نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی مستطیل زرد
هورمون نشاط نقش مهمی در توانایی حس لذت و خوشحالی بر مسئولیت دارد. هورمون های نشاط با اسامی دوپامین، سروتونین، اندورفین و اکسی‌توسین شناخته خواهد شد.
هرکدام از این هورمون‌ها در بهبود خلقوخو انسان تاثییر دارند. فرایند ترشح هورمون نشاط تحت تاثییر عوامل گوناگون از جمله فعالیت بدنی، خواب، روابط اجتماعی و شخصی قرار دارد.
برای توضیح جامع‌‌تر، این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بازدید این هورمون‌ها و کارکرد آنها در بدن تعلق می‌دهیم.
اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای نوشته و در قسمت نظرات نقل کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر جواب دهد.
آخرین مطالب
- آمازون نیروهای کار بیشتری را با هوش مصنوعی جانشین می‌کند_مستطیل زرد
- عکس روز ناسا؛ تولد سیسالگی!_مستطیل زرد
- آمادگی توزیع شبانه روزی اقلام اساسی مردم در تعاونی روستایی_مستطیل زرد
- بعد از نیم قرن، بلاخره راز هسته زمین آشکار شد_مستطیل زرد
- بیماری کرون چیست؟ + علائم، علل و راه حلهای درمان این بیماری_مستطیل زرد
هورمون نشاط چیست؟
هورمون‌های نشاط و انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط با نشاط، گروهی از مواد شیمیایی می باشند که از مغز و غدد گوناگون بدن ترشح خواهد شد. این هورمون‌ها از طریق جریان خون جابه‌جا خواهد شد و بر جسم و روان انسان تاثییر می‌گذارند. مکانیسم مهم این هورمون‌ها، تشکیل حس نشاط، لذت، حال خوب و شوق‌های مثبت است.
با استناد به مقاله‌ای انتشار شده در وبسایت samitivejhospitals،
انجام رضایت‌قسمت امور شخصی و اجتماعی، با اهمیت ترین عامل برای تحکیم هورمون‌های نشاط است.
به این منظور، ابتدا باید در رابطه انواع این هورمون‌ها و کارکرد‌های آنها در بدن اطلاعات کسب کنیم.
انواع هورمون های نشاط
این نوع از هورمون‌ها به چهار دسته مهم تقسیم‌بندی خواهد شد که عبارت هستند از:
- سروتونین
- دوپامین
- اکسی‌توسین
- اندورفین
جزئیات مهم را در ربط با هرکدام بازدید می کنیم.
سروتونین
سروتونین یکی از با اهمیت ترین انتقال‌دهنده‌های عصبی در بدن انسان است. سروتونین ماموریت های بسیاری برعهده دارد. برای مثال، یادگیری، حافظه، نشاط، تنظیم دمای بدن، خواب و امور جنسی از ماموریت های این هورمون می باشند.
نزدیک به ۹۰ درصد از هورمون سروتونین در دستگاه گوارش و روده و ۱۰ درصد آن، در مغز ساخته می‌بشود. این ماده، همراه با گردش خون آزاد شده و توسط پلاکت‌ها جذب می‌بشود. با اهمیت ترین ماموریت های سروتونین عبارت هستند از:
- تنظیم خلقوخو
- بهبود گوارش
- تنظیم خواب
- روابط جنسی باکیفیت
هرکدام از موارد فوق، در تشکیل حس نشاط، اسایش و لذت تاثییر بسزایی دارند.
دوپامین
دوپامین نقش مهمی در کارکرد مغز برعهده دارد. این ماده شیمیایی، در سیستم عصبی مرکزی تشکیل شده و مطلب‌های عصبی را به سلول‌های عصبی می‌رساند. عواملی همانند تغذیه، ورزش، خواب و استرس در سطح این هورمون دخیل‌اند. دوپامین سه ماموریت مهم دارد که عبارت هستند از:
- حس لذت و نشاط
- بهبود مکانیسم حرکت
- انگیزه و یادگیری
- تنظیم خلقوخو
در حالت کلی، دوپامین یکی از با اهمیت ترین هورمون های نشاط در بدن انسان است.
