ۴۶ درصدی را توانایی کرده است. این افت بارش، تأثیر مستقیمی بر منبع های آبی پایتخت داشته و جهت افت شدید ذخایر سدهای فراهم‌کننده آب تهران، از جمله سدهای امیرکبیر، لار، لتیان، طالقان و ماملو شده است. به حرف های مسئولان، حجم سودمند مخزن سد امیرکبیر تقریباً به نصف افت یافته و سد لار نیز تقریباً خشک شده است.

بحران در سرزمین؛ سدهای کلیدی در حالت قرمز

بحران آب تنها به تهران محدود نمی‌بشود؛ ورودی آب به سدهای سرزمین در سال جاری ۹.۵ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال قبل با کم شدن ۳.۵ میلیارد مترمکعبی مواجه شده است. برخی از با اهمیت ترین سدهای سرزمین ازجمله سد میناب در هرمزگان، زاینده‌رود در اصفهان، ۱۵ خرداد در خراسان رضوی و سد ساوه در استان مرکزی در حالت قرمز یا زرد قرار دارند.

خطر جیره‌بندی آب در تابستان

یکی از با اهمیت ترین نگرانی‌های مسئولان، گمان جیره‌بندی آب در تابستان سال آینده است. هرچند وزارت نیرو اظهار کرده که در تلاش است از اجرای این سیاست اجتناب کند، اما در صورت ادامه روال مصرف جاری، امکان پذیر قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده آب در برخی مناطق اجتناب‌ناپذیر بشود. هم‌اکنون در تهران افت سختی آب از ساعت ۱۲ شب به سپس اجرا می‌بشود، اما اگر مقدار مصرف افت نیابد، امکان اجرای راه حلهای سختگیرانه‌تر وجود دارد.

متخصصان حوزه آب پافشاری دارند که ایران برای عبور از این بحران به یک مدیریت مصرف هوشمندانه نیاز دارد. برداشت بی‌رویه از چاه‌های زیرزمینی نه‌تنها مشکل افتآب را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند بحران را تشدید کند. در این شرایط، شراکت عمومی و پذیرفتن حقیقت کم‌آبی از سوی شهروندان و مسئولان، مهم‌ترین راهکار برای مقابله با بحران آب در سرزمین خواهد می بود.

چطور مصرف آب را افت دهیم؟

اما چطور می‌توان مصرف آب را افت داد، برای این مهم ملزوم است تا برای شستن میوه و سبزی‌ها از یک ظرف پر از آب منفعت گیری کنید و آب را باز نگذارید. زمان شستن ظروف، ابتدا چربی‌ها را با دستمال پاک کنید و سپس شستشو را انجام دهید و ماشین ظرف‌شویی را فقط در وقتی که کاملاً پر است روشن کنید.

زمان دوش گرفتن را به کمتر از ۵ دقیقه افت دهید. هر دقیقه دوش گرفتن نزدیک به ۱۲ لیتر آب مصرف می‌کند. زمان مسواک زدن، شیر آب را باز نگذارید. می‌توان با یک لیوان آب، مسواک زدن را انجام داد. از سیفون‌های کم‌مصرف منفعت گیری کنید. اگر سیفون قدیمی دارید، یک بطری پر از آب در مخزن آن قرار دهید تا حجم مصرفی افت یابد.

 ماشین لباس‌شویی را فقط وقتی روشن کنید که پر باشد، برای شستن ماشین یا حیاط از سطل آب به جای شلنگ منفعت گیری کنید، نشتی‌ها و چکه‌های شیر آب را رفع کنید؛ یک شیر چکه‌کننده می‌تواند ماهانه صدها لیتر آب هدر دهد. در ساختمان‌های تازه، از تجهیزات کاهنده مصرف همانند سرشیرهای پخش‌کننده منفعت گیری کنید.

علاوه بر این قسمت کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در ایران است (نزدیک به ۹۰ درصد مصرف آب سرزمین) برای افت مصرف در این قسمت، نیز می‌بایست منفعت گیری از سیستم‌های آبیاری نوین همانند آبیاری قطره‌ای و بارانی به‌جای راه حلهای سنتی غرقابی مورد دقت قرار بگیرد. این چنین کشت محصولات کم‌آب‌بر به‌جای محصولات پرآب‌بر همانند برنج و هندوانه در مناطق کم‌آب،  مدیریت زمان آبیاری (آبیاری در ساعات خنک روز همانند صبح سریع یا عصر برای جلوگیری از تبخیر آب)، منفعت گیری از مالچ (پوشش گیاهی) برای جلوگیری از تبخیر آب از سطح خاک و منفعت‌گیری از راه حلهای مدرن تصفیه و بازیافت آب در مزارع از دیگر مواردی است که می‌توان به آن دقت کرد.

در قسمت صنعت نیز  بازیافت آب در فرآیندهای صنعتی (منفعت گیری مجدد از آب تصفیه‌شده در کارخانه‌ها)، مدرن‌سازی تجهیزات صنعتی برای افت مصرف آب در تشکیل، افت مصرف آب در نیروگاه‌ها با منفعت گیری از سیستم‌های خنک‌کننده بهینه و منفعت گیری از آب‌های غیرشرب برای قسمت‌هایی که نیاز به آب آشامیدنی ندارند باید مورد دقت باشد.

بحران آب یک چالش ملی است که تنها با تحول حرکت مصرفی و منفعت‌گیری از فناوری‌های نوین قابل مدیریت است. اگر هر فرد و هر قسمت، مقدار مصرف آب خود را افت دهد، می‌توان از ابراز مشکلاتهای جدی‌تر در آینده جلوگیری کرد. هر قطره آب اهمیت دارد، بعد همین امروز عمل کنیم.