بیماری اسکلریت چشم چیست و چطور درمان می‌بشود؟_مستطیل زرد

بیماری اسکلریت یک بیماری التهابی است که تکه سفید چشم (صلبیه) را تحت تاثییر قرار می‌دهد. این بیماری امکان پذیر بر تاثییر اختلالات سیستم ایمنی بدن، عفونت‌ها یا صدمه‌های چشمی تشکیل بشود.

عدم تشخیص و درمان به موقع اسکلریت چشم می‌تواند تبدیل عوارض جدی همانند از دست دادن بینایی بشود. به این علت، آگاهی از علائم و نشانه‌های این بیماری و مراجعه سریع به چشم‌پزشک زیاد مهم است. در این نوشته از مجموعه پزشکی دکتردکتر، به بازدید علل، علائم، راه حلهای تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.

در انتها، اگر سوالی دارید، در تکه نظرات بنویسیدتا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن جواب دهد.

بیماری اسکلریت چیست؟

تکه سفید چشم یا همان صلبیه، به‌‌گفتن یک لایه محافظ عمل می‌کند. صلبیه، علاوه‌بر نگه داری شکل کره چشم و جلوگیری از صدمه‌های گوناگون، محل اتصال ماهیچه‌هایی است که حرکت چشم را مقدور می‌سازند. بیماری اسکلریت به التهاب صلبیه حرف های می‌بشود که در تکه جلویی یا پشتی آن رخ می‌دهد. این بیماری با دیگر بیماری های چشمی همانند اپی‌اسکلریت تفاوت‌هایی دارد. فهمیدن این تفاوت‌ها برای تشخیص و درمان صحیح زیاد مهم است.

در ادامه، این بیماری را کاملا بازدید می کنیم اما قبل از آن در جدولی، خلاصه‌ای از آن را در جدول زیر در اختیارتان می‌گذاریم:

نوشته	توضیح مختصر
تعریف اسکلریت	بیماری التهابی صلبیه که امکان پذیر ناشی از اختلالات خودایمنی، عفونت‌ها یا صدمه‌های چشمی باشد.
انواع اسکلریت	قدامی؛ شایع‌ترین نوع، التهاب در جلوی صلبیه.خلفی؛ نادر، التهاب در پشت صلبیه. نکروزیتینگ؛ شدیدترین نوع با تخریب بافت. غیرنکروزیتینگ؛ التهاب بدون تخریب بافت.
تفاوت با اپی‌اسکلریت	اسکلریت مزمن و شدید است و امکان پذیر به بینایی صدمه بزند، در حالی‌که اپی‌اسکلریت خفیف‌تر و خودمحدود است.
علائم اسکلریت	درد شدید، قرمزی مقاوم، تاری دید، حساسیت به نور، سردرد و ریزش اشک.
علل بیماری	بیماری‌های خودایمنی؛ آرتریت روماتوئید، لوپوس و… عفونت‌ها؛ باکتریایی، قارچی، ویروسی. صدمه‌ها و جراحی‌ها؛ تحریک صلبیه. داروها؛ برخی داروهای مربوط به بیماری‌های استخوانی.
راه حلهای تشخیص	معاینه کامل چشم، منفعت گیری از اسلیت لامپ، آزمایش‌های خون برای بیماری‌های خودایمنی و تصویربرداری (MRI، اولتراسوند).
عوارض احتمالی	تخریب صلبیه، از دست دادن بینایی، یوئیت، کراتیت، گلوکوم.

انواع بیماری اسکلریت

این بیماری بر پایه محل درگیری صلبیه و شدت آن، به ۴ دسته زیر تقسیم می‌بشود:

اسکلریت قدامی

اسکلریت قدامی، تکه جلویی صلبیه را دچار می‌کند و شایع‌ترین نوع این بیماری محسوب می‌بشود. نزدیک به ۹۰ درصد موارد ابتلا به این بیماری از نوع قدامی می باشند.

اسکلریت خلفی

اسکلریت نکروزیتینگ

اسکلریت غیرنکروزیتینگ

در اسکلریت غیرنکروزیتینگ، التهاب تشکیل شده علتاز بین رفتن بافت نمی‌بشود. به همین علت، طبق معمول شدت و عوارض کمتری نسبت به اسکلریت نکروزیتینگ دارد.

