مشخصات جنگنده ناونشین روسی سوخو Su-33_مستطیل زرد

در حالی که ایالات متحده ناوگان زیاد بزرگتری از ناوهای هواپیمابر را در طول حیات مدرن خود نگه داری کرده است، اتحاد جماهیر شوروی (و بعداً فدراسیون روسیه که جانشین آن شد) هیچ زمان نتوانسته قوت ناوگان ناوهای هواپیمابر خود را نگه داری کند. برای اغاز، نیروی دریایی ایالات متحده بیشتر از ۱۰ ناو هواپیمابر در اختیار دارد، که مقصد مهمی را برای عملیات به گفتن سکوهای پرتاب متحرک برای جت های جنگنده و دیگر هواپیماهای حمایتمحقق می کنند.

نیروی دریایی اتحاد جماهیر شوروی برای چندین دهه با ناوهای هواپیمابر آزمایش کرد، اما هیچ زمان واقعاً ناوگان عظیمی خلق نکرد، در حالی که تنها چند فروند را می توانست در یک دوره خاص داخل سرویس کند. امروز، فدراسیون روسیه تنها یک ناو هواپیمابر در اختیار دارد و تنها ناو هواپیمابر شوروی دیگر در سال های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، توسط اوکراین به چین فروخته شد.

در ایالات متحده، ناوهای هواپیمابر توسط ناوگانی متشکل از ده‌ها هواپیما حمایتخواهد شد و از زمان جنگ جهانی دوم، برنامه‌های گسترش جنگنده‌های با قابلیت ناونشینی تعداد بسیاری از جمله Grumman F-14 Tomcat افسانه ای، McDonnell Douglas F/A-18 Hornet و Lockheed Martin F-35C Lightning II، اولین جنگنده ناونشین پنهانکار جهان، را جستوجو کرده است. با این حال، در روسیه، برنامه‌های گسترش هواپیماهای ناونشین زیاد محدودتر بوده و تنها یک جت جنگنده قابل دقت با قابلیت ناونشینی در حال خدمت است.

تنها ناو هواپیمابر در حال خدمت فعال امروز در نیروی دریایی روسیه، ناو Admiral Kuznetsov است، کشتی که امروزه به گفتن پرچمدار این سازمان به خدمت خود ادامه می دهد. اکنون، این کشتی تحت بازسازی گسترده قرار دارد. با این وجود، بیایید نگاهی عمیق‌تر به عملیات‌های مدرن مبتنی بر ناوهای روسی بیندازیم و داستان سوخوی Su-33 را بازدید کنیم، جنگنده‌ای با قابلیت ناونشینی که در دهه اول وجود جدا گانه روسیه، به گفتن نیروی تهاجمی مهم تنها ناو هواپیمابر کشورش عمل می کرد.

این هواپیما به گونه ای طراحی شده می بود که نسل تازه جنگنده مبتنی بر ناو باشد

جنگنده Sukhoi Su-33 به گفتن یک هواپیمای جنگنده دو موتوره برتری هوایی با قابلیت عملیات در همه شرایط آب و هوایی طراحی شد که توسط دفتر طراحی دولتی سوخوی طراحی و توسط انجمن تشکیل هواپیما Komsomolsk-on-Amur ساخته شد. این هواپیما از جنگنده Su-27 مشتق شده و در ابتدا به گفتن گونه ای از نسل قبلی خود به بازار اراعه شد.

در قیاس با Su-27، این هواپیما دارای تغییرات بسیاری می بود که برای حمایتاز عملیات مبتنی بر ناو طراحی شده بودند، از جمله یک زیرساخت مستحکم شده و یک ساختار تحکیم‌شده، که هر دو در نظر گرفته شده بودند تا به هواپیما اجازه دهند در برابر فشارهای عملیات از روی ناو مقاومت کند. بال‌های هواپیما نیز می‌توانستند تا شوند که به آن اجازه می‌دادند به راحتی در آشیانه هواپیما قرار بگیرد، و این چنین کاناردهای دماغه‌ای برای مانورپذیری عالی تعبیه شده بودند.

این هواپیما به طور قابل توجهی بال‌های بزرگ‌تری نسبت به همتایان خود در نسخه زمین پایه داشت (ویژگی که در هواپیماهای ناونشنیی که بر پایه جنگنده‌های معمولی گسترش یافته اند رایج است)، که به آن اجازه می‌داد شدت توقف زیاد کمتری داشته باشد. این چنین Su-33 دارای موتورهای ارتقا یافته و چرخ دماغه دوقلو می بود. علاوه بر این، این جنگنده می تواند در هوا سوخت گیری کند که برد رزمی عملیاتی آن را به مقدار قابل توجهی افزایش می دهد.

