نکات مهم قرص آهن برای کودکان + نحوه مصرف در سنین مختلف_مستطیل زرد

قرص آهن برای کودکان به‌منظور رشد و تکامل، تشکیل سلول‌های خونی و انتقال اکسیژن در بدن زیاد الزامی است؛ آهن یکی از با اهمیت ترین مواد معدنی برای رشد سالم کودکان و کارکرد صحیح سلول‌های خونی به حساب می اید.

در صورت افتآهن، کودکان به کم‌خونی مبتلا شده و مرحله های رشد آنها با تاخیر و اختلال روبه رو می‌بشود. علائم افتآهن در کودکان شامل خستگی، رنگ‌پریدگی، افت تمرکز و ضعف عمومی است.

برای پیشگیری از علائم افتآهن و کم‌خونی، کودکان باید این ماده معدنی را به مقدار کافی از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها (با تجویز پزشک)، دریافت کنند.

پیشگیری از کم‌خونی، این چنین از ابراز مشکلاتی همانند افت توانایی یادگیری، رشد نامطلوب و ضعف سیستم ایمنی جلوگیری می‌کند. دقت داشته باشید که مصرف سرخود و بیش‌از‌اندازه مکمل‌های آهن امکان پذیر خطرناک باشد. 

برای توضیح کامل‌تر، این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بازدید اهمیت مصرف قرص آهن در کودکان تعلق می‌دهیم.

اگر سوالی داشتید، در قسمت نظرات نقل کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر جواب دهد. 

چه کودکانی به قرص آهن نیاز دارند؟

در حالت کلی، همه کودکان برای رشد و تکامل جسمانی و شناختی به آهن نیاز دارند. اما برخی از کودکان به‌علت شرایط خاص، زیاد تر از دیگر کودکان در معرض افتآهن و عوارض ناشی از آن قرار دارند. از‌این‌رو، مصرف این دارو در جلوگیری از مشکلات رشدی و سلامتی آنها موثر است.

نوزادان نارس و کم‌وزن

نوزادانی که پیش از موعد مقرر به‌دنیا می‌آیند، طبق معمولً کم‌وزن بوده و ذخایر آهن کمتری در بدن خود دارند. چون، ذخایر آهنی طبق معمولً در ماه‌های آخر بارداری از طریق جفت تامین می‌بشود. از آنجایی که این روال در نوزادان نارس کامل نیست، ذخایر آهن در بدن آنها کمتر از دیگر نوزادان خواهد می بود. به‌همین علت، پزشکان برای جلوگیری از کم‌خونی، مصرف مکمل‌‌های آهن را برای این نوزادان تجویز می‌کنند. 

با استناد به مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت mayoclinic،

نوزادان نارس می‌توانند مکمل‌های آهن را سپس از تجویز پزشک از ۲ هفتگی یا یکسالی دریافت کنند.

اگر مادر شیر خود را به نوزاد بدهد، شرایط فرق می‌کند. در این موقعیت مصرف مکمل باید تحت نظر پزشک باشد.

کودکان با رژیم غذایی نامناسب

رژیم غذایی برخی از کودکان، بنابه‌دلایل گوناگون زیاد نامناسب بوده و فاقد از منبع های آهن است. این کودکان طبق معمولً حبوبات، گوشت‌ قرمز و تخم‌مرغ نمی‌خورند. این چنین، کودکانی که شیر گاو را بیش‌از‌اندازه مصرف می‌کنند، امکان پذیر به افت جذب آهن دچار شوند. در این چنین مواردی، اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های آهن تحت نظر پزشک در تامین روزانه آهن کودکان موثر خواهد می بود. 

کودکان مبتلا به بیماری‌های خاص

کودکانی که به بیماری‌های زیر مبتلا می باشند، طبق معمولً با کم‌خونی یا افت جذب آهن نیز دچار خواهد شد:

• بیماری سلیاک
• بیماری کرون
• سوء‌ تغذیه
• زخم معده
• ابتلا به انگل‌های روده‌ای

در حالت کلی، ابتلا به هرگونه بیماری یا مشکلی که با خون‌ریزی همراه باشد، به گمان زیادً به کم‌خونی و افتآهن در کودکان منجر می‌بشود. 

دیگر موارد را در جدول زیر بازدید می‌کنیم:

دیگر کودکان نیازمند به قرص آهن	توضیحات کلی
کودکانی که سریع رشد می‌کنند	نیاز بدن به آهن در این کودکان افزایش می‌یابد.
کودکانی که گیاه‌خوار می باشند	به‌علت دریافت نکردن آهن از منبع های حیوانی و رژیم گیاه‌خواری نه‌چندان اصولی، کودکان گیاه‌خوار نیز به گمان زیادً به مکمل‌های آهن نیاز دارند.
کودکانی که خون‌ریزی‌های مکرر دارند	خون‌دماغ‌شدن‌های سنگین، خون‌ریزی‌های داخلی ناشی از مشکلات گوارشی، قاعدگی‌های سنگین (در دوران نوجوانی) به از دست دادن آهن منجر شده و مصرف مکمل آهن الزامی خواهد می بود.
کودکانی که مکرراً دچار عفوت خواهد شد	سیستم ایمنی ضعیف و تغذیه نادرست جهت ابراز عفونت شده و نیاز بدن به مصرف آهن افزایش می‌یابد.

مسئله! اگر کودک شما در گروه‌های فوق قرار دارد، دقت به سلامت جسمانی، انجام آزمایش‌های گوناگون و مصرف مکمل‌های آهن الزامی است.

بازدید انواع قرص آهن برای کودکان

این مکمل به اشکال زیر در داروخانه‌ها حاضر است:

• قطره آهن مایع
• شربت آهن
• قرص آهن
• مکمل‌های پاستیلی
• قرص آهن جویدنی

برای انتخاب هرکدام از مکمل‌های فوق، می‌توانید به سامانه داروخانه آنلاین دکتردکتر مراجعه کرده و از قسمت خواست آنلاین دارو، محصول موردنظر خود را تهیه کنید.

قطره آهن مایع

قطره آهن مایع برای کودکان، یکی از مکمل‌های مهم برای جلوگیری از کم‌خونی مرتبط با فقر آهن است. سن مناسب برای مصرف قطره آهن مایع، ۴ – ۶ ماهگی تا ۲ سالگی است. یقیناً پزشک متخصص در این مورد تصمیم می‌گیرد. انواع قطره آهن مایع برای کودکان موارد زیر را شامل خواهد شد:

• قطره لیپوزومال
• قطره فروزومال
• قطره فروگلوبین
• قطره سیدرال
• قطره آیروفیکس
• قطره فروس سولفات

به‌علت افزایش مقدار جذب، بهترین زمان مصرف این قطره بین دو وعده شیر یا غذا است.

این چنین، والدین باید زمان منفعت گیری از این قطره به نکات زیر دقت داشته باشند:

• از مصرف همزمان این قطره با شیر، لبنیات و چای خودداری کنید؛
• بهتر است این قطره را همراه با آبمیوه‌های دارای ویتامین C به کودک خود بدهید. (همانند آب پرتقال یا آب سیب)

دقت به این نکات برای افزایش مقدار جذب قطره زیاد مهم است.

عوارض احتمالی قطره آهن

زمان منفعت گیری از این قطره، امکان پذیر عوارض زیر در بدن کودک شما ابراز کنند:

• تیره‌شدن دندان‌ها؛ برای جلوگیری از این عارضه، سپس از مصرف قطره دهان کودک خود را با آب بشوئید.
• دل‌درد یا حالت تهوع؛ در این موقعیت پزشک متخصص برند محصول و دوز مصرفی آن را تحول می‌دهد. (همه کودکان آن را توانایی نمی‌کنند)
• یبوست و تحول رنگ مدفوع به سیاه یا سبز؛ این مورد طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

در صورت روبه رو با عوارض فوق، اسایش خود را نگه داری کرده و به سپس به دکتر کودکان مراجعه کنید.

شربت آهن

شربت آهن یکی دیگر از انواع مکمل‌های آهن برای کودکان است. سن مناسب منفعت گیری از این شربت، از ۶ ماهگی تا ۲ سالگی کودک است. چون کودکان در حال رشد به اکسیژن بسیاری نیاز دارند. افتآهن در این سنین جهت افت انرژی،‌ بی‌حالی، بی‌اشتهایی و ضعف سیستم ایمنی خواهد شد. انواع شربت آهن برای کودکان عبارت هستند از:

• شربت سیدرال گوچه؛ دارای آهن لیپوزومال بوده و رنگ دندان‌ها را تحول نمی‌دهد.
• شربت فروگلوبین؛ مقدار عوارض گوارشی آن کمتر بوده و برای کودکان بالای ۱ سال مناسب است.
• شربت فروفورت گاین؛ دارای ویتامین‌های B است و سریع تر جذب می‌بشود.
• شربت آیروفیکس؛ تاثییر آن بر دندان‌های کودک کمتر از شربت‌های دیگر است.
• شربت هماتینیک؛ این شربت حاوی فولیک‌اسید بوده و برای کم‌خونی هم مناسب است.
• شربت فریرون؛ این شربت برای کودکان کم‌اشتها زیاد مناسب بوده و زیاد سریع جذب می‌بشود.