مطابق اطلاعات انتشار شده در وب‌سایت آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا (AAO)،

بیماری اسکلریت زیاد تر در افراد میانسال دیده می‌بشود و شیوع آن در زنان در دوره میانسالی زیاد تر از مردان است.

علت شیوع زیاد تر این بیماری در زنان نسبت به مردان این است که این بیماری با بیماری‌های خودایمنی سیستمیک ربط دارد و این نوع بیماری‌ها در زنان رایج‌تر می باشند.

تفاوت اسکلریت و اپی اسکلریت

بیماری اپی‌اسکلریت طبق معمولً یک عارضه حاد و خودمحدود است اما اسکلریت یک عارضه مزمن، دردناک و آزاردهنده است که با گذشت زمان پیشرفت می‌کند. برای فهمیدن بهتر تفاوت‌های بین این دو بیماری، آن‌ها را در جدول زیر قیاس می‌کنیم:

ویژگی	بیماری چشمی اسکلریت	بیماری چشمی اپی‌اسکلریت
مقدار درد	درد زیاد شدید	درد خفیف یا بدون درد
تاثییر بر بینایی	وجود گمان از دست دادن بینایی	بدون صدمه به بینایی
نحوه بهبودی	نیازمند به درمان	طبق معمول بهبودی خودبه‌خود
حساسیت به نور (فتوفوبیا)	بعضی اوقات	به ندرت
شیوع	به ندرت	شایع‌تر
شدت اغاز	اغاز تدریجی‌تر	اغاز سریع تر
عوارض دیگر	یوئیت (التهاب بافت یوه چشم) کراتیت (التهاب قرنیه) گلوکوم (آب‌سیاه)	بدون عوارض جدی
گمان عود	زیاد تر	کمتر

بیماری اسکلریت چشم نسبت به بیماری اپی‌اسکلریت چشم زیاد جدی‌تر بوده و عواقب وخیمی برای بینایی به جستوجو خواهد داشت.

علائم بیماری اسکلریت چشم

برخی از با اهمیت ترین نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر می باشند:

• درد شدید و مداوم در چشم
• قرمزی چشم (بعضی اوقات بنفش پر رنگ) در سفیدی چشم با مقاومت نسبت به درمان بعد از منفعت گیری از قطره‌های ضدقرمزی
• تاری دید یا افت دید
• تورم
• وجود اشک و ترشحات چشمی (بعضی اوقات اوقات)
• حساسیت به نور
• سردردهای عمیق
• دوبینی
• ریزش اشک

همه افراد مبتلا به این بیماری، همه این علائم را به‌طور همزمان توانایی نمی‌کنند و شدت علائم هم در افراد گوناگون، متفاوت است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به دکتر چشم الزامی است.

علل ابراز این بیماری

برخی از عللی که می‌توانند در ابراز این بیماری نقش داشته باشند، به شرح زیر می باشند:

بیماری‌های خودایمنی

ابتلا به برخی از بیماری‌های خودایمنی، خطر ابتلا به اسکلریت چشم را افزایش می‌‌دهد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آرتریت روماتوئید؛ التهاب و درگیری مفاصل بدن
• لوپوس؛ التهاب اندام‌های گوناگون بدن
• بیماری التهابی روده؛ التهاب مزمن دستگاه گوارش
• سندرم شوگرن؛ درگیری غدد تشکیل کننده اشک و بزاق
• اسکلرودرمی؛ سفت شدن پوست و بافت‌های همبند
• گرانولوماتوز با پلی‌آنژیت؛ التهاب عروق خونی

از بین بیماری‌های خودایمنی بالا، آرتریت روماتوئید، شایع‌ترین اختلال مرتبط با این بیماری است.

عفونت‌ها

در اسکلریت عفونی، التهاب صلبیه ناشی از عفونت‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی یا بعضی اوقات انگلی است. این نوع اسکلریت، اگرچه نسبت به اسکلریت غیرعفونی کمتر شایع است، اما به علت پیچیدگی‌های درمانی و گمان عوارض جدی، از اهمیت خاصی برخوردار است.