این جنگنده پویا برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ در ناو هواپیمابر Admiral Kuznetsov ساخت دوران شوروی مورد منفعت گیری قرار گرفت، اگرچه اسناد رسمی تاریخ ورود به خدمت آن را آگوست ۱۹۹۸ می دانند چون این اولین باری می بود که از مطرح جداگانه Su-33 منفعت گیری شد. در سال های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نیروی دریایی روسیه به طور قابل توجهی کوچک شد که تبدیل حذف برنامه Su-33 گردید و تنها ۲۴ فروند از این جنگنده از خطوط مونتاژ خارج شد.

در اواسط دهه ۱۹۹۰ و اغاز دهه ۲۰۰۰، اتحاد جماهیر شوروی تلاش کرد تا کشورهای خارجی علاقه مند به خرید Su-33 اشکار کند، از جمله هند و چین. هم چین و هم هند ناوهای هواپیمابر ساخت شوروی را در اختیار داشتند که Su-33 برای آنها مناسب می می بود. چینی‌ها تا این مدت از ناو هواپیمابر لیائونینگ منفعت گیری می‌کنند، یک ناو هواپیمابر از کلاس کوزنتسوف که در نهایت توسط اوکراین به این سرزمین فروخته شده و در خدمت نیروی دریایی ارتش آزادی‌قسمت خلق قرار گرفت.

علیرغم این که چین و هند خریداران بالقوه این هواپیما به نظر می‌رسیدند، هیچ زمان مذاکراتی در این عرصه صورت نگرفت، بدین معنی که Su-33 هیچ زمان در خارج از روسیه داخل خدمت نمی‌بشود و هیچ‌گونه خواست خارجی برای آن صورت نمی گیرد. در سال ۲۰۰۹، جنگنده Su-33 رفته رفته سن بالای خود را نشان داد و رهبران نیروی دریایی روسیه اغاز به جستجوی جانشین برای آن کردند. MiG-29K، یک جنگنده نسل چهارم با قابلیت ناونشینی، خواست داده شد تا نسل بعدی هواپیمای مهم روی ناو آدمیرال کوزنتسوف و هر ناو هواپیمابر روسی در آینده باشد.

مروری بر مشخصات طراحی و قابلیت های جنگنده Su-33

همانطور که قبلاً او گفت و گو شد، Su-27 برای عملیات های مبتنی بر ناو، در قالب جنگنده Su-33 و از طریق تغییرات ساختاری و آیرودینامیکی که برای فرود و برخاستن به آن ها نیاز داشت، بازسازی شد. بر پایه تجزیه و تحلیلی از Australian Aviation، این هواپیما ساختاری دارد که به آن اجازه می دهد فرودهای سریع و پر تنش را با سطوح کنترلی تحکیم شده به منظور افزایش قوت مانور انجام دهد، در حالی که همان طول بال جنگنده مهم را نگه داری کرده است.

این هواپیما دارای بالک های دو شکاف با شهپرهای رو به بیرون می بود که مساحت کل بال را نزدیک به ۱۰ تا ۱۲ درصد افزایش می‌داد. به منظورحفظ کارآیی محل نگهداری، این کار الزام داشتن بال های تاشو می بود. موتورهای توربوفن قوی این هواپیما، نسبت رانش به وزن آن را فراتر از همتایان زمینی خود پیش برده و کاناردهای اضافه شده (که طراحی آن ها دشوار بوده و نیاز به بازسازی اکستنشن های ریشه نوک بال داشتند) برای مانور دادن با این هواپیمای سنگین تر و بزرگتر، حیاتی بودند. تکه‌های عقب هواپیما نیز باید اصلاح می‌شد تا از برخورد ناخواسته با باند در زمان فرود با زوایای دعوا بالا جلوگیری بشود.

