منظومه اینترنت ماهواره‌ای چین به کابوس تازه اخترشناسان تبدیل شده است_مستطیل زرد

کارشناسان می‌گویند ماهواره‌های منظومه‌ی «هزار بادبان» چین که به‌تازگی به فضا پرتاب شده‌اند، چنان درخشان می باشند که می‌توان آن‌ها را در شب با چشم غیرمسلح به‌وضوح مشاهده کرد. این سطح از درخشندگی زیاد فراتر از محدوده‌ی پیشنهادشده از سوی اخترشناسان است.

و این تازه اول کار است. شمار بیشتری از ماهواره‌های چینی قرار است در سال‌های آینده پرتاب شوند و برخی از آن‌ها می‌توانند حتی درخشان‌تر از ماهواره‌هایی باشند که هم‌اکنون می‌بینیم. این قضیه قطعا جهت نگرانی شدید دانشمندان و علاقه‌مندان به فضا خواهد شد.

«چیان‌فن» به‌معنی هزار بادبان، منظومه‌ای از ماهواره‌های اینترنتی است که به دست شرکت دولتی «فناوری ماهواره‌ای فضایی شانگهای» (SSST) ساخته می‌بشود. این شبکه‌‌ی ماهواره‌ای، جواب چین به استارلینک اسپیس ایکس محسوب می‌بشود؛ منظومه‌ای که برای اراعه‌ی اینترنت پرسرعت از فضا برای سرتاسر جهان طراحی شده است.

اطلاعات مقداری درمورد‌ی پروژه‌‌ی چیان‌فن یا طراحی ماهواره‌های آن وجود دارد؛ اما رسانه‌های دولتی چین قبلاً آشکار کردند که این سرزمین تصمیم دارد تا سال ۲۰۳۰، حداکثر ۱۵هزار ماهواره را در مدار زمین قرار دهد.

تا بحال دو دسته‌ی ۱۸تایی از ماهواره‌های چیان‌فن پرتاب شده‌اند. ماهواره‌های دسته‌ی اول ۶ اوت برفراز موشک لانگ مارچ 6A از مرکز پرتاب ماهواره‌ی تایوئن در شمال چین پرتاب شدند و با پیروزی در مدار نزدیک زمین (LEO) قرار گرفتند. بااین‌حال، مرحله‌ی فوقانی موشک بعد از پرتاب از هم‌پاشید و فضا را با بیشتر از ۳۰۰ قطعه زباله‌ی فضایی بالقوه خطرناک پر کرد. دسته‌ی دوم ماهواره‌ها ۱۵ اکتبر برفراز همان موشک لانگ مارچ 6A روانه‌ی فضا شدند.

اخترشناسان در مقاله‌ی جدیدی که ۲۷ سپتامبر در پایگاه داده‌ی آرکایو انتشار شد، اولین مشاهدات زمینی از ماهواره‌های تازه پرتاب‌شده‌ی چینی را تجزیه‌وتحلیل کردند. رصدهای اولیه نشان داد که ماهواره‌ها زیاد درخشان‌تر از حد انتظار می باشند.

پژوهشگران خاطرنشان کردند که نشانه‌های طیفی ساطع‌شده از ماهواره‌ها نیز اطلاعات مقداری درمورد‌ی طراحی آن‌ها تایید می‌کند. به‌نقل از نویسندگان مقاله، به‌نظر می‌رسد که ماهواره‌های چین همانند مثالهای استارلینک دارای یک پنل آنتن مسطح رو به زمین و یک آرایه‌ی خورشیدی عمودی و پشت به سیاره می باشند.

ماهواره‌ها در اوج روشنایی خود وقتی که به‌طور مستقیم برفراز ناظر قرار می‌گیرند، می‌توانند به قدر ظاهری ۴ برسند که در حد درخشش زیاد تر ستارگان مشاهده‌پذیر در آسمان شب از مناطق شهری است. هنگامی ماهواره‌ها به افق نزدیک‌تر خواهد شد، قدر ظاهری آن‌ها به عدد ۸ (۴۰ برابر کم‌نور از قدر ۴) افت می‌یابد. (از آنجایی که قدر ظاهری در مقیاس لگاریتمی اندازه‌گیری می‌بشود، هرچه جرمی درخشان‌تر باشد، دارای مقادیر کوچک‌تر است.)

دانشمندان هشدار خواهند داد که برخی از ماهواره‌های چیان‌فن قرار است در ارتفاعات پایین‌تر در مدار نزدیک زمین مستقر شوند؛ بدین معنی که درخشش آن‌ها امکان پذیر حتی از مثالهای مطالعه‌شده نیز فراتر برود. پژوهشگران می‌نویسند منظومه‌ی ماهواره‌ای چین با تکمیل ساخت، بر فعالیت‌های نجومی حرفه‌ای و آماتور تاثییر منفی می‌گذارد؛ مگر آنکه اپراتورها درخشش آن‌ها را افت دهند.

درگذشته نگرانی‌های شبیهی درمورد ماهواره‌های استارلینک و این چنین بزرگ‌ترین ماهواره‌ی مخابراتی جهان به نام بلوواکر ۳ نقل شده می بود. اخترشناسان این ماهواره‌ها را مایه‌ی دردسر و عامل تخریب تصاویر نجومی می‌دانند.

پژوهشگران خاطرنشان کردند که می‌توان مقدار نور بازتابیده از ماهواره‌های مخابراتی را با منفعت گیری از آینه‌های داخلی افت داد. اسپیس ایکس با نسل دوم ماهواره‌های استارلینک خود این کار را انجام داد و پژوهشگران انتظار دارند که شرکت سازنده‌ی ماهواره‌های چینی نیز به سراغ همین راهکار برود.

ماهواره‌های مخابراتی علاوه‌بر آلودگی آسمان شب با نور، می‌توانند با نشت تابش‌ها به فضا، نجوم رادیویی را نیز مختل کنند. تازه ترین نسل ماهواره‌های استارلینک این مشکل را تشکیل می‌کنند؛ اما برای آنکه معلوم بشود آیا ماهواره‌های چیان‌فن نیز دچار نشت تابشی می باشند یا خیر، به رصدهای زیاد تر نیاز است.

منظومه‌های ماهواره‌ای این چنین به علت افزایش گمان برخورد فضاپیماها در مدار نزدیک زمین، تشکیل زباله‌های فضایی، خارج‌شدن از مدار توسط طوفان‌های خورشیدی و پرکردن جو فوقانی زمین با آلودگی فلزی درهنگام برگشت به زمین و سوختن در جو، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.