بلوغ زودرس پسران؛ چالشی قابل کنترل_مستطیل زرد

سخن بگویید از بلوغ زودرس پسران وقتی به بین می‌آید که نشانه‌های بلوغ، سریعتر از زمان مقرر در یک کودک پسر رخ دهد اما در واقع هیچ تعریف خاص و هیچ محدوده سنی مشخصی برای گفتن آن وجود ندارد چون عوامل زیاد بسیاری از جمله محل زندگی و نوع اقلیم آن، سابقه خانوادگی، نژاد و رنگ پوست در تعیین سن بلوغ موثر می باشند. برای جلوگیری از عوارض بلوغ زودرس، باید به متخصص اطفال مراجعه کنید تا عمل های ملزوم را انجام دهد. مقصد از این مقاله، بازدید علل ابراز بلوغ زودرس در پسران و اراعه رویکردی برای تشخیص، اختلاف و درمان آن است.

بلوغ چیست؟

اتفاق بلوغ یک اتفاق تازه نیست بلکه ادامه تکامل سیستم عصبی-تناسلی است که از دوران جنینی اغاز شده است. اغاز بلوغ تحت تأثیر عوامل گوناگون از جمله نژاد، وزن، سن، منطقه جغرافیایی زندگی و عرصه ژنتیک متفاوت است. در دوران بلوغ، صفات ثانویه جنسی تشکیل خواهد شد و دختران و پسران چهره و خصوصیات بالغین را کسب می‌کنند. در آخر این دوران قد نهایی و حداکثر تراکم استخوان دوران بزرگسالی بدست می‌آید. محدوده سن بلوغ در پسران ۹ تا ۱۴ سال است.

اغاز بلوغ به طور معمول توسط هیپوتالاموس اغاز می‌بشود. این ناحیه از مغز به غده هیپوفیز (غده‌ای به اندازه نخود در نزدیکی مغز) سیگنال‌هایی مبنی بر آزاد کردن هرمون‌های جنسی را می‌فرستد و هورمون‌های جنسی در بیضه پسران با مقدار بیشتری ترشح خواهد شد. هر پسری نیز می‌تواند روزی را که حس کرده بیضه‌های او در حال رشد و بزرگتر شدن می باشند، برای بیاورد. بزرگ شدن آلت تناسلی یا سفت و سخت شدن آن در برخی مقاطع می‌تواند از جمله اتفاقاتی باشد که نشانه اغاز روال بلوغ در پسران است.

بیضه‌ها طبق معمولً در سنین ۱۱ تا ۱۲ سالگی اغاز به رشد می‌کنند و موهای ناحیه تناسلی زیاد تر در ۱۲ سالگی ظاهر خواهد شد. بعد از رشد موهای زائد نوبت به بزرگ شدن و رشد آلت تناسلی است که طبق معمول در ۱۳ سالگی رخ می‌دهد و این‌ها همه نشانه‌های مرد شدن یک پسربچه و ورود او به دنیای بزرگسالان است.

بلوغ زودرس چیست و در چه سنی رخ می‌دهد؟

بلوغ زودرس در پسران به گفتن اغاز بلوغ قبل از ۹ سالگی تعریف می‌بشود. بلوغ زودرس در پسران به دو دسته تقسیم می‌بشود:

• بلوغ زودرس مرکزی: که با فعال شدن زودرس محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد اشکار می‌بشود.
• بلوغ زودرس محیطی: وقتی ابراز می‌کند که رشد جنسی زودرس وابسته به تشکیل استروئید بدون دقت به ترشح گنادوتروپین باشد.

اگرچه بلوغ زودرس زیاد تر در دختران رخ می‌دهد، اما در رابطه پسران زیاد تر با اختلالات ارگانیک قابل شناسایی سیستم عصبی مرکزی، غدد فوق کلیوی یا بیضه‌ها همراه است. تشخیص باید شامل شرح حال دقیق و معاینه بالینی، اندازه گیری هیپوفیز و هورمون‌های جنسی، برسی سن استخوان و تصویربرداری از هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، غدد فوق کلیوی و بیضه‌ها باشد. اندیکاسیون‌های درمان بر پایه نوع بلوغ زودرس و شدت پیشرفت آن، افزایش سن استخوانی، قد پیش بینی شده بزرگسالان و برسی روانشناختی است.

علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر

اولین علامت بلوغ زودرس در پسران بزرگ شدن گنادها است. رویش موهای زائد در ناحیه دستگاه تناسلی و زیربغل به تنهایی نشان‌دهنده بلوغ زودرس نیست و امکان پذیر به علت برخی از بیماری‌های غده فوق کلیه باشد. دیگر نشانه‌های بلوغ در پسران عبارت هستند از:

• دو رگه شدن صدا
• تعریق زیاد تر بدن و بدبو شدن عرق به علت افزایش ترشح هورمون‌ها
• جهش رشدی در ۱۲-۱۳ سالگی همانند بلند شدن قد، پهن شدن شانه‌ها و بزرگتر شدن دست‌ها و کف پاها
• خارج شدن منی در زمان خواب شبانه
• رشد موهای صورت
• ابراز جوش و آکنه در پوست صورت

علت بلوغ زودرس در پسر بچه‌ها

بلوغ زودرس در دختران شایع‌تر از پسران است. در پسران بلوغ زودرس می‌تواند علت جدی‌تر داشته باشد و در اکثر موارد یک علت عرصه‌ای شناسایی می‌بشود. تستوسترون مسئول رشد و گسترش خصوصیات جنسی مردانه است. علت سریع اغاز شدن روال بلوغ در برخی از کودکان بستگی به نوع آن یعنی بلوغ زودرس مرکزی یا بلوغ زودرس محیطی دارد:

1. بلوغ زودرس مرکزی: علت این نوع بلوغ زودرس زیاد تر قابل شناسایی نیست.
2. بلوغ زودرس محیطی: تستوسترون در بدن کودک پسر علتاین نوع بلوغ زودرس می‌بشود.

بلوغ زودرس محیطی که کمتر رایج است، بدون دخالت هورمون در مغز (GnRH) رخ می‌دهد که به طور معمول بلوغ را اغاز می‌کند. در عوض، علت ترشح تستوسترون در بدن به علت مشکلات مربوط به بیضه‌ها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز است. در پسران، موارد زیر امکان پذیر تبدیل بلوغ زودرس محیطی بشود:

• تومور در غدد فوق کلیوی یا در غده هیپوفیز که تستوسترون آزاد می‌کند.
• سندرم مک‌کون آلبرایت، یک اختلال ژنتیکی نادر است که بر رنگ پوست و استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و علتمشکلات هورمونی می‌بشود.
• قرار گرفتن در معرض منبع های خارجی تستوسترون، همانند کرم‌ها یا پمادها

علت رویش مو در ناحیه تناسلی کودکان پسر

موهای اطراف آلت تناسلی که به گفتن موهای شرمگاهی شناخته می‌بشود، نشانه بلوغ است. هورمون‌ها علترشد زیاد تر موهای بدن، صورت و ناحیه تناسلی در زمان بلوغ خواهد شد. در هر دو جنس، در نزدیک به زمان بلوغ، غده فوق کلیوی نیز اغاز به ترشح هورمون‌هایی می کند که تبدیل ظاهر شدن موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل می بشود. این هورمون های آدرنال با سیگنال های شیمیایی متغیری نسبت به دیگر هورمون های بلوغ کنترل خواهد شد.

به این علت رشد اولیه موهای ناحیه تناسلی به این علت اتفاق می‌افتد که غده فوق کلیوی سطح آندروژن تولیدی خود را افزایش می‌دهد. با این حال، تحول سطوح گنادوتروپین‌ها و استروژن‌ها علت سریع درآمدن موهای زائد در کودکان خواهد می بود. هورمون‌های هیپوفیز از طریق جریان خون حرکت می‌کنند؛ آنها بیضه‌ها را بزرگتر کرده و علتترشح هورمون فرد دیگر به نام تستوسترون خواهد شد که جهت جوانه زدن مو در ناحیه شرمگاهی، زیر بازوها و روی صورت کودکان پسر به گفتن مثال رویش سبیل در پسر ۱۲ ساله خواهد شد.

تشخیص بلوغ زودرس پسران

برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:

• سابقه پزشکی کودک و خانواده او را بازدید می‌کند.
• یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
• برای اندازه‌گیری سطح هورمون، آزمایش خون تجویز می‌کند.

عکسبرداری اشعه ایکس از دست و مچ دست کودک شما نیز برای تشخیص بلوغ زودرس مهم است. این اشعه ایکس می‌تواند به پزشک پشتیبانی کند تا سن استخوانی کودک شما را تعیین کند، که مشخص می کند استخوان‌ها زیاد سریع رشد می‌کنند یا خیر.

تعیین نوع بلوغ زودرس کودکان پسر

پزشک این چنین باید بفهمد که کودک شما چه نوعی از بلوغ زودرس را دارد. برای انجام این کار، او آزمایشی به نام آزمایش تحریک هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) انجام می‌دهد.

در این آزمایش، پزشک یک نمونه خون می‌گیرد و سپس به کودک واکسن حاوی هورمون GnRH تزریق می‌کند. سپس مثالهای خون بیشتری در یک دوره وقتی اشکار گرفته می‌بشود تا بازدید بشود که هورمون‌ها در بدن فرزند شما چطور عکس العمل نشان خواهند داد. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، هورمون GnRH علتافزایش سطح هورمون‌های دیگر می‌بشود. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی، دیگر سطوح هورمونی ثابت می‌ماند.

آزمایش‌های اضافی برای بلوغ زودرس مرکزی در پسربچه‌ها

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مغز طبق معمولً برای کودکانی که دارای بلوغ زودرس مرکزی می باشند انجام می‌بشود تا هر گونه ناهنجاری مغزی که علتآغاز زودرس بلوغ می‌بشود اشکار بشود. پزشک این چنین امکان پذیر تیروئید کودک را آزمایش کند اگر علائمی‌ از کارکرد کند تیروئید (کم کاری تیروئید) همانند خستگی، کندی، افزایش حساسیت به سرما، یبوست، افت کارکرد مدرسه یا پوست رنگ پریده و خشک داشته باشد، برسی بشود.

آزمایش‌های اضافی برای بلوغ زودرس محیطی پسران

آزمایش‌های فرد دیگر نیز برای کودکان مبتلا به بلوغ زودرس محیطی برای یافتن علت حالت آنها الزامی است. برای مثال، پزشک امکان پذیر آزمایش‌های خون اضافی را برای بازدید دیگر سطوح هورمونی انجام دهد یا در دختران، امکان پذیر برای بازدید وجود کیست یا تومور تخمدان سونوگرافی انجام دهد.

درمان بلوغ زودرس در کودکان پسر

مقصد اولیه درمان این است که کودک شما را قادر سازد که به قد طبیعی بالغ بشود. درمان بلوغ زودرس به علت آن بستگی دارد؛ با این حال، در برخی موارد، هیچ علت قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد. در این مورد، امکان پذیر فرزند شما بسته به سن او و شدت پیشرفت بلوغ نیازی به درمان نداشته باشد. پزشک اطفال امکان پذیر بخواهد کودک شما را برای چند ماه تحت نظر داشته باشد تا ببیند چطور رشد می‌کند. تصمیم برای درمان به عوامل بسیاری بستگی دارد و باید متذکر شد که تعداد بسیاری از این بلوغ‌ها به درمان نیازی ندارند و والدین باید به پزشک مطمعن کنند.

درمان بلوغ زودرس مرکزی

اکثر کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، که در آن هیچ بیماری عرصه ای وجود ندارد، می‌توانند به طور موثر با دارو درمان شوند. این درمان که درمان آنالوگ GnRH نامیده می‌بشود، طبق معمولً شامل تزریق ماهانه دارویی همانند لوپرولید استات (Lupron Depot) یا تریپتورلین (Trelstar، Triptodur Kit) است که گسترش زیاد تر را به تاخیر می‌اندازد. برخی از فرمول‌های جدیدتر را می‌توان در فواصل طویل‌تری داد. کودک تا وقتی که به سن طبیعی بلوغ برسد به دریافت این دارو ادامه می‌دهد. به طور متوسط، ۱۶ ماه بعد از قطع دارو، روال بلوغ مجدد اغاز می‌بشود.

یکی دیگر از گزینه‌های درمانی برای بلوغ زودرس مرکزی، کاشت هیسترلین (Supprelin LA) است که تا یک سال طول می‌کشد. این درمان برای بلوغ زودرس مرکزی بدون درد و ناراحتی ناشی از تزریقات منظم موثر است، اما نیاز به یک روش جراحی جزئی دارد. ایمپلنت از طریق یک برش در ناحیه داخلی بازو زیر پوست کودک شما قرار می‌گیرد. بعد از یک سال، ایمپلنت برداشته می‌بشود و در صورت لزوم با یک ایمپلنت تازه جانشین می‌بشود.

درمان یک بیماری عرصه‌ای

اگر شرایط پزشکی فرد دیگر علتبلوغ زودرس کودک شما شده است، درمان آن بیماری برای جلوگیری از پیشرفت بلوغ الزامی است. به گفتن مثال، اگر کودکی توموری داشته باشد که هورمون تشکیل می‌کند و علتبلوغ زودرس می‌بشود، بلوغ طبق معمولً با برداشتن تومور با جراحی متوقف می‌بشود.

مرحله های عاطفی بلوغ زودرس پسران

بلوغ می‌تواند زمان چالش برانگیزی باشد، چون شما با تغییرات مختلفی در بدن خود کنار می‌آیید. مرحله های بلوغ همه جسمانی نیستند. تغییرات احساسی متنوعی که امکان پذیر از سر گذرانده باشید سخت به نظر می‌رسند. نوسانات خلقی، عزت نفس پایین، پرخاشگری و بعضی اوقات اوقات افسردگی، همه انها می‌توانند احساساتی باشند که شما از آن عبور می‌کنید. با این حال، در کنار اینها، احساسات شوق‌انگیزی نیز  همانند تشکیل احساسات قوی برای همسالان خود، توانایی تفکر جدا گانه و شکل دادن به عقاید، و بزرگ شدن به گفتن یک مرد جوان با مطمعن به نفس وجود دارد.

چه وقتی به پزشک مراجعه کنیم؟

در اولین علائم بلوغ در یک کودک کمتر از ۸ یا ۹ سال با پزشک اطفال خود مشورت کنید. حتی اگر یقین نیستید که آنچه می‌بینید نشانه بلوغ است، کودک خود را برای برسی نزد پزشک ببرید. ملاقات با یکی از بهترین متخصصان کودک شهرتان، می‌تواند خیال شما را بابت سلامت کودکتان آسوده کند. دلواپس یافتن بهترین متخصص اطفال شهر خود نباشید. چراکه، در همه شهرهای ایران، چندین متخصص کودکان خوب و باتجربه در حال فعالیت می باشند. برای مثال با وجود بیشتر از ۲۷۵ دکتر کودکان تهران می‌توانید به‌راحتی در این شهر، متخصص اطفال مورد نظر خود را اشکار کرده و پیشنهاد‌های پزشکی ملزوم را درمورد بلوغ زودرس پسرتان دریافت کنید.

عوارض بلوغ زودرس پسران

بلوغ زودرس می‌تواند از جنبه‌های متغیری کودکان و نوجونان را تحت تاثییر قرار دهد. از لحاظ جسمی ‌و فیزیکی، کوتاهی قد در بزرگسالی، با اهمیت ترین عارضه بلوغ زودرس در کودکان پسر است؛ چرا که بعد از آخر بلوغ، رشد قدی متوقف می‌بشود. از آنجا که بلوغ زودرس سریعتر از بلوغ طبیعی به آخر می‌رسد، رشد کودکانی که سریعتر از موعد به بلوغ می‌رسند در سنین پایین‌تری متوقف می‌بشود و در نتیجه امکان پذیر قد مختصر‌تری نسبت به همسالان خود در بزرگسالی داشته باشند.

از جنبه‌های جسمی ‌و فیزیکی که بگذریم به عوارض روحی و روانی بلوغ زودرس در پسربچه‌ها می‌رسیم. فرایند بلوغ به خودی خود فرایندی همراه با استرس و چالش‌های گوناگون است که تعداد بسیاری از آنها ناشی از برهم خوردن اعتدال هورمونی در بدن افراد است، هنگامی که این فرایند استرس‌زا و پرچالش در سنین پایین‌تر برای کودکان رخ دهد قطعا روبه رو با این حالت پرتنش برای آنها سخت تر خواهد می بود.

پرخاشگری پسران در میانه بلوغ زودرس می‌تواند آنها را در محیط خانواده نیز منزوی و طرد شده قرار دهد که والدین باید به طور آگاهانه این چالش‌ها را مدیریت کنند.

جلوگیری از بلوغ زودرس پسران

برخی از عوامل خطر بلوغ زودرس، همانند جنسیت و نژاد، قابل اجتناب نیستند. اما، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای افت شانس بلوغ زودرس کودکتان انجام دهید، از جمله این کارها می‌توان به دور نگه داشتن کودک از منبع های خارجی تستوسترون؛ همانند داروهای تجویزی برای بزرگسالان در خانه یا مکمل‌های غذایی حاوی تستوسترون و این چنین تشویق فرزندتان به نگه داری وزن مناسب اشاره کرد.

چه بچه‌هایی در معرض بلوغ زودرس قرار دارند؟

پسران نسبت به بلوغ زودرس دختران کمتر تحت تاثییر قرار می‌گیرند. کودکان آفریقایی-آمریکایی نیز با خطر بیشتری از این اختلال روبرو می باشند. اگر سابقه خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد، کودک زیاد تر در معرض خطر بلوغ زودرس خواهد می بود. محققان در حال بازدید زیاد تر در رابطه عوامل خطر ژنتیکی می باشند، همانند جهش ژن کیسپپتین (KISS1) و گیرنده آن (KISS1R). ژنی که از طرف پدر منتقل می‌بشود، MKRN3 نیز امکان پذیر در اغاز بلوغ زودرس نقش داشته باشد.

دیگر عوامل خطر برای بلوغ زودرس عبارت هستند از:

• چاقی
• مصرف یا قرار گرفتن در معرض محصولات حاوی تستوسترون، همانند کرم‌ها و پمادهای هورمونی
• پرتو درمانی مغز یا نخاع برای تومورها، لوسمی‌ و شرایط شبیه

چطور با کودک خود در رابطه بلوغ زودرس سخن بگویید کنیم؟

کودک شما امکان پذیر سوالات بسیاری در رابطه آنچه که در بدن او اتفاق می‌افتد داشته باشد. همکلاسی‌ها بعضی اوقات حتی ناخواسته چیزهایی می‌گویند که آزاردهنده است. مهم است که برای گوش دادن به نگرانی‌های فرزندتان زمان بگذارید و به سوالات حساس او صادقانه جواب دهید. توضیح دهید که هر فردی در زمان متغیری به بلوغ می‌رسد. برخی از بچه‌ها سریع اغاز می‌کنند و برخی بچه‌ها زیاد دیرتر بالغ خواهد شد. با این حال، پافشاری کنید که همه این تغییرات بدن در یک نقطه برای همه اتفاق می‌افتد.

برای داشته باشید که اغاز زودرس بلوغ بعضی اوقات اوقات تبدیل احساسات جنسی زودرس می‌بشود. کنجکاوی و سردرگمی‌ فرزندتان را در رابطه تغییرات ناشی از تشکیل زودرس هورمون‌های جنسی فهمیدن کنید. اما در رابطه رفتارها مرزهای مشخصی تعیین کنید و در رابطه قیمت‌ها، برتری‌ها و انتخاب‌های سالم گفتگوی باز داشته باشید.

با کودک خود تا حد امکان عادی حرکت کنید و به جستوجو زمان‌هایی برای افزایش عزت نفس او باشید. تشویق به شرکت در ورزش، هنر و دیگر فعالیت‌ها، همراه با شناخت پیروزی در کلاس درس، می‌تواند به مطمعن به نفس پشتیبانی کند. برای بردن فرزندتان نزد مشاور برای یادگیری راهبردهای مقابله ای تردید نکنید. کودک شما امکان پذیر حداقل در ابتدا با یک درمانگر راحت‌تر از والدینش درمورد برخی مسائل شخصی سخن بگویید کند.

والدین آگاه پناه کودکان با بلوغ زودرس خواهند می بود!

بلوغ زودرس طبق معمولً تبدیل مشکلات سلامتی طویل زمان نمی‌بشود. با درمان و مشاوره مناسب، در صورت لزوم، کودکان دارای بلوغ زودرس زیاد تر می‌توانند دوران نوجوانی و بزرگسالی شاد و سالمی‌ داشته باشند.

در صورتی که مشکل یا پرسشی درمورد بلوغ زودرس پسران دارید باید ابتدا با پزشک متخصص اطفال یا اورولوژ سخن بگویید کنید. دریافت نوبت از بهترین پزشکان با سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر برایتان فراهم است. اگر سوالی درمورد این مقاله یا توانایی‌ای در ربط با بلوغ زودرس فرزند پسرتان دارید، حتما با ما در بین بگذارید.

منبع های:

healthline

pubmed

nationwidechildrens