Su-33 برد و قوت حمل محموله قابل توجهی داشته و در این عرصه ها، از جانشین خود، MiG-29K زیاد بهتر می بود. این هواپیما به علت مخازن سوخت بزرگتر می تواندبه مسافت هایی زیاد دورتر از MiG-29K پرواز کند و دارای حداکثر وزن برخاست نزدیک به ۵۰ درصد زیاد تر نیز هست که به آن امکان می دهد سلاح های بیشتری حمل کند. این جنگنده دارای شدت های توقف پایین تری است که فرود آمدن بر روی ناوهای هواپیمابر همانند Admiral Kuznetsov را آسان تر می کند. در اینجا برخی از قابلیت های سوخو Su-33 آورده شده است:

Su-33 تجهیزبه موشک های هدایت شونده R-73 و R-27E بوده، دارای قابلیت عملیات هوا به هوا و تهاجمی دوربرد می بود و از یک توپ ۳۰ میلی متری GSh-30-1 برای درگیری های هوایی در برد نزدیک نیز منفعت گیری می کرد. این هواپیما هم برای عملیات در روز و هم در شب طراحی شده است، تقریباً تحت هر شرایطی قادر به عملیات بوده و می تواند مجموعه ای از مهمات هوا به زمین را بدون دقت به آب و هوا یا بال حمل کند.

با وجود توانمندیهایش، سوخو-۳۳ تا این مدت در عرصه برخی از فناوری‌های مدرن که در تازه ترین جت‌های جنگنده استاندارد می باشند، جایگاه ضعیف تری دارد. سیستم راداری پیشرفته «Slot Back» این هواپیما قابلیت‌های ردیابی چند هدفه ضعیف‌تری را اراعه می‌کند و علتمی بشود که این هواپیما برای هدایت به پلتفرم های شناسایی و هشدار اولیه هوابرد نیاز داشته باشد. قابلیت های رهگیری موشک های ضد کشتی در این هواپیما نیز محدود بوده و قابلیت رادار نگاه به پایین آن از استانداردهای مدرن عقب تر است.

سابقه عملیاتی و تلاش های خارجی ناموفق برای بدست آوردن این جت

Su-33 در اواسط دهه ۱۹۹۰ و در سالهای بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی معارفه شد و اکنون برای مدتی بیشتر از حد انتظار خدمت کرده است، با دقت به مشکلات بودجه ای متعدد و چالش های سیاسی که تبدیل روال گسترش طویل برای جانشین مورد نظر این هواپیما شده است. این هواپیما برای اولین بار در ۳۱ آگوست ۱۹۹۸ عملیاتی شد، وقتی که به طور رسمی اولین ماموریت های خود را در هنگ ۲۷۹ ترابری دریایی تهاجمی انجام داد.

در سال ۲۰۰۹، نیروی دریایی روسیه جایگزینی برخی از Su-33 های خود با هواپیمای سبک وزن مدرن تر MiG-29K، برای قوت مانور بالاتر و تجهیزات اویونیک مدرن تر آن ها، اغاز کرد. با این حال، Su-33 به خدمت خود در ادامه گفت و امروز نیز در خدمت است. در سال ۲۰۱۶، مجموعه ای متشکل از شش جت سو-۳۳ با سیستم های مقصد گیری ارتقا یافته به روز شد تا برای مداخله نظامی روسیه در سوریه مورد منفعت گیری قرار گیرد.

این هواپیما به طور گسترده برای انجام حملات دقیق علیه سازه های نیروهای ناموافق بشار اسد مورد منفعت گیری قرار گرفت. به ادعای The Aviationist، یکی از این Su-33ها در جریان درگیری از دست رفت، وقتی که یکی از آنها به علت مشکل در کابل متوقف کننده دچار سانحه شد، اگرچه خلبان جان سالم به در برد. در حالی که این یکی از تنها درگیری‌های مهمی می بود که Su-33 در سرتاسر دوران فعالیتش در آن شرکت داشت، به این هواپیما اجازه داد تا توانمندیهای رزمی خود را ثابت کند.

چین در نهایت برای یک قرارداد خرید احتمالی برای نسخه مهندسی معکوس شده Su-33 با روسیه مذاکره کرد اما بعداً این خرید را به سود گسترش جت جنگنده مبتنی بر ناو بومی J-15 کنار گذاشت. هند نیز برای زمان کوتاهی به خرید این جت فکر می کرد، اما بعداً تصمیم گرفت به جای آن هواپیمای کوچکتر MiG-29K را خریداری کند.

در سال‌های تازه، روسیه بار دیگر با منفعت گیری از نوآوری‌های فناوری های بکار رفته در Sukhoi Su-3، یکی دیگر از جنگنده‌های برتری هوایی با قابلیت مانور زیاد بالای روسیه، تلاش کرده است ناوگان Su-33های خود را نوسازی کند. اشکار نیست که سوخو-۳۳ چه نقشی در جنگ روسیه علیه اوکراین ایفا می کند، به اختصاصی با دقت به این که ناو هواپیمابر آدمیرال کوزنتسوف اکنون در سرویس نبوده و تحت بازسازی های گسترده قرار دارد.