نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی مستطیل زرد
اگر بخواهیم کل تاریخ سیاره زمین را همانند تقویم کیهانی کارل سیگن، فقط یک روز درنظر بگیریم، انسان‌ها تا چند ثانیه پیش از نیمه شب ظهور نخواهند کرد. چند صدهزار سال از وجود گونه ما روی زمین، تنها کسر کوچکی از قبل این سیاره را راه اندازی می‌دهد. اما سیاره ما چند سال دارد و چطور به سن آن پی می‌بریم؟
زمین تقریبا ۴٫۵۴ میلیارد سال پیش، درست ۱۰ میلیون سال بعد از تولد خورشید، شکل گرفت. بعد از آنکه ابری عظیم از گاز برای شکل‌گیری خورشید دچار فروپاشی شد، قسمت‌های باقی‌مانده از این ابر سیاره‌ها را راه اندازی دادند. مارک پوپینچاک، ستاره‌شناس موزه تاریخ طبیعی آمریکا و دانشگاه نیویورک می‌گوید:
دوست دارم منظومه‌های خورشیدی را به پیتزا تشبیه کنم. اگر ابر گازی که ستاره از آن شکل می‌گیرد، توپ خمیر باشد، درابتدا توده‌ای غلیط است، اما مقداری چرخش اولیه خواهد داشت. ستاره از ۹۹ درصد آن خمیر راه اندازی می‌بشود؛ اما باقی خمیر تا این مدت می‌چرخد و با دقت به زمان زمان کافی، همانند پیتزا در اطراف ستاره صاف می‌بشود. از آن یک درصد خمیر، همه سیاره‌ها راه اندازی خواهد شد.
با این‌حال زمین نوزاد با دنیای سبز و انبوهی که امروز می‌شناسیم، فاصله داشت. زمین زمان شکل‌گیری به‌علت برخوردهای شکل‌دهنده‌ی آن، تا این مدت مذاب می بود. قسمت‌های سنگین‌تر همانند آهن ته‌نشین شدند و هسته‌ی سیاره‌مان را شکل دادند و عنصرهای سبک‌تر به روی سطح آمدند. این فرآیند در نهایت علتشکل‌گیری زمین با لایه‌های هسته، گوشته و پوسته شد.
آخرین مطالب
وقتی که منظومه شمسی آرام گرفت و سیارک‌های کمتری به زمین هجوم آوردند، اقیانوس‌ها شکل گرفتند و حیات تقریبا بلافاصله به‌وجود آمد. پاپینچاک می‌گوید: «درحالی‌که انسان‌ها در قسمت بسیاری از تاریخ زمین وجود نداشتند، حیات سلولی تقریبا به زمان ۳٫۵ میلیارد سال بی‌وقفه وجود داشته است.» حتی پژوهشی تازه مشخص می کند این عدد می‌تواند بزرگ‌تر باشد و به ۴٫۲ میلیارد سال برسد.
ما دانش خود از زمان وقوع رویدادها در تاریخ سیاره را مدیون زمینی هستیم که روی آن می‌ایستیم. سنگ‌ها کلید تعیین سن سیاره زمین و قبل‌ی آن می باشند. دانشمندان با فرآیندی موسوم به تاریخ‌گذاری پرتوسنجی سن یک سنگ را تخمین می‌زنند. تخمین سن سنگ‌های روی سطح زمین می‌تواند دشوار باشد؛ چون زمین سیاره‌ی شلوغ و فعالی است. این چنین آتشفشان‌ها، شرایط آب و هوایی و فرآیندهای جغرافیایی یافتن سنگ‌های مربوط به زمان شکل‌گیری زمین را دشوار می‌سازند.
ماه بر تاثییر برخورد با سیاره ما در زمان نوزادی‌‌اش شکل گرفته است، اما برخلاف زمین تکتونیک صفحه‌ای ندارد. نمونه سنگ‌های به‌دست‌آمده از ماه درجریان ماموریت‌های فضانوردی آپولو به تخمین سن زمین پشتیبانی کردند و مثالهای تازه آورده‌شده به زمین در مأموریت‌های جدیدتر همانند چانگ‌ای ۵ نیز می‌توانند به درکمان از تاریخ ماه اضافه کنند.
برای سیاره‌های نزدیک همانند مریخ، می‌توانیم فضاپیماهای سطح‌نورد را برای مثالبرداری و تحلیل سن سنگ‌ها ارسال کنیم؛ اما چطور می‌توان سن سیاره‌های واقع در اطراف ستاره‌های دیگر را که رسیدن به آن‌ها زیاد زمان‌بر است، تخمین زد؟ به حرف های‌ی پوپینچاک:
بهترین روش برای یادگیری درمورد‌ی سیاره‌های فراخورشیدی بازدید خود ستاره است. من به شدت چرخش آن‌ها نگاه می‌کنم. ستاره‌های جوان طبق معمول با شدت بالایی می‌چرخند، درحالی‌که ستاره‌های کهنسال شدت مقداری دارند. اگر بتوان شدت چرخش یک ستاره‌ی میزبان سیاره را بازدید کرد، می‌توان سن ستاره را تخمین بزنم و از همان عدد به سن سیاره رسید.
با کشف و شناسایی دنیاهای فراخورشیدی زیاد تر می‌توانیم نکات بیشتری را درمورد‌ی چگونگی شکل‌گیری سیاره‌ها فرا بگیریم که به ما در فهمیدن بهتر تاریخ زمین پشتیبانی می‌کنند.
دسته بندی مطالب