اکسی‌توسین
اکسی‌توسین نوعی هورمون است که توسط غده هیپوتالاموس مغز تشکیل می‌بشود. سپس از فرآیند ترشح، قسمت قبل غده هیپوفیز آن را ذخیره می‌کند. ذخایر این هورمون، زمان نیاز بدن در جریان خون آزاد خواهد شد.
در کلمه عامیانه، هورمون اکسی توسین به‌گفتن «هورمون عشق» شناخته می‌بشود و برای مدیریت امور عاطفی و جنسی انسان الزامی است. چند مورد از کارکرد‌های مهم اکسی‌توسین عبارت هستند از:
- افزایش حس نشاط و اسایش
- تنظیم حرکت‌های جنسی و لذت جنسی
- افت استرس و اضطراب
در حالت کلی، اکسی‌توسین یک هورمون مثبت و الزامی در بدن انسان است
اندورفین
اندورفین نام گروهی از هورمون‌های طبیعی بدن است که توسط هیپوتالاموس ترشح می‌بشود. این هورمون به‌گفتن مسکن‌های طبیعی بدن شناخته می‌بشود و به افت درد‌های جسمانی و تشکیل حس خوب پشتیبانی می‌کند. کارکرد مهم هورمون اندورفین، شامل موارد زیر است:
- افت درد
- بهبود خواب
- تحکیم سیستم ایمنی
عواملی همانند ورزش، خندیدن، ربط‌های اجتماعی مثبت، مدیتیشن و تنفس عمیق، در افزایش ترشح اندورفین تاثییر دارند.
این هورمون‌ها چطور علتاحساس نشاط خواهد شد؟
هورمون های نشاط با تحریک سیستم عصبی مرکزی حس نشاط را افزایش خواهند داد. این چنین، مطلب‌های الزامی را به سلول‌های مغزی رسانده و چگونگی کارکرد آنها را تعیین می‌کنند. این که هر هورمون، چطور جهت نشاط می‌بشود را در جدول زیر آورده‌ایم:
| نام هورمون | نحوه تاثیرگذاری هورمون | فعالیت‌های پیشنهادی برای افزایش هورمون |
| سروتونین | این هورمون با افت اضطراب و افسردگی، حس اسایش و نشاط را در افراد افزایش می‌دهد. | قرارگرفتن در معرض نور خورشید، مدیتیشن، مصرف موز و شکلات تلخ |
| دوپامین | ترشح این هورمون، حس رضایت و انگیزه فرد را برای دستیابی به اهداف افزایش می‌دهد. | رسیدن به اهداف، ورزش کردن، خوردن غذای مورد علاقه |
| اکسی‌توسین | این هورمون زمان نزدیکی و صمیمیت آزاد می‌بشود و حس رضایت و نشاط در فرد تشکیل می‌کند. | در بغل گرفتن، روابط جنسی، مادر شدن، تعامل‌های اجتماعی مثبت، مراقبت از نوزاد |
| اندورفین | این هورمون‌ها با افت درد‌های بدن، حس نشاط و لذت را افزایش خواهند داد. | خندیدن، انجام ورزش‌های هوازی، شنیدن موسیقی |
در نتیجه انجام این فعالیت‌ها، مقدار ترشح هورمون های نشاط را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.
راهکارهایی برای افزایش هورمون نشاط در بدن
برای افزایش هورمون های نشاط راه حلهای بسیاری وجود دارند که در ادامه بازدید می کنیم:
بیرون رفتن از خانه
محققان می‌گویند که تفریح کردن در خارج از منزل و قرار گرفتن در روبه رو خورشید، به گمان زیادً مقدار ترشح هورمون‌ها از جمله سروتونین را افزایش می‌دهد. به‌این منظور، بهتر است چند بار در هفته، نزدیک به ۱۵ دقیقه از زمان خود را خارج از خانه سپری کنید. نظر می‌کنیم مکان‌ها و فضا‌های دلباز و تازه را انتخاب کنید.