زمان مصرف شربت آهن، والدین باید به نکات زیر دقت داشته باشند:

• دوز مصرفی شربت را دقیقا مطابق دستور پزشک تنظیم کنید. چون مصرف بیشتر از حد آن می‌تواند سمی باشد.
• در صورت فراموشی یک دوز، می‌توانید به محض یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید.
• شربت را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

با مراعات نکات فوق، جذب آهن در بدن کودک شما افزایش می‌یابد.

قرص آهن

انتخاب قرص آهن و دوز مصرفی آن، بر پایه سن و شدت افتآن در کودک اشکار می‌بشود. در حالت کلی، کودکان می‌توانند از سن ۴ سالگی این قرص را مصرف کنند. اگر کودک شما به هر دلیلی نمی‌تواند قرص مصرف کند، پزشک دیگر اشکال دارویی همانند قطره و شربت را جانشین خواهد کرد. چند مورد از قرص‌های آهن را بازدید می‌کنیم:

• فروس سولفات
• قروس فومارات
• فروس گلوکونات

طبق معمولً پزشک متخصص، نوع قرص را بر پایه شرایط کودک و مقدار نیاز وی به آهن تعیین می‌کند.

قرص آهن جویدنی

یکی دیگر از مکمل‌های آهن است که در طعم‌های گوناگون همانند شیرینی، آب‌نبات یا لواشک تشکیل می‌بشود. برخی از کودکان به‌علت ناخوشایند بودن طعم دیگر اشکال دارویی (همانند شربت و قطره)، از مصرف مکمل اجتناب می‌کنند. در این حالت، می‌توانید قرص‌های آهن جویدنی را مطابق دستور پزشک تهیه کنید.
روش مصرف این قرص، بدین صورت است که کودک باید آن را به آرامی بجود تا کاملاً حل بشود. دستور مصرف قرص‌های جویدنی طبق معمولً یکبار در روز است. دوز مصرفی نیز بر پایه سن و وزن کودک تعیین می‌بشود. چند مورد از قرص‌های آهن جویدنی برای کودکان عبارت هستند از:

• فروگلوبین جویدنی
• ناتیرپور
• انواع قرص‌های جویدنی با طعم میوه و شکلات

این نوع از مکمل‌ها عوارض کمتری دارند.

مکمل‌های پاستیلی

این نوع از مکمل‌های آهن، به طور پاستیل‌های خوش طعم و بدون منفعت گیری از رنگ‌های مصنوعی تشکیل خواهد شد. دوز و مقدار مصرف این مکمل‌ها نیز بر پایه وزن و سن کودک تعیین می‌بشود. زمان مصرف پاستیل‌های آهن حتماً به دستور پزشک دقت داشته باشید.

مقدار آهن مورد نیاز برای کودکان در سنین گوناگون چه مقدار است؟

نیاز کودکان به آهن در سنین گوناگون مطابق جدول زیر است:

سن	مقدار مصرف پیشنهاد‌شده روزانه
۶ تا ۱۲ ماه	۱۱ میلی‌گرم
۱ تا ۳ سال	۷ میلی‌گرم
۴ تا ۸ سال	۱۰ میلی‌گرم
۹ تا ۱۳ سال	۸ میلی‌گرم

مسئله! این جدول برای افزایش اطلاعات عمومی شما بوده و به‌ منزله تجویز پزشکی نیست. چون نیاز به آهن در سنین گوناگون بر پایه نیاز بدن کودک و شدت کم‌خونی یا فقر‌آهن او تعیین می‌بشود. درنتیجه، مقادیری که در جدول آورده‌ایم برای همه کودکان یکسان نیست.

بهترین زمان مصرف قرص آهن برای کودکان

جذب آهن در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. با اهمیت ترین نکاتی که باید در این خصوص دقت داشته باشید عبارت هستند از:

مصرف مکمل همراه با منبع های ویتامین C

مصرف مکمل‌ آهن همراه با غذا، در افزایش مقدار جذب آن موثر است. علی‌الخصوص وقتی که منبع های غذایی حاوی ویتامین C باشند. برای مثال پرتقال، فلفل‌دلمه‌ای، گوجه‌فرنگی و تمشک از این دست می باشند. به‌علت این که ویتامین C، محیط معده را اسیدی می‌کند و این نوشته در افزایش جذب آهن موثر است.

مصرف مکمل در موقعیت‌های دیگر

مصرف آهن سپس از وعده غذایی، زمان استراحت و این چنین قبل از خواب نیز در افزایش مقدار جذب آن موثر است. چون این موقعیت‌ها، بر مخاط معده و روده تاثییر داشته و مقدار جذب آهن را بهبود می‌بخشند.

عوارض مصرف بیشتر از حد قرص آهن در کودکان

عوارض مصرف مکمل‌های آهن در دو گروه عوارض شایع و خطر مسمومیت دسته‌بندی خواهد شد.

عوارض شایع

مصرف بیش‌از‌اندازه این مکمل‌ها می‌تواند به مشکلات گوارشی زیر منجر بشود:

• درد معده و دل‌پیچه؛ به‌علت مصرف اضافی آهن
• تهوع و استفراغ؛ تحریک معده بر پایه مصرف بیشتر از اندازه مکمل‌ها
• یبوست؛ به‌علت افت حرکات روده ناشی از مصرف آهن
• اسهال؛ به‌علت تحریک روده در نتیجه مصرف دوز بالای آهن
• تحول رنگ مدفوع؛ نشانه‌ای طبیعی به‌علت مصرف آهن (یقین شوید که تحول رنگ مدفوع ناشی از خون‌ریزی داخل نیست)

در صورت شدید بودن عوارض فوق به پزشک متخصص خبر دهید.

خطر مسمومیت

مصرف بیشتر از حد این مکمل، می‌تواند زیاد خطرناک و حتی کشنده باشد. چند مورد از نشانه‌های مسمویت شدید با آهن را بازدید می‌کنیم:

• مشاهده خون در مدفوع
• استفراغ خونی
• کم شدن سختی خون
• سرگیجه
• افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس
• صدمه به کبد و کلیه (در برخی موارد)
• کما و حتی مرگ (در صورت مصرف زیاد زیاد)

برای جلوگیری از موقعیت‌های فوق، این مکمل‌ را دقیقاً مطابق با دستور پزشک مصرف کنید. این چنین، هیچ زمان دوز مصرفی را سرخود تحول ندهید و مکمل‌ها را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

دوز خطرناک آهن

دوزهای خطرناک آهن در کودکان عبارت هستند از:

• مصرف ۲۰ تا ۶۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن؛ بروزعلائم مسمومیت شدید
• مصرف بیشتر از ۶۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن؛ زیاد خطرناک و کشنده

برای جلوگیری از موقعیت‌های فوق، والدین باید نسبت به مقدار دریافتی آهن کودک خود حساس باشند.

عمل های مهم در صورت مسمومیت کودک با آهن

در صورت مسمومیت کودک عمل های زیر را انجام دهید:

• سریعاً به نزدیک‌ترین اورژانس یا بیمارستان محل زندگی خود مراجعه کنید؛
• به کودک آب یا شیر بدهید؛
• کودک را به استفراغ تشویق نکنید.

در این موقعیت، به گمان زیاد پزشک متخصص معده کودک را شست‌و‌شو می‌دهد. این چنین امکان پذیر داروی ضدسم (همانند دفروکسامین) تجویز کند.

نکات مهم برای والدین قبل از دادن قرص آهن به کودک

پیش از این که کودک شما مصرف این مکمل را اغاز کند، انجام عمل های زیر الزامی است:

مشورت با پزشک

پیش از هرگونه عمل‌های درمانی (همانند مصرف داروی خاص) در رابطه کودکان خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص ابتدا شرایط کودک شما را بازدید کرده و سپس مرحله های درمانی را اغاز می‌کند. برای مثال، بازدید وزن و سن کودک به همراه تجویز چند آزمایش از این دست می باشند. این چنین، در برخی موارد امکان پذیر کودک نیازی به مصرف مکمل نداشته باشد و دریافت آهن از طریق غذاهای حاوی آهن کافی باشد.

بازدید سطح آهن کودک با آزمایش خون

برای تعیین افتآهن، پزشک متخصص مقادیر فریتین و هموگلوبین را در آزمایش خون کودک بازدید می‌کند. چون در صورت نرمال بودن مقادیر آهن، مصرف مکمل‌ها می‌توانند خطرناک باشند.

نکات ایمنی برای جلوگیری از مصرف بیشتر از اندازه

عمل های مهم عبارت هستند از:

• مکمل‌های پاستیلی و آب‌نباتی را دور از دسترس کودکان نگه‌داری کنید؛
• هیچ زمان دوز بالاتر از مقدار تجویز شده را به کودک خود ندهید؛
• در صورت فراموشی یک دوز، دوز مصرفی را دوبرابر نکنید.

این چنین، علائم مسمومیت با آهن را بشناسید و در صورت مشاهده فوراً به اورژانس مراجعه کنید.

برای کسب آگاهی زیاد تر به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای کسب اطلاعات مهم در خصوص قرص آهن برای کودکان باید به دکتر کودکان مراجعه کنید. متخصصین این حوزه، ابتدا شرایط جسمانی و مقادیر هموگلوبین را بازدید کرده و در صورت لزوم عمل های درمانی را اغاز می‌کنند.

برای اطلاعات زیاد تر در خصوص تاثییر قرص آهن در کودکان و دریافت نوبت آنلاین و حضوری از بهترین پزشکان کودکان سراسر ایران، به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجعه کنید.

منبع های:

myhealth.alberta.ca

سوالات متداول مصرف قرص آهن برای کودکان

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری