کشف جوان‌ترین سیاره فراخورشیدی شناخته‌شده با عمر کمتر از ۳ میلیون سال_مستطیل زرد

ستاره‌های جوانی که قبلا همراه با سیاره در حال گذر رصد شدند، در طیف سنی ۱۰ الی ۴۰ میلیون سال قرار داشتند. درنتیجه این سوال نقل شده که آیا این سیاره‌ها در طول ده سال اول عمر ستاره‌شان شکل گرفته‌اند یا خیر. این قضیه لزوما تنها علت غیبت سیاره‌های جوان از بین چندهزار سیاره‌ای که تا بحال کشف کرده‌ایم نیست. ستاره‌های جوان با دیسک‌های پیش‌سیاره‌ای احاطه شده‌اند که قسمت‌های بیرونی آن‌ها حتی بعد از شکل‌گیری اولین سیاره‌ها دوام می‌آورند. این ابرها طبق معمول در سر راه رصد سیاره‌های گذرا قرار می‌گیرند.

با این‌حال برخی دیسک‌ها امکان پذیر تاب برداشته یا شکسته شوند و شانسی برای رصد سیاره‌های تازه را بدهند که در این مورد زمان برای رصد IRAS 04125+2902 b فراهم شده است. این سیاره دارای شعاع ۴ درصد کوچک‌تر از سیاره مشتری و قطر ۱۰٫۷ برابر زمین است. به همین علت این سوال را نقل می‌کند که آیا همانند مشتری در قطب‌ها تخت شده است یا خیر. بااینکه سیاره یادشده به بزرگی مشتری است، چگالی‌اش از مشتری زیاد کمتر است و در بیشترین حالت ۳۰ درصد غول گازی ما جرم دارد. به گمان زیاد این سیاره به‌مرور زمان منقبض و به سیاره‌ای کوچک‌تر شبیه زحل یا حتی نپتون تبدیل بشود.

سیاره IRAS 04125+2902 b با دوره چرخش ۸٫۸۳ روزه، بااینکه در مدار ستاره‌ای کم‌جرم می‌چرخد، مقدار بسیاری گرما دریافت می‌کند و دمای آن با افزایش عمر ستاره بالا می‌رود. از طرفی امکان پذیر همین اکنون دراثر فروپاشی گرانشی که روش مهم رصد سیاره‌های جوان در قبل بوده است، زیاد داغ باشد.

یکی از ابعاد دلنشین منظومه‌ی IRAS 04125+2902 این است که دیسک خارجی آن در زاویه‌ی ۳۰ درجه نسبت به خط دید ما و صفحه‌ی مدار IRAS 04125+2902 b قرار دارد. این زاویه‌گیری همان خصوصیتی است که به ما امکان داده سایه‌ی IRAS 04125+2902 b را در میانه عبور از ستاره‌‌ی والدش ببینیم؛ اما علت آن به‌صورت راز باقی مانده است. ستاره‌های همراه امکان پذیر علتشوند دیسک‌های خارجی و سیاره‌های داخلی در یک صفحه قرار نگیرند، اما درحالی‌که IRAS 04125+2902 دارای یک همراه است، در صفحه‌ی یکسانی با سیاره (و استوای IRAS 04125+2902) و استوای آن قرار دارد، به این علت این ناهم‌ترازی مرموز است.

همه سیاره‌هایی با سن شبیه که قبلا کشف شدند، زیاد متفاوت می باشند. جرم این اجرام به‌قدری زیاد است که در مرز سیاره و کوتوله قهوه‌ای قرار می‌گیرند. این چنین مدارهایی زیاد عریض را در اطراف ستاره‌های میزبانشان طی می‌کنند و همراه با گرمای باقی‌مانده از شکل‌گیری‌شان می‌توان آن‌ها را به‌صورت مستقیم شناسایی کرد. برخی سیاره‌های احتمالی با سن شبیه در اطراف ستاره‌ها با منفعت گیری از روش شدت شعاعی کشف شدند، اما نه تنها شانسی برای دستیابی به اطلاعات از آن‌ها را نداریم، بلکه حتی وجودشان نیز زیر سوال است.

منظومه IRAS 04125+2902 نزدیک به ۵۲۱ سال نوری از ما فاصله دارد، به این علت بااینکه به‌سختی همسایه‌ای نزدیک به حساب می اید، نسبت به زیاد تر سیاره‌هایی که کشف کردیم به ما نزدیک‌تر است و به این علت زمان رصد زیاد تر را فراهم می‌کند.

یافته‌های پژوهش در مجله نیچر انتشار شده است.