انواع فن‌های خنک‌کننده کیس که باید بشناسید_مستطیل زرد

CPU، پردازنده‌ی گرافیکی و برخی قطعات کامپیوتر، وقتی که ماموریت های خود را انجام خواهند داد، به‌شدت گرم خواهد شد؛ به این علت، خنک‌ نگه‌داشتن آن‌ها به‌خصوص زمان اجرای کارهای سنگین‌تری همانند تماشای ویدئو، انجام بازی یا منفعت گیری از نرم‌افزارهای گرافیکی زیاد مهم است. اینکار اگر به‌درستی انجام نشود، در درجه‌ی اول به پردازنده‌ها صدمه خواهد رساند. انتخاب فن خنک‌کننده‌ی مناسب می‌تواند جهت کارکرد بهتر سیستم و دوام زیاد تر قطعات گردد.

فن‌‌های خنک‌کننده‌ی کامپیوتر دو نوع مهم دارند؛ فن‌ جریان هوا (Airflow) و فن‌ سختی ایستا (Static Pressure) که هریک برای اهداف خاصی طراحی شده‌اند. انتخاب فن مناسب می‌تواند تأثیر بسیاری بر خنک‌شدن کامپیوتر و دوام قطعات داشته باشد؛ به این علت مهم است که زمان خرید فن کیس با ویژگی‌های ساختاری و کاربرد آن آشنا باشیم تا یقین شویم که آن‌ را در جای درستی منفعت گیری کرده‌ایم.

از ترکیب هر دو نوع فن برای خنک نگه‌داشتن قطعات داخل کامپیوتر منفعت گیری می‌بشود. فن‌های Airflow زیاد تر در پشت یا جلوی کیس نصب خواهد شد تا هوای سرد را به داخل کیس بدمند یا گرمای داخل کامپیوتر را به بیرون هدایت کنند. فن‌های Static Pressure (یا SP) طبق معمولً روی هیت‌سینک CPU و رادیاتورهای خنک‌کننده‌‌ی مایع قرار می‌گیرند تا بتوانند سختی هوا را در روبه رو با مانع ها ثابت نگه دارند.

در این مقاله با جزئیات بیشتری به بازدید تفاوت‌های ساختاری، چگونگی کارکرد و این که چه نقشی در خنک‌کردن کامپیوتر دارند می‌پردازیم.

پیش از قیاس‌ی تفاوت انواع فن کامپیوتر، ملزوم است با دو مفهوم سختی ایستا (Static Pressure) و جریان هوا (Airflow) آشنا شویم. این دو ویژگی بر نحوه‌ی جابه‌جایی هوا در داخل کیس کامپیوتر تأثیر می‌گذارند، اما مکانیزم کارکرد آن‌ها متفاوت است.

سختی ایستا: مقدار فشاری است (برحسب مقدار میلی‌متر آب یا mm-H2O) که فن می‌تواند برای جابجا کردن هوا در برابر مقاومت موانعی همانند هیت‌سینک یا رادیاتور تشکیل کند. فن‌های با سختی استاتیک بالا قادر می باشند که هوا را با قوت از مسیرهای تنگ عبور دهند.

جریان هوا: حجم هوایی است (به واحد فوت مکعب در دقیقه یا CFM) که یک فن می‌تواند در محیطی باز جابه‌جا کند. فن‌هایی که برای تشکیل جریان هوای زیاد طراحی شده‌اند دارای پره‌های صاف‌تری می باشند تا حجم حداکثری هوا را با حداقل مقاومت جابه‌جا کنند.

به‌طور کلی، فن SP هوا را با سختی بالا حرکت می‌دهد، اما فن Airflow حجم هوای بیشتری را با شدت کمتر جابه‌جا می‌کند.

در رابطه مکانیزم خنک‌کنندگی، زیاد تر فکر می‌بشود که دمیدن هوا روی قطعات گرم، آن‌ها را فوراً خنک می‌کند. اما در داخل کیس‌های متراکم امروزی مانع ها مختلفی همانند هیت‌سینک و رادیاتور وجود دارند که جلوی سختی هوا را می‌گیرند. در اینجا فن SP داخل عمل می‌بشود و باید بتواند در برابر مقاومت هوای داخل کیس، جریان هوا را بدون کم شدن سختی به پردازنده رساند.

فن جریان هوا با فلسفه‌ی حداکثر حجم و کمترین سختی عمل می‌کند. فن‌های بهینه‌ شده برای جریان هوای بالا، زیاد تر برای دمیدن حجم‌ بسیاری از هوای بدون مانع در محدوده‌ای گسترده‌ منفعت گیری خواهد شد. این مکانیزم علتمی‌بشود که فن Airflow برای خنک‌کردن عمومی کیس یا خارج‌کردن هوای گرم از داخل آن مناسب باشد.

فن‌های Airflow دارای پره‌های باریک‌‌تر و صاف‌تری نسبت‌به فن‌های SP می باشند و فضای بیشتری بین پره‌ها وجود دارد. در عوض، فن SP پره‌های پهن‌تر با فاصله‌ی کمتری دارد تا بتواند سختی هوای بیشتری اعمال کند.

فن Airflow طبق معمولً سرعتی بین ۱٬۰۰۰ تا ۲٬۵۰۰ دوردردقیقه دارد تا هوای بیشتری را جابه‌جا کند، اما حداکثر شدت چرخش فن‌های سختی ایستا امکان پذیر برای تمرکز بر قوت هوای دمیده‌شده، در محدوده‌ی پایین‌تری قرار گیرد که باتوجه به نوع طراحی فن و هیت‌سینک یا رادیاتور متغیر خواهد می بود.

مدل‌های گوناگون فن کیس Airflow برای تشکیل حجم هوای زیاد تر، ابعاد مختلفی دارند که می‌تواند از ۸۰ تا ۱۴۰ میلی‌متر یا حتی زیاد تر متغیر باشد. با وجود این، قطر فن CPU نیز می‌تواند در بازه‌ای شبیه قرار گیرد و به نیازهای خاص سیستم بستگی دارد.

هر نوع فن خنک‌کننده ویژگی‌های خاص خود را دارد و انتخاب بین آن‌ها زیاد تر به جزئیات کامپیوتر وابسته است. فن‌های سختی استاتیک (SP) در خنک‌کردن قطعات سیستم که دارای ساختارهای فشرده و مانع ها متعدد می باشند و نیاز به جریان پرفشار هوا دارند، به‌کار می‌روال، درحالی که فن‌های Airflow برای نواحی باز و تهویه‌ی کلی کیس مناسب می باشند.

در مواردی همانند خنک کردن CPU در یک فضای محدود یا رادیاتور مایع، فن SP برتری دارد. اما در محیط باز، همانند محل نصب فن در اکثر کیس‌ها، فن‌های Airflow می‌توانند به منفعت‌وری بهینه برسند.

این که بگوییم فن پردازنده و رادیاتور از نوع Static Pressure است و از نوع Airflow فقط باید به‌گفتن فن کیس کامپیوتر منفعت گیری بشود مسئله‌ی درستی نیست، چون بعضی اوقات امکان پذیر با دقت به ساختار هیت‌سینک، به جریان هوای بالاتری برای پراکنده‌کردن حرارت نیاز باشد که در این شرایط، فن Airflow گزینه‌ی بهتری خواهد می بود. امروزه زیاد تر مدل‌های فن CPU، هیت‌سینک و فن را به‌صورت یکپارچه اراعه خواهند داد.