ورزش کردن
ورزش کردن، سطح اندورفین، دوپامین و سروتونین را افزایش می‌دهد. بر پایه مطالعه علمی که در سال ۲۰۱۷ نتیجه آن انتشار شده، مزایای ورزش گروهی زیاد تر از ورزش فردی است. به این منظور چند مسئله مهم را یاد آور می‌شویم:
- تلاش کنید در فضای باز ورزش کنید؛
- هر هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید؛
- سپس از هر حرکت نفس عمیق بکشید؛
- سپس از پایان ورزش دوش بگیرید.
مسئله! تحقیقات می‌گویند که هرچقدر تمرین‌ها سخت و سنگین باشند، اندورفین بیشتری در بدن آزاد می‌بشود.
خندیدن با دوستان نزدیک
یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید، خنده بر هر درد بی‌درمان دواست! جمله اغراق‌آمیز است؛ ولی تحقیقات نشان خواهند داد که خندیدن همراه خانواده و دوستان نزدیک، سطح هورمون نشاط در مغز را افزایش می‌دهد. به این منظور، می‌توانید نکات زیر را درنظر بگیرید:
- دیدار با دوستان در فواصل وقتی نزدیک
- تماشای گروهی مسابقات ورزشی
- تماشای گروهی فیلم یا نمایش کمدی
- مسافرت گروهی
- انجام باز‌ی‌های گروهی
خندیدن دسته‌جمعی، این چنین ترشح هورمون استرس را افت می‌دهد. این نوشته هم برای سلامت جسمانی و هم سلامت روانی زیاد مهم است.
آشپزی
یکی از دیگر راه حلهای افزایش هورمون نشاط، آشپزی است. اگر به آشپزی علاقه دارید، می‌توانید غذای مورد علاقه خود را با همراهی یکی از نزدیکان درست کنید. این کار، مقدار ترشح هر ۴ هورمون نشاط را در بدن افزایش می‌دهد.
تغذیه سالم
تغذیه سالم مستقیماً بر افزایش هورمون های نشاط تاثییر دارد. یقیناً بهتر است غذاهای مشابه با همان هورمون را میل کنید. موارد جزئی را بازدید می‌کنیم:
| هورمون | غذاهای سودمند |
|---|---|
| دوپامین | غذاهای حاوی تیروزین: موز، آووکادو، لبنیات، سویا، گوشت؛ آنتی‌اکسیدان‌ها: انواع توت، اسفناج، چای سبز |
| سروتونین | غذاهای سرشار از تریپتوفان: تخم‌مرغ، مرغ، ماهی، شیر، آجیل، دانه‌ها؛ کربوهیدرات‌های پیچیده |
| اندورفین | شکلات تلخ با درصد بالای کاکائو، غذاهای تند |
| اکسی‌توسین | ماهی‌های چرب (همانند سالمون)، تخمه کدو، آووکادو |
در وضعیتکلی، مصرف غذاهای حاوی اُمگا ۳، ویتامین‌های گروه ب و افت مصرف قند و شکر نیز در افزایش تشکیل هورمون‌های نشاط موثر می باشند. یقیناً، بهتر است برای دریافت برنامه غذایی مشابه با حالت جسمانی خود به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
موسیقی
گوش دادن به آهنگ‌های مورد علاقه، حداقل یک مورد از هورمون های نشاط را در بدن تحکیم می‌کند. اگر آهنگی که انتخاب می‌کنید شاد و انرژی قسمت باشد، مقدار ترشح سروتونین افزایش می‌یابد. این چنین، شرکت در کنسرت جهت ترشح اندورفین می‌بشود.
مسئله! شنیدن موسیقی، هورمون نشاط و شوق را با هم ترشح می‌کند.
مدیتیشن
مدیتیشن مزایا بسیاری برای سلامت جسمانی و روانی انسان دارد. تحقیقات نشان خواهند داد که انجام مدیتیشن، تشکیل دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد. این چنین علتمی‌بشود که افراد خواب باکیفیت‌تری را توانایی کنند. برای یادگیری تکنیک‌های مدیتیشن و ذهن‌آگاهی، می‌توانید به یک دکتر روانشناس یا مشاور خانواده مراجعه کنید.
روابط عاطفی و جنسی
دوست داشتن و دوست داشته شدن، یکی از با اهمیت ترین عوامل تحکیم هورمون اکسی‌توسین در بدن است. تماس فیزیکی عاشقانه همانند بوسیدن، در بغل گرفتن و برقراری رابطه جنسی، مقدار ترشح اکسی‌توسین را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. این چنین زمان توانایی ارگاسم (اوج لذت جنسی)، ترشح دوپامین، اکسی‌توسین و اندورفین زیاد تر می‌بشود.
توانایی خواب با کیفیت
خواب کافی و باکیفیت، سطح هورمون‌ها را به حالت اعتدال می‌رساند. هر انسان بالغ بهتر است هر شب بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابد. به این منظور، نظر می‌کنیم نکات زیر را در نظر بگیرید:
- تلاش کنید در یک ساعت اشکار بخوابید و بیدار شوید؛
- قبل از ساعات خواب غذاهای سبک میل کنید؛
- نور و دمای محل خواب خود را تنظیم کنید.
تلاش کنید زمان خواب نور گوشی، لپ‌تاپ یا تب‌لت خود را در حالت استاندارد قرار دهید.
مدیریت استرس
هورمون استرس، تاثیرات منفی جبران‌ناپذیری بر جسم و روان می‌گذارد. در برخی از موقعیت‌ها توانایی استرس و اضطراب اجتناب‌ناپذیر است؛ ولی اگر شدت استرس بالاتر از حد نرمال باشد، تشکیل دوپامین و سروتونین افت می‌یابد.
ماساژ درمانی
تحقیقات نشان خواهند داد که ماساژ درمانی علاوه‌بر افت درد‌های جسمانی، بر سلامت روانی افراد نیز موثر است. دریافت ماساژ حرفه‌ای، ترشح هر ۴ نوع هورمون نشاط را در بدن انسان افزایش می‌دهد.
برای اطلاعات زیاد تر در رابطه راه حلهای افزایش هورمون نشاط باید به پزشکان کدام تخصص مراجعه کنیم؟
سپس از آشنایی کامل با مفهوم هورمون نشاط و انواع هورمون های نشاط، کسب آگاهی کامل در رابطه این که چه کارهایی مقدار ترشح هورمون نشاط را افزایش خواهند داد حائز اهمیت است.
برای کسب آگاهی زیاد تر در این خصوص، می‌توانید به دکتر روانشناس یا مشاور خانواده مراجعه کنید. متخصصین مربوط به این حوزه، ابتدا مقدار سلامت روانی و بهداشت روانی شما را برسی می‌کنند. سپس نسبت به شرایطی که در آن قرار دارید، راهکارهای سودمند و علمی ارایه خواهند داد.
برای دریافت نوبت از بهترین روانشناسان و مشاوران سراسر ایران هم می‌توانید به سامانه نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید.
منبع های:
healthline.com
my.clevelandclinic.org
سوالات متداول هورمون نشاط
سروتونین، دوپامین، اکسی‌توسین و اندورفین‌ها هورمون های نشاط می باشند..
عواملی همانند ورزش، تغذیه سالم، انجام فعالیت‌های مورد علاقه در افزایش این هورمون‌ها موثر‌اند.
بله؛ هورمون استرس (کورتیزول) مقدار ترشح هورمون های نشاط را افت داده و کارکرد آنها را مختل می‌کند.
خواب کافی در تشکیل هورمون سروتونین و دوپامین موثر است.
بله؛ مکمل‌هایی همانند ویتامین‌های گروه ب، منیزیم و امگا۳ در این خصوص موثر می باشند.
برچسب‌ها:
دسته بندی مطالب
