دیابت بی مزه چیست؟ آیا دیابت بی مزه درمان قطعی دارد؟_مستطیل زرد

دیابت بی مزه یک اختلال نادر است که علتمی‌بشود بدن بیش‌ازحد ادرار تشکیل کند. افراد مبتلا به این اختلال همیشه حس تشنگی می‌کنند و مایعات بسیاری مصرف می‌کنند. این بیماری طبق معمول ناشی از افت یا اختلال در کارکرد هورمون ضدادرار است که از غده هیپوفیز ترشح می‌بشود. این هورمون نقش کلیدی در اعتدال مایعات بدن دارد.

برخلاف دیابت شیرین که به‌علت نقص در تشکیل انسولین و افزایش قند خون تشکیل می‌بشود، دیابت بی‌ مزه هیچ ارتباطی با قند خون ندارد. مجموعه‌ای از عوامل می‌توانند علتابراز این بیماری شوند. برای آشنایی با این عوامل و راه حلهای کنترل علائم این بیماری در ادامه این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید.

این چنین، اگر سوالی درمورد این بیماری دارید، می‌توانید در قسمت نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر جواب دهد.

دیابت بی مزه چیست؟

دیابت بیمزه یا اینسیپیدوس یک بیماری غدد نادر است که علتتکرر ادرار و زیاد تر حس تشنگی شدید می‌بشود. این بیماری به علت اختلال در تشکیل یا کارکرد هورمون ضدادرار (وازوپرسین) که مسئول تنظیم جذب آب در کلیه‌ها است، اتفاق می‌افتد.

این اختلال با دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ (دیابت شیرین) ارتباطی ندارد، اما برخی از علائم و نشانه‌های آن را دارد که با اهمیت ترین آنها شامل ۲ مورد زیر خواهد شد:

• تشنگی شدید
• ادرار کردن زیاد حتی در شب

در موارد زیاد شدید، بیمار می‌تواند تا ۲۰ لیتر ادرار در روز دفع کند. این درحالی است که یک فرد سالم، بین ۹۴۶ میلی‌لیتر تا ۲.۸۴ لیتر در روز ادرار می‌کند.

چه وقتی می‌توانیم بگوییم که به این بیماری مبتلا شده‌ایم؟

ابراز برخی علائم شامل موارد زیر می‌تواند نشان‌دهنده دیابت بی مزه باشد و نیاز به بازدید پزشک متخصص دارد. از جمله:

• همیشه حس تشنگی می‌کنید. به‌طوری‌که این حس، غیرقابل کنترل است.
• بیش ‌از حد‌معمول ادرار می‌کنید و نیاز به ادرار کردن به مقدار کم و در فواصل وقتی مختصر دارید. اکثر بزرگسالان سالم در ۲۴ ساعت ۴ تا ۷ بار ادرار می‌کنند.

کودکان به‌علت کوچک‌تر بودن مثانه، زیاد تر ادرار می‌کنند. اما اگر فرزندتان بیشتر از ۱۰ بار در روز نیاز به دفع ادرار دارد، برای بازدید دقیق‌تر به متخصص غدد اطفال مراجعه کنید.

به نقل از مجله اینترنتی everydayhealth،

اگر با تشنگی از بین بردن‌نشدنی دست و پنجه نرم می‌کنید، زیاد تر ادرار می‌کنید و ادرار شما رنگ‌پریده یا بی‌رنگ است، به گمان زیاد به دیابت از نوع بی مزه مبتلا شده‌اید.

سردرگمی بین انواع دیابت و دیابت بی مزه علتشده است تا محققان خواست کنند که این بیماری به‌ترتیب به «افتوازوپرسین آرژنین» یا «مقاومت به وازوپرسین آرژنین» تحول نام دهد تا جانشین نوع مرکزی و نفروژنیک این اختلال بشود.

این بیماری چه علائمی دارد؟

علائم دیابت بی مزه در بزرگسالان علاوه بر تشنگی شدید، حجم زیاد ادرار (بیشتر از ۳ لیتر در روز) و تکرر آن شامل موارد زیر نیز خواهد شد:

• شب ادراری
• ادرار کم‌رنگ و بی‌رنگ
• غلظت ادرار پایین
• میل به نوشیدنی‌های سرد
• کم‌آبی بدن
• ضعف
• درد عضلانی
• کج‌خلقی

این بیماری، آب بدن را افت می‌دهد. به این علت درصورتی‌که به‌موقع درمان نشود، می‌تواند علتتشنج، صدمه مغزی و حتی مرگ بشود.

علائم دیابت بی مزه در کودکان

ابراز این بیماری در کودکان زیاد تر با علائم زیر همراه است:

• کم‌آبی بدن
• بی‌قراری و تحریک‌پذیری
• تب بالا
• خشکی پوست
• تاخیر در رشد
• افت وزن
• شب ادراری
• پوشک سنگین و همیشه خیس

تشخیص زودهنگام این بیماری در کودکان می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

علائم ثانویه دیابت بیمزه

علائم ثانویه دیابت بی‌ مزه را می‌توانید در جدول زیر بخوانید:

علائم ثانویه بیماری	توضیح
علائم ناشی از کم آبی بدن	خشکی دهان تشنگی بی‌حالی تحول در خاصیت ارتجاعی پوست
علائم نشان‌دهنده به هم خوردن اعتدال مواد معدنی در بدن	ضعف از دست دادن اشتها حالت تهوع استفراغ گرفتگی ماهیچه‌ها حس گیجی و سردرگمی

کنترل نشدن به‌موقع علائم این بیماری می‌تواند علتابراز بیماری‌ها و مشکلات مختلفی برای بیمار بشود.

انواع گوناگون دیابت بیمزه

این بیماری را می‌توان به ۴ نوع زیر دسته‌بندی کرد:

مرکزی یا نورولوژیک

نوع نورولوژیک این بیماری، به‌علت صدمه به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس مغز رخ می‌دهد. این دو غده نقش مهمی در تنظیم اعتدال آب بدن دارند. با صدمه دیدن این غدد، تشکیل هورمون ضد ادرار که مسئول جذب مجدد آب در کلیه‌ها است، مختل می‌بشود. در نتیجه، بیمار ادرار زیاد زیاد و رقیقی تشکیل می‌کند و حس تشنگی شدیدی دارد.

دیابت بی مزه نفروژنیک

در این نوع از بیماری، کلیه‌ها به هورمون ضدادرار وازوپرسین جواب نمی‌دهند، حتی اگر این هورمون به مقدار کافی تشکیل بشود.

دیپسوژنیک

نوع دیپسوژنیک این بیماری اختلالی است که به‌علت صدمه به مرکز تشنگی در هیپوتالاموس مغز تشکیل می‌بشود. دراین‌حالت، فرد به‌جستوجو حس تشنگی کاذب، مقدار بسیاری آب می‌نوشد و در نتیجه حجم بسیاری ادرار دفع می‌کند.

دیابت بی مزه بارداری

ترشح آنزیم‌هایی از جفت که هورمون ضدادرار را تخریب می‌کند، علتابراز این نوع بیماری می‌بشود. علائم آن طبق معمول در اواخر سه‌ماهه دوم یا اغاز سه‌ماهه سوم حاملگی ظاهر خواهد شد. این علائم امکان پذیر با نشانه‌های طبیعی بارداری همانند تکرر ادرار نادرست گرفته شوند. این نوع دیابت طبق معمول سپس از زایمان بهبود اشکار می‌کند.

ابتلا به این بیماری چه دلایلی دارد؟

علت ابتلا به دیابت اینسیپیدوس به نوع آن بستگی دارد. این علل شامل موارد زیر خواهد شد:

انواع دیابت بی مزه	علت ابتلا
مرکزی یا نورولوژیک	صدمه به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز در تاثییر جراحی، عفونت، التهاب، تومور یا صدمه سر اختلال خودایمنی جهش ژنی ارثی
نفروژنیک	سطح پایین پتاسیم خون سطح بالای کلسیم خون مسدود شدن مجاری ادراری جهش ژنی ارثی بیماری مزمن کلیه (به ندرت) مصرف برخی داروها همانند لیتیوم
دیپسوژنیک	صدمه به هیپوتالاموس در تاثییر جراحی، عفونت، التهاب، تومور یا صدمه سر برخی داروها یا مشکلات سلامت روان
ابتلا به این بیماری در بارداری	تشکیل بیش‌از‌حد آنزیم وازوپرسین توسط جفت که هورمون ضدادرار را تجزیه می‌کند و علتکاهش تاثییر آن در بدن می‌بشود. بارداری چندقلویی بیماری‌های کبدی

به‌طورکلی، این بیماری یک علت اشکار ندارد و مجموعه‌ای از عوامل امکان پذیر در تشکیل آن نقش داشته باشند.

راه حلهای تشخیص این بیماری

پزشک متخصص برای تشخیص این بیماری، ابتدا علائم فرد مبتلا را بازدید می‌کند. سپس از آن، از معاینه و تجویز آزمایش‌های ملزوم برای تشخیص بیماری پشتیبانی می‌گیرد.

آزمایش‌های دیابت بی مزه شامل موارد زیر خواهد شد:

• آزمایش گرانش ادرار؛ برای سنجش مقدار نمک و دیگر ذرات حل‌شده در ادرار
• تست محرومیت از آب؛ برای اندازه‌گیری مقدار تغییرات سدیم خون، اسمولالیته خون، خروجی ادرار، ترکیب ادرار و وزن بدن
• ام‌آرآی از بافت مغز، غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس؛ برای شناسایی هرگونه تومور یا ضایعه
• غربالگری ژنتیکی؛ برای بازدید وجود علل ژنتیکی

امکان پذیر پزشک برای تشخیص این بیماری، ترکیبی از راه حلهای بالا را تجویز کند.

عوارض دیابت بی مزه چیست؟

در‌صورتی که این بیماری به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی زیر را در فرد مبتلا تشکیل کند:

• کم‌آبی مزمن
• ضربان قلب شدید
• افت وزن
• صدمه کلیوی
• صدمه مغزی
• دمای پایین بدن
• خستگی
• سردردهای مکرر
• فشارخون پایین

افرادی که به این بیماری مبتلا می باشند، به‌طور مکرر و ناخواسته به‌اختصاصی در شب ادرار می‌کنند. این حالت می‌تواند علتبی اختیاری ادرار بشود؛ به‌خصوص در کودکان و افراد مسن که کنترل کمتری روی مثانه خود دارند.

چطور می‌توان دیبات بی مزه را درمان کرد؟

راه کنترل علائم و درمان این بیماری با دقت به نوع و شدت آن متفاوت است. اگر بیماری خفیف باشد، پزشک مصرف آب بیش‌تر را به بیمار پیشنهاد می‌کند.

راه حلهای زیر به مدیریت علائم این بیماری پشتیبانی می‌کنند:

داروهای مورد منفعت گیری برای درمان نوع مرکزی یا نورولوژیک

برای درمان نوع مرکزی یا نورولوژیک دیابت بی مزه، از یک هورمون مصنوعی به نام دسموپرسین منفعت گیری می‌بشود. این هورمون جانشین وازوپرسینی می‌بشود که بدن نمی‌سازد. این دارو به شکل اسپری بینی، قرص یا تزریقی در داروخانه‌ها حاضر است.

داروهای مورد منفعت گیری برای درمان نوع نفروژنیک

این نوع از دیابت بیمزه امکان پذیر سپس از درمان علت مهم، بهبود اشکار کند. درصورت نیاز به دارو، دیورتیک‌ (ادرارآور) همراه با آسپرین یا ایبوپروفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز خواهد شد. دیورتیک‌ با افزایش بازجذب آب در کلیه‌ها و افت دفع ادرار، می‌تواند به کنترل علائم این بیماری پشتیبانی کنند.

داروهای مورد منفعت گیری برای درمان نوع دیپسوژنیک

برای درمان نوع دیپسوژنیک این بیماری، دارو یا روش درمانی خاصی وجود ندارد. اما درمان علائم اولیه، می‌تواند به درمان آن پشتیبانی کند.

برای مثال مکیدن آب نبات‌های بدون قند برای افزایش جریان بزاق، می‌تواند تشنگی را افت دهد. یا اگر شب‌ها تکرر ادرار دارید، امکان پذیر پزشک مصرف دوز کم دسموپرسین قبل از خواب را برای کنترل آن پیشنهاد کند.

داروهای مورد منفعت گیری برای درمان این بیماری در دوران حاملگی

دیابت بی مزه بارداری را با دسموپرسین درمان می‌کنند که هم برای مادر و هم برای نوزاد بی‌خطر است. جفت مادر باردار همانند وازوپرسین، هورمون مصنوعی دسموپرسین را از بین نمی‌برد.

چه مواد غذایی می‌توان با وجود ابتلا به این بیماری میل کرد؟ | رژیم غذایی برای دیابت بی مزه

اصول کلی رژیم غذایی در این بیماری شامل مصرف آب کافی و خوردن غذاهای حاوی سدیم و پتاسیم است. این دو ماده معدنی نقش مهمی در تنظیم مایعات بدن دارند. مواد غذایی سودمند برای این بیماری شامل موارد زیر خواهد شد:

• غلات کامل
• حبوبات
• لبنیات کم‌چرب
• آجیل و دانه‌ها
• میوه‌ها و سبزیجات پرآب همانند خیار و هندوانه
• مواد دارای نشاسته همانند سیب‌زمینی شیرین و موز
• آب نارگیل برای تامین الکترولیت بدن

این مواد غذایی به هیدراته نگه داشتن بدن و تامین مواد مغذی و معدنی آن پشتیبانی می‌کنند.

مصرف چه غذاهایی در زمان ابتلا به این بیماری زیان اور است؟

افراد مبتلا به این بیماری غذاهای زیر را نباید مصرف کنند:

• غذاهای پرنمک
• غذاهای پرادویه
• نوشیدنی‌های کافئین‌دار
• الکل
• شیرینی‌ها و قندهای ساده
• غذاهای فرآوری‌شده

این مواد غذایی علتافزایش حس تشنگی و نیاز به دفع مکرر ادرار خواهد شد.