در جدول زیر، درمورد انواع عفونت‌هایی که تبدیل این بیماری خواهد شد را آورده‌ایم:

نوع عفونت	عامل بیماری‌زا	ویژگی‌ها	ریسک‌های مرتبط
عفونت باکتریایی	– باکتری‌های گرم‌مثبت: استافیلوکوک‌ها، استرپتوکوک‌ها – باکتری‌های گرم‌منفی: پزودوموناس آئروژینوزا	– طبق معمولً به جستوجو جراحی‌های چشمی یا زخم قرنیه تشکیل می‌بشود.	– پیشرفت سریع و گمان تخریب بافت صلبیه.
عفونت قارچی	– Aspergillus – Fusarium	– زیاد تر در مناطق گرم و مرطوب یا بعد از صدمه گیاهی به چشم دیده می‌بشود.	– طبق معمولً مزمن‌تر است و دیر تشخیص داده می‌بشود.
عفونت ویروسی	– هرپس سیمپلکس (HSV) – هرپس زوستر (VZV)	– همراه با علائم فرد دیگر همانند زخم قرنیه یا درگیری پلک است.	– در صورت عدم درمان، می‌تواند تبدیل صدمه گسترده بشود.
عفونت انگلی	– Toxocara canis	– نادر، اما در برخی مناطق جغرافیایی خاص گزارش می‌بشود.	– امکان پذیر به درمان‌های ضدانگلی و کورتیکواستروئید نیاز داشته باشد.

صدمه به چشم یا جراحی‌های چشمی تازه

صدمه‌های فیزیکی به چشم و این چنین برخی از جراحی‌های چشمی از جمله جراحی آب مروارید، برداشتن پتریژیوم (ناخنک چشم) و ترمیم جداشدگی شبکیه می‌توانند علتتحریک و التهاب صلبیه و در نتیجه ابراز بیماری اسکلریت شوند.

مصرف داروهای مربوط به بیماری‌های استخوانی

برخی داروها، به خصوص داروهایی که برای درمان یا پیشگیری از بیماری‌های استخوانی همانند پوکی استخوان منفعت گیری خواهد شد (همانند دسته‌ای از داروها به نام بیس فسفونات‌ها) با تشکیل عکس العمل‌های التهابی در چشم، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش خواهند داد.

راه حلهای تشخیص این بیماری چشم

تشخیص زودهنگام این بیماری برای پیشگیری از عوارض جدی و احتمالی آن، از اهمیت زیاد بسیاری برخوردار است. دکتر چشم این بیماری را به پشتیبانی راه حلهای مختلفی تشخیص می‌دهد که در ادامه به معارفه آن‌ها پرداخته‌ایم:

معاینه کامل چشم توسط متخصص چشم‌پزشک

اولین قدم برای تشخیص هرگونه بیماری‌ چشم همانند سرطان چشم و بیماری اسکلریت چشمی، مراجعه به چشم‌پزشک و انجام معاینه دقیق چشم است. پزشک در این معاینه، به بازدید حالت کلی چشم و اعصاب مرتبط با بینایی می‌پردازد تا هرگونه ناهنجاری یا نشانه‌ای از بیماری را شناسایی کند.

منفعت گیری از دستگاه‌های تخصصی همانند اسلیت لامپ برای مشاهده التهاب

یکی از راه حلهای مهم تشخیص این بیماری، منفعت گیری از اسلیت لامپ است. پزشک با منفعت گیری از این دستگاه می‌تواند ساختارهای چشم همانند صلبیه را به دقت بازدید کرده و نشانه‌های التهاب را به خوبی مشاهده کند.

آزمایش‌های خونی برای بازدید بیماری‌های خودایمنی مرتبط

تصویربرداری (همانند MRI یا اولتراسوند چشم)

در صورتی که التهاب در تکه پشتی چشم باشد (اسکلریت خلفی)، امکان پذیر پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، از راه حلهای تصویربرداری همانند سونوگرافی چشم (اولتراسوند)، MRI یا سی‌تی‌اسکن منفعت گیری بشود. این راه حلها به پزشک پشتیبانی می‌کنند تا حالت دقیق التهاب در تکه‌های پشتی چشم را بازدید کند.

راه حلهای درمان اسکلریت چشم

راه حلهای درمانی مختلفی برای بیماری اسکلریت چشم وجود دارد که بر پایه شدت بیماری متفاوت می باشند. در ادامه به برخی از راه حلهای رایج درمانی اشاره می‌کنیم:

درمان دارویی

یکی از راه حلهای موثر در کنترل و بهبود این بیماری، درمان دارویی است. نوع و دوز داروی تجویز شده توسط پزشک، بر پایه شدت و نوع این بیماری تعیین می‌بشود. برخی از داروهای موثر در درمان این بیماری شامل موارد زیر می باشند:

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی طبق معمول اولین گزینه درمانی برای این بیماری محسوب خواهد شد. این داروها می‌توانند در افت درد و دیگر علائم مرتبط با این بیماری موثر باشند. از NSAIDهای رایج برای درمان این بیماری می‌توان به ایندومتاسین، ایبوپروفن، ناپروکسن، فلوربی‌پروفن و سلکوکسیب اشاره کرد.

کورتیکواستروئیدها (به‌صورت موضعی یا خوراکی)

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی در موارد شدید

در مواردی که این بیماری منشاء خودایمنی دارد و داروهای دیگر موثر نبوده‌اند، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تجویز خواهد شد. این داروها با افت فعالیت سیستم ایمنی، التهاب را کنترل می‌کنند. داروهای رایج در این دسته شامل آزاتیوپرین، متوترکسات، مایکوفنولات موفتیل، سیکلوفسفامید و سیکلوسپورین می باشند.

درمان عفونت‌های مرتبط

اگر این بیماری ناشی از عفونت باشد، از داروهای ضدمیکروبی همانند آنتی‌بیوتیک‌ها (برای عفونت‌های باکتریایی) یا داروهای ضدویروسی (برای عفونت‌های ویروسی) برای درمان آن منفعت گیری می‌بشود.

جراحی

در موارد نادری که درمان‌های دارویی برای این بیماری موثر واقع نمی‌شوند، گزینه جراحی نقل می‌بشود. در این شرایط، با اهمیت ترین راه حلهای جراحی شامل موارد زیر می باشند:

• دبریدمان؛ برداشت بافت مرده
• کراتوپلاستی؛ پیوند قرنیه
• پیوند پچ صلبیه؛ جایگزینی قسمتی از صلبیه با بافت فرد دیگر یا بافت مصنوعی

دکترچشم با دقت به مقدار وخامت شرایط و نیازهای فرد، هر یک از این انواع جراحی را پیشنهاد خواهد کرد.

عوارض احتمالی بیماری اسکلریت

این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند عوارض جدی و گاه جبران‌ناپذیری برای چشم به همراه داشته باشد. در ادامه، به خطرناک‌ترین این عوارض اشاره کرده‌ایم:

• افت شدید دید یا نابینایی در صورت عدم درمان به‌موقع
• گسترش التهاب به دیگر قسمت‌های چشم
• آب مروارید
• آب‌سیاه یا گلوکوم
• ذوب (تحلیل رفتن) قرنیه
• جدا شدن شبکیه
• در موارد شدید، سوراخ شدن کره چشم

عوارض این بیماری می‌تواند زیاد جدی و تهدیدکننده بینایی باشند، برای مثال سوراخ شدن کره چشم علتعفونت‌ شدید می‌بشود و همین بینایی را تحت تاثییر قرار می‌دهد. به این علت، دقت به علائم این بیماری و مراجعه به پزشک در اسرع زمان زیاد مهم است.

راه حلهای پیشگیری از اسکلریت چشم

اگرچه پیشگیری قطعی از بیماری اسکلریت ممکن نیست، اقداماتی برای افت خطر ابتلا وجود دارد:

• مدیریت بیماری‌های خودایمنی با مشورت پزشک
• مراعات بهداشت و پیشگیری از عفونت‌های چشمی
• مراجعه منظم به چشم‌پزشک
• محافظت از چشم در برابر صدمه
• تغذیه سالم و مصرف ویتامین D

این عمل های پیشگیرانه می‌توانند به افت خطر پشتیبانی کنند، اما در صورت ابراز علائم، باید سریع به پزشک مراجعه کرد.

نقش درمان به موقع در جلوگیری از عوارض اسکلریت چشم

منبع های:

aao.org

hopkinsmedicine.org

سوالات متداول

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری