درد زیر شکم در بارداری و در ماه‌های گوناگون چرا اتفاق می‌افتد؟_مستطیل زرد

درد زیر شکم در بارداری در تاثییر تغییرات طبیعی بدن یا مشکلات خاص بارداری رخ می‌دهد. بعضی اوقات این دردها نشانه مشکلات جدی‌تری همانند عفونت، حاملگی خارج رحمی یا حتی زایمان زودرس می باشند.

آگاهی از نشانه‌های هر یک از این مشکلات و انجام عمل های پیشگیرانه برای مدیریت و افت این دردها و حفاظت از سلامت مادر و جنین ملزوم است. در این نوشته از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر به بازدید علل، راه‌های پیشگیری و زمان مراجعه به دکتر زنان پرداخته‌ایم.

در انتها، اگر سوالی درمورد درد زیر شکم زنان در بارداری دارید، در تکه نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آ‌ن جواب خواهد داد.

درد زیر شکم در بارداری چیست؟

درد زیر شکم در بارداری نشانه‌ای از تغییرات طبیعی بدن باشد که برای سازگاری با جنین در حال رشد اتفاق می‌افتد. اما بعضی اوقات این دردها نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تر می باشند که نیاز به دقت سریع دارند.

به همین علت آگاهی از دلایل گوناگون این درد برای هر مادری در دوران بارداری الزامی است تا بتواند علائم دلواپس‌کننده را شناسایی کرده و عمل های ملزوم را انجام دهد.

علت‌های مهم تشکیل درد زیر شکم در حاملگی

درد زیر شکم در بارداری در شکل‌ها و شدت‌های مختلفی ظاهر می‌بشود. دردهای خفیف، طبق معمول با تحول حالت و استراحت ازبین می‌روال. اما اگر این درد، شدید و مداوم و همراه با علائمی همانند خونریزی، لکه‌بینی، ترشحات غیرعادی واژن، یا درد زمان ادرار باشد، باید با پزشک خود مشورت کنید.

در ادامه، به با اهمیت ترین علل این درد پرداخته‌ایم:

درد رباط گرد

درد رباط گرد به علت کشش رباط‌های نگهدارنده رحم به سمت لگن تشکیل می‌بشود. با رشد جنین و افزایش وزن رحم، این رباط‌ها زیاد تر تحت سختی قرار گرفته و زمان تحول حالت یا حرکات ناگهانی، درد ناگهانی و تیز در ناحیه زیر شکم یا کشاله ران تشکیل می‌بشود.

این درد طبق معمولً دلواپس‌کننده نیست، اما اگر شدت درد افزایش یابد یا همراه با علائم فرد دیگر باشد، مشاوره پزشکی الزامی است. راه حلهای مدیریت این نوع درد زیر شکم در حاملگی، استراحت و اجتناب از حرکات ناگهانی می باشند.

 انقباضات براکستون-هیکس

انقباضات براکستون-هیکس یا همان انقباضات کاذب، نوعی آمادگی طبیعی بدن برای زایمان می باشند. این انقباضات طبق معمول بدون درد یا با درد خفیف بوده و در اواخر بارداری افزایش می‌یابند. برخلاف انقباضات زایمانی، انقباضات براکستون-هیکس منظم نیستند و با تحول حالت متوقف خواهد شد.

بر پایه مقالات منتشرشده در انتشارات پزشکی WebMd آمریکا،

کم آبی شایع‌ترین علت انقباضات براکستون هیکس است. از دیگر محرک‌های این انقباضات می‌توان به تهوع یا استفراغ، حرکت کودک، فعالیت مادر به‌اختصاصی بلند کردن اجسام، داشتن رابطه جنسی یا پر شدن مثانه اشاره کرد.

وقوع این انقباضات در بارداری طبیعی است؛ اما اگر انقباضات به طور منظم و دردناک و همراه با خونریزی رخ دهند، مراجعه به پزشک الزامی خواهد می بود.

مشکلات گوارشی

در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و سختی رحم بر دستگاه گوارش تبدیل مشکلاتی نظیر یبوست، نفخ و سوءهاضمه می‌بشود. این مشکلات علتدرد زیر شکم شده و ناراحتی‌های گوارشی شایعی را تشکیل می‌کنند. برای افت این مشکلات، مصرف آب کافی، رژیم غذایی حاوی فیبر و ورزش ملایم پیشنهاد می‌بشود.

حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج رحمی یکی از مشکلات جدی و خطرناک در دوران بارداری است که بارداری به جای رحم، در محل فرد دیگر همانند لوله فالوپ رخ می‌دهد. درد زیر شکم در بارداری خارج رحمی طبق معمول زیاد شدید بوده و همراه با علائم فرد دیگر چون افت سختی خون، خونریزی‌های شدید، تپش قلب و اختلالات در فرآیند لخته شدن خون ظاهر می‌بشود. این شرایط به علت تهدید سلامت مادر به درمان سریع نیاز دارد.

جدا شدن جفت

در موقعیت جدا شدن جفت یا دکولمان جفت، جفت کم کم از دیواره رحم جدا شده که علتایجاد درد شدید زیر ناف و بعضی اوقات خونریزی‌های شدیدی می‌بشود. این خونریزی در فضای بین جفت و رحم رخ می‌دهد. تجمع خون ناشی از خونریزی علتتحریک و انقباضات رحمی شده که به‌صورت درد شدید و ناگهانی در ناحیه زیر شکم و کمر حس می‌بشود.

سقط جنین

زمان وقوع سقط جنین، بدن تلاش می‌کند بافت‌های بارداری را از رحم بیرون بکشد. این فرآیند با انقباضات رحمی همراه بوده که به‌صورت درد و گرفتگی در ناحیه زیر شکم حس می‌بشود. شدت این درد از خفیف تا شدید متغیر است و بعضی اوقات شبیه دردهای قاعدگی یا حتی شدیدتر رخ می‌دهد.

عفونت در بارداری

با ورود باکتری‌ها به مجاری ادراری، التهاب و عفونت در مثانه (سیستیت) یا حتی کلیه‌ها (پیلونفریت) رخ می‌دهد. این التهاب تبدیل انقباضات و تحریک اعصاب ناحیه لگن و در نتیجه درد یا سختی در ناحیه زیر شکم می‌بشود. در مواردی که عفونت به کلیه‌ها گسترش می‌یابد، درد در نواحی کمر و پهلوها هم حس خواهد شد.

درد شکم در دوره‌های گوناگون بارداری به چه علت رخ می‌دهد؟

درد زیر شکم در حاملگی در هر سه ماهه بارداری به دلایل بسیاری رخ می‌دهد؛ در ادامه، به این دلایل گوناگون مفصل‌تر پرداخته‌ایم:

درد در سه ماه اول بارداری

طبق معمول به علت تغییرات فیزیکی بدن، اغاز بارداری با درد زیر شکم همراه خواهد می بود. یکی از شایع‌ترین دلایل این درد و درد رحم در اغاز بارداری، گرفتگی عضلات است که شباهت بسیاری به دردهای پریودی دارد. این دردها زیاد تر به علت تغییرات هورمونی و رشد رحم شما تشکیل خواهد شد.

اما در برخی اوقات، دردهای شکمی در سه ماهه اول نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری می باشند که نیاز به دقت سریع دارند؛ با اهمیت ترین این مشکلات و نشانه‌های آن‌ها، شامل موارد زیر می باشند:

• سقط جنین همراه با خونریزی و درد در ناحیه شکم یا کمر، به‌اختصاصی در صورت ظهور ترشحات غیرعادی
• عفونت دستگاه ادراری همراه با درد زمان ادرار، خون در ادرار، یا تخلیه ادرار بدبو یا کدر
• حاملگی خارج رحمی به علت تخمک بارور شده در خارج از رحم

اگر درد زیر شکم در حاملگی شدید و در یک طرف شکم متمرکز باشد یا با علائمی همانند سرگیجه، ضعف و تب همراه باشد، سریع تر با مراجعه به مراکز درمانی از ابراز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.

درد در سه ماه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری تعداد بسیاری از خانم‌ها به اختصاصی در ماه چهارم بارداری، دردهایی را در ناحیه زیر شکم توانایی می‌کنند. علت درد زیر شکم در حاملگی ماه چهارم بزرگ شدن مداوم رحم برای تشکیل فضای زیاد تر برای رشد جنین است.

این بزرگ شدن تبدیل کشیدگی رباط‌های اطراف رحم شده و به‌طور معمول علتاحساس درد در تکه تحتانی شکم، کشاله ران یا حتی باسن می‌بشود. این دردها امکان پذیر به طور تیرکشیدن یا حس سنگینی در یک یا هر دو طرف بدن شما ظاهر شوند.

درد در سه ماه سوم بارداری

در سه ماهه سوم بارداری رحم بزرگ‌تر شده و به دیگر ارگان‌ها سختی داخل می‌آورد که تبدیل حس درد و ناراحتی در نواحی گوناگون بدن، از جمله پایین شکم، کمر و باسن می‌بشود. بعضی اوقات، درد زیر شکم در بارداری به‌طور خاص در سمت چپ شکم زیاد تر حس خواهد شد که علت وقوع آن با علت درد سمت راست شکم در بارداری متفاوت است.

علت درد سمت چپ شکم زنان در این دوران، کشیدگی رباط‌های گرد رحم است که با بزرگ‌تر شدن رحم کم کم تحت سختی قرار می‌گیرند. این چنین در این مرحله از بارداری، سختی به رگ‌های خونی و اندام‌های داخلی می‌تواند جهت درد در ناحیه سمت چپ شکم می‌بشود.

در چه شرایطی ریسک این درد زیاد تر می‌بشود؟

شرایط مختلفی وجود دارند که ریسک درد زیر شکم در حاملگی را افزایش خواهند داد. در جدول زیر به شرایط و عوامل تحریک‌کننده این درد پرداخته‌ایم:

علائم خطر	توضیحات
درد شدید یا مداوم	مشکلاتی همانند انقباضات زودرس یا مشکلات رحم
لکه‌بینی یا خونریزی	سقط جنین، حاملگی خارج از رحم یا مشکلات دیگر در رحم
تب	تب همراه با درد شکم و نشان‌دهنده عفونت
لرز	عفونت شدید
ترشحات واژن	عفونت ادراری
سبکی سر	مشکلات سختی خون پایین یا دیگر اختلالات وابسته
ناراحتی در زمان ادرار کردن	عفونت مجاری ادراری
حالت تهوع و استفراغ	مسمومیت حاملگی (پره‌اکلامپسی) یا دیگر مشکلات

علت درد زیر شکم سمت راست در زنان در بارداری مشکلاتی همانند حاملگی خارج از رحم، التهاب آپاندیس یا مسائل مرتبط با کیسه صفرا تشکیل می‌بشود.

درد زیر شکم در حاملگی با چه خطراتی همراه است؟

یکی از خطرات عمده درد زیر شکم در بارداری خونریزی‌های شدید است که به سقط جنین یا مشکلاتی همانند حاملگی خارج از رحم اشاره می‌کند. دردهای شکمی شدید یا مداوم، به اختصاصی در کنار کمردرد و نفخ، باید مورد دقت قرار گیرند؛ چون امکان پذیر نشانه مشکلاتی چون عفونت‌های دستگاه تناسلی یا دستگاه گوارش باشد که در دوران بارداری زیاد شایع می باشند. علی‌رغم باورهای حاضر، ربط بین درد زیر شکم در اغاز بارداری و جنسیت توسط هیچ‌یک از شواهد علمی اثبات نشده است.

در زیاد تر اوقات به علت لانه‌گزینی تخمک در دیواره رحم یا کشش رباط‌ها، درد زیر شکم بعد از لقاح و روزهای اولیه حاملگی تشکیل می‌بشود و در صورت ابراز خونریزی یا درد شدید، باید با پزشک مشورت کرد. به‌طورکلی هر گونه علائم خطر دوران بارداری همچون درد غیرطبیعی یا شدید باید جدی گرفته شده و بازدید‌های ملزوم صورت گیرد تا از ابراز مشکلات جدی جلوگیری بشود.

عارضه پره‌اکلامپسی با سختی خون بالا و صدمه به اندام‌های گوناگون همراه بوده و علتاین درد می‌بشود. این چنین، انقباضات منظم و دردناک زیر شکم پیش از هفته ۳۷ بارداری به علت زایمان زودرس با درد شکمی، سختی لگنی و کمر درد همراه است.

چطور این درد را در بارداری درمان کنیم؟

اگر درد زیر شکم در بارداری با علائمی همچون خونریزی، گرفتگی شدید عضلات یا علائم غیرعادی همراه می بود، نیاز به بازدید‌ها و درمان‌های پزشکی خواهید داشت. اما در موارد شایع می‌توانید از راه حلهای درمانی زیر پشتیبانی بگیرید:

استراحت کافی

وقتی که درد ناشی از کشش رباط‌های رحم یا تغییرات فیزیکی دیگر باشد، استراحت و خوابیدن در موقعیت مناسب به تسکین این دردها پشتیبانی خواهد کرد. بدن در حالت استراحت بهتر می‌تواند با تغییرات گوناگون دوران بارداری سازگار بشود و دردهای ناشی از فشارها و کشش‌ها افت می‌یابند.

منفعت گیری از کیسه گرم

قرار دادن یک کیسه آب گرم روی ناحیه دردناک به شل شدن عضلات و افت گرفتگی‌ها پشتیبانی کرده و حس راحتی بیشتری تشکیل خواهد کرد. با این حال، حرارت کیسه باید ملایم و متعادل باشد تا از صدمه به پوست یا بافت‌ها جلوگیری بشود. حرارت بیشتر از حد اثرات منفی به جستوجو خواهد داشت؛ به این علت منفعت گیری از کیسه گرم با احتیاط و در دمای مناسب، به تسکین درد و اسایش بدن پشتیبانی خواهد کرد.

 پوزیشن‌های راحت برای خواب

برخی از دردهای شکمی در دوران بارداری به علت فشارهای فیزیکی روی اندام‌های داخلی تشکیل خواهد شد. برای افت این فشارها و تسکین درد، خوابیدن به پهلو سودمند خواهد می بود. به‌اختصاصی خوابیدن به سمت چپ جریان خون را بهبود داده و سختی کمتری به رحم و دیگر اندام‌ها داخل می‌بشود. منفعت گیری از یک بالش بین پاها زمان خوابیدن به پهلو از سختی اضافی روی شکم و کمر کم می‌کند.

 ورزش‌های ملایم

ورزش‌های سبکی همانند پیاده‌روی یا کشش‌های ملایم به بهبود گردش خون، افت تنش‌های عضلانی و افت دردهای شکمی پشتیبانی می‌کنند. پیاده‌روی یک فعالیت کم‌سختی است که می‌تواند به تحکیم عضلات پا و بهبود حالت کلی بدن پشتیبانی کند.

کشش‌های ملایم هم در شل شدن عضلات و افت گرفتگی‌ها و دردها در نواحی گوناگون بدن نقش دارند. با این حال قبل از اغاز هر نوع ورزش تازه در دوران بارداری، از ایمنی و مناسب بودن آن برای حالت شما یقین شوید.

 تغییرات رژیمی

اگر درد زیر شکم در بارداری به علت گاز یا نفخ باشد، تغییرات رژیمی نقش مهمی در تسکین آن خواهد داشت. پرهیز از غذاهای نفاخ همانند حبوبات، کلم و پیاز و این چنین اجتناب از غذاهای پرچرب یا تند به افت تشکیل گاز و نفخ پشتیبانی می‌کند.

این چنین مصرف مواد غذایی که هضم آنها آسان است، همانند برنج سفید، سیب‌زمینی پخته یا ماست ساده، سختی وارده بر دستگاه گوارش و درد را افت خواهد داد. داشتن رژیم غذایی متعادل و مصرف قولهای غذایی کوچک و مکرر هم از ابراز مشکلات گوارشی جلوگیری کرده و علائم نفخ و گاز را تسکین می‌دهد.

راه‌های پیشگیری از دردهای زیر شکم زنان در بارداری

برای پیشگیری از ابتلا به این درد، باید از راهکارهای زیر منفعت گیری کنید:

• ورزش‌های سبک؛ تحکیم عضلات و افت دردهای زیر شکم با انجام ورزش‌های سبک همانند پیاده‌روی، حرکات کشش، یوگا و ورزش‌های آبی
• منفعت گیری از کمربندهای بارداری؛ پشتیبانی به توزیع وزن و افت سختی روی عضلات شکم و لگن با منفعت گیری از کمربندهای حمایتی بارداری
• حالت خواب مناسب؛ جلوگیری از اعمال سختی اضافی به شکم و کمر با خوابیدن به پهلوی چپ و منفعت گیری از بالش بارداری زیر شکم و بین زانوها
• نگه داری حالت بدنی صحیح؛ پیشگیری از دردهای زیر شکم به پشتیبانی ایستادن و نشستن با حالت بدنی درست و پرهیز از خم شدن ناگهانی
• پرهیز از بلند کردن اشیاء سنگین؛ جلوگیری از داخل شدن سختی مضاعف بر عضلات شکم و تشدید درد با اجتناب از بلند کردن اشیاء سنگین
• تغذیه مناسب و مصرف آب کافی؛ ترقی سلامت عضلات و جلوگیری از گرفتگی آن‌ها با تامین مواد مغذی و آب کافی

در صورت شدت یافتن دردها یا وجود علائم غیرمعمول، سلامت بارداری به خطر خواهد افتاد.

چه وقتی باید برای درد زیر شکم زنان در حاملگی به دکتر مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید به دکتر زنان مراجعه کنید:

• خونریزی واژینال؛ وقوع هرگونه خونریزی یا لکه‌بینی در دوران بارداری
• درد شدید یا مداوم در ناحیه شکم یا لگن؛ درد مقاوم به بهبودی دربرابر استراحت و دیگر راه حلهای درمانی
• ابتلا به تب و لرز؛ افزایش دمای بدن همراه با لرز و ناشی از عفونت
• ترشحات غیرطبیعی از واژن؛ ترشحاتی با بوی نامطبوع یا رنگ غیرمعمول
• سردرد شدید یا مداوم؛ به‌اختصاصی همراه با مشکلات بینایی
• تورم ناگهانی دست‌ها، پاها یا صورت؛ ناشی از پره‌اکلامپسی
• افت حرکت یا عدم حرکت جنین؛ بازدید حرکات جنین بعد از هفته ۲۸ بارداری
• درد یا سوزش زمان ادرار؛ ناشی از عفونت مجاری ادراری

این علائم نشان‌دهنده شرایطی همانند سقط جنین، حاملگی خارج رحمی، پره‌اکلامپسی، عفونت‌های ادراری یا زایمان زودرس می باشند که به مداخلات پزشکی سریع نیاز دارند.

درد زیر شکم در بارداری؛ نشانه تحول یا زنگ خطر؟

درد زیر شکم در بارداری امکان پذیر یکی از علائم بارداری و ناشی از رشد جنین و تغییرات هورمونی باشد؛ اما علائم غیرعادی را هم نباید نادیده نگرفت. بعضی اوقات این درد نشانه‌ای از مشکلات جدی همانند حاملگی خارج رحمی، مشکلات گوارشی یا حتی زایمان زودرس است. آگاهی از نشانه‌ها و علل ابتلا به درد و مراجعه به‌موقع به پزشک، به مادر و جنین پشتیبانی می‌کند تا این دوره را با مطمعن و اسایش بیشتری پشت سر بگذارند. دریافت مراقبت‌های پزشکی در زمان مناسب، ضامن توانایی بارداری ایمن خواهد می بود.

چنانچه با درد زیر شکم زنان در بارداری روبه رو هستید و این درد با درمان‌های رایج بهبود نیافت، به دکتر زنان مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از این متخصص، از امکان نوبت‌دهی آنلاین متخصص زنان در سایت دکتردکتر منفعت‌مند شوید.

منبع های:

americanpregnancy.org

nhs.uk

سوالات متداول درد زیر شکم در بارداری

برچسب‌ها:

اشتراک گذاری