درمان‌های گیاهی دیابت از نوع بی مزه

درمان گیاهی می‌تواند در کنار مصرف داروها به کنترل شرایط این بیماری پشتیبانی کند. پیشنهاد‌های طب سنتی برای کنترل این بیماری، شامل موارد زیر می‌بشود:

• روزی یک لیوان شیر بادام
• روزی ۸ لیوان آب
• روزی یک لیوان شربت عسل و لیموترش
• مصرف آب میوه‌هایی همانند هندوانه

پیشنهاد می‌بشود قبل از منفعت گیری از هر داروی گیاهی با پزشک متخصص مشورت کنید. امکان پذیر مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک با گیاهان دارویی سودمند برای درمان این بیماری تداخل داشته باشد.

آیا دیابت بدون مزه درمان قطعی دارد؟

این که آیا دیابت درمان می‌بشود یا نه، چه برای دیابت شیرین و چه برای نوع بی مزه آن، یک جواب اشکار دارد؛ این بیماری‌ها هیچ روش درمانی قطعی ندارند و درمان آنها به معنی مدیریت علائم و کنترل آنهاست.

آیا افراد مبتلا به این بیماری باید انسولین مصرف کنند؟

این بیماری به علت اختلال در تشکیل یا کارکرد هورمون وازوپرسین تشکیل می‌بشود. درواقع، مشکل مهم در تنظیم اعتدال آب بدن است و ارتباطی با قند خون و انسولین ندارد. به این علت، درمان دیابت بی مزه شامل جایگزینی هورمون وازوپرسین و کنترل اعتدال آب است، نه مصرف انسولین.

دیابت بی مزه چه تفاوتی با دیابت شیرین دارد؟

آشنایی با علائم دیابت شیرین می‌تواند به تشخیص بهتر تفاوت این دو بیماری پشتیبانی کند. در دیابت شیرین، بدن نمی‌تواند قند خون را به‌درستی منفعت گیری کند. این اتفاق به‌علت افتیا مقاومت بدن به انسولین، هورمونی که مسئول جذب قند خون به سلول‌ها است، رخ می‌دهد. درنتیجه، سطح قند خون بالا می‌رود و کلیه‌ها برای دفع این قند اضافی، مقدار بسیاری ادرار تشکیل می‌کنند.
اما دیابت بی‌ مزه یک بیماری کاملا متفاوت است. در این بیماری، مشکل مهم در تنظیم آب بدن است. کلیه‌ها به علت اختلال در کارکرد یا افتهورمونی به نام وازوپرسین، نمی توانند آب را به‌قدر کافی در بدن نگه دارند. درنتیجه، بیمار تشنگی شدید و ادرار زیاد را توانایی می‌کند. برخلاف دیابت شیرین، سطح قند خون در دیابت بیمزه کاملا طبیعی است.

آیا می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟

پیشگیری از این بیماری به‌علت ماهیت پیچیده و علل گوناگون آن دشوار است. اما انتخاب یک سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به آن را افت دهد. عمل های زیر می‌توانند در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر باشند:

• پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و فست فودها
• افت مصرف نمک و پروتئین
• اجتناب از نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار
• مدیریت بیماری‌های عرصه‌ای همانند اختلالات کلیوی
• محافظت از سر در برابر صدمه‌ها

با‌این‌حال، به‌ این علت که دیابت بی‌ مزه طبق معمول ناشی از مشکلات هورمونی یا بیماری‌های خاص است، هیچ روش قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. به این علت، مشاوره با پزشک برای مدیریت علائم آن الزامی است.

در صورت ابتلا به دیابت بدون مزه به کدام متخصص باید مراجعه کرد؟

دیابت بی ‌مزه تا آخر عمر همراه فرد مبتلا می‌ماند. این بیماری برای بزرگسالان طبق معمول خطرناک نیست. نوزادان، کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به اختلالات روانی، بیش‌تر از سایرین در معرض خطرات جدی این بیماری قرار می‌گیرند.

از آن‌جایی‌که ابراز آن به مجموعه‌ای از عوامل وابسته است و علت مشخصی ندارد، به این علت درمان قطعی نیز نخواهد داشت. مهم‌ترین راه حلهای درمان و درواقع مدیریت علائم این بیماری شامل مصرف آب کافی و محدود کردن مصرف نمک است. با گرفتن مشاوره از متخصص غدد یا داخلی می‌توانید علائم این بیماری را مدیریت کنید.
برای ثبت نوبت بهترین پزشکان این تخصص‌ها در شهر خودتان، به سایت نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید.

منبع های:

niddk.nih.gov
nhs.uk
mayoclinic.org

سوالات متداول دیابت بدون مزه

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری