بیماری های مغز و اعصاب + لیست کامل بیماری های مغز_مستطیل زرد

شناخت و آگاهی از علائم و راه حلهای درمانی بیماری ‌های مغز و اعصاب، به پیشگیری و مدیریت درست این بیماری‌ها پشتیبانی خواهد کرد. بیماری‌هایی همچون سکته مغزی، آلزایمر، صرع، ام‌اس، میگرن، تومور مغزی و پارکینسون در صدر لیست بیماری ‌های مغز قرار دارند. این چنین آمار بالای مبتلایان به مننژیت، اختلالات روانی، دمانس، هیدروسفالی، اوتیسم و کیست مغزی بر اهمیت شناخت این بیماری‌ها افزوده است.

در این نوشته از مجله پزشکی دکتردکتر که به ۶ دقیقه زمان نیاز دارد، به بازدید بیماری ‌های شایع مغز و اعصاب پرداخته‌ایم. با مطالعه این نوشته و با دریافت اطلاعات کافی درمورد علل، علائم و راه حلهای درمانی این بیماری‌ها، فهمیدن بهتری از آن‌ها به دست خواهید آورد.

‌در انتها، اگر سوالی درمورد انواع بیماری ‌های مغز و اعصاب و درمان آن‌ها دارید، آن را در تکه نظرات بنویسید. پزشک ما به آن‌ها جواب خواهد داد.

صدمه‌ مغزی 

صدمه‌های مغزی، به علت ضربه، جراحت، بیماری یا عوامل دیگر به مغز داخل شده و تاثیرات بسیاری روی کارکرد مغز و کیفیت زندگی فرد می‌گذارند. این صدمه‌ها شامل ضربه مغزی، سکته مغزی، تومورهای مغزی، صدمه‌های ایسکمیک ناشی از قطع جریان خون و صدمه‌های هیپوکسیک به علت افتاکسیژن می باشند. علائم این صدمه‌ها متنوع بوده که شامل موارد زیر خواهد شد:

• سردرد شدید، شایع‌ترین علامت در بیماری های مغز و اعصاب
• تهوع و استفراغ
• گیجی و ناهوشیاری
• مشکلات حافظه و تمرکز
• تغییرات رفتاری
• اختلالات حرکتی و تعادلی
• مشکلات بینایی و شنوایی

درمان صدمه‌های مغزی، به نوع و شدت صدمه واردشده بستگی دارد. اثربخش‌ترین این درمان‌ها شامل مراقبت‌های پزشکی سریع، توانبخشی، دارودرمانی و حمایتروانی می باشند. تشخیص و مداخله به‌موقع دکتر مغز و اعصاب از عوارض طویل مدت جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود می‌دهد.

تومورهای مغزی

تومورهای مغزی، رشد غیرطبیعی سلول‌ها در مغز یا نخاع می باشند. این تومورها به‌گفتن یکی از رایج‌ترین بیماری های مغز و اعصاب، می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. تومورهای خوش‌خیم، رشد کندتری داشته و بافت‌های مجاور را دچار نمی‌کنند. با این حال، این تومورها، می‌توانند با داخل آوردن سختی به ساختارهای حیاتی مغز، مشکلات جدی تشکیل کنند. تومورهای بدخیم یا سرطان‌های مغزی، سریع تر رشد کرده و با انتشار کردن به بافت‌های اطراف، علتتخریب بافت‌های سالم خواهد شد. انواع تومورهای مغزی با علائمی همراه بوده که شامل موارد زیر می باشند:

• سردردهای شدید و مداوم
• تشنج
• اختلالات بینایی یا شنوایی
• اختلالات اعتدال و هماهنگی
• تغییرات رفتاری
• مشکلات حافظه
• حالت تهوع و استفراغ
• ضعف یا بی‌حسی در قسمتی از بدن

تکنیک‌های درمان تومورهای مغزی متنوع و متفاوت بوده و به نوع، اندازه، محل تومور و حالت عمومی بیمار بستگی دارد. این تکنیک‌ها، شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، درمان‌های موثر و توانبخشی می باشند.

بیماری صرع

بیماری صرع، یکی از خطرناک‌ترین بیماری های مغز و اعصاب، اختلال عصبی مزمنی‌ست که با حملات مکرر تشنج اشکار می‌بشود. فعالیت‌های غیرطبیعی و مکرر سلول‌های عصبی در مغز علتابراز این حملات شده و به شکل تشنج‌های مختصر‌زمان تا تشنج‌های شدید ظاهر خواهند شد. عوامل ابتلا به صرع می‌تواند شامل عوامل ژنتیکی، صدمه‌های مغزی، عفونت‌ها و اختلالات رشدی مغزی باشند. متخصص مغز و اعصاب، از طریق برسی‌های بالینی، تاریخچه پزشکی بیمار، تست‌های الکتروانسفالوگرافی، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی به تشخیص صرع می‌پردازد. افراد مبتلا به صرع، علائمی همچون از دست دادن هوشیاری، سفت شدن عضلات، حرکات پرشی و منظم، عدم عکس العمل به محیط اطراف، حرکات ناگهانی و تکراری دارند. مقصد درمان صرع، افت تعداد و شدت این تشنج‌ها و علائم است. این درمان‌ها شامل موارد زیر می باشند:

• دارودرمانی؛ داروهای ضدتشنج برای مدیریت تشنج‌ها
• جراحی؛ در صورت شناسایی منشا تشنج در مغز و عدم پاسخگویی به درمان دارویی
• تحریک عصب واگ؛ نصب دستگاه برای کنترل تشنج‌ها از طریق تحریک عصب واگ
• رژیم غذایی کتوژنیک؛ افت تشنج‌ها به پشتیبانی رژیم غذایی پرچرب و کم‌کربوهیدرات
• توانبخشی؛ تمرینات فیزیوتراپی، کاردرمانی و بهبود عملکردهای طبیعی فرد

پیگیری منظم روال درمان، برخورداری از سبک زندگی سالم و جلوگیری از ابراز حملات تشنجی، اثربخش‌ترین راهکارهای مدیریت بیماری صرع می باشند. برای آگاهی از اهمیت پیگیری منظم روال درمان و مدیریت بیماری های مغز و اعصاب همچون صرع توسط دکتر مغز و اعصاب، نوشته تخصص مغز و اعصاب چیست را مطالعه کنید. 

تشنج

تشنج، یک فعالیت الکتریکی غیرطبیعی و ناگهانی در مغز است که با تغییراتی در حرکت، حرکات یا احساسات فرد همراه خواهد می بود. این عارضه، می‌تواند یکی از شایع‌ترین علائم بیماری های مغز و اعصاب باشد. تشنج‌ها در دو نوع موضعی و عمومی ظاهر خواهد شد. تشنج‌های موضعی در یک تکه از مغز رخ خواهند داد؛ ولی تشنج‌های عمومی همه مغز را دچار می‌کنند. تشنج‌های ناشی از فعالیت‌های الکتریکی غیرطبیعی مغز، به دلایل گوناگون زیر رخ خواهند داد:

• صدمات مغزی یا ضربه به سر
• عفونت‌های ناشی از مننژیت یا آنسفالیت
• اختلالات ژنتیکی
• ناهنجاری‌های متابولیکی
• ضایعات و تومورهای مغزی
• مصرف و ترک مواد مخدر و الکل
• تب بالا

تشنج با علائمی همچون حرکات غیرقابل کنترل عضلات، از دست دادن هوشیاری، اختلال در بینایی یا شنوایی و مشکلات گفتاری اتفاق می‌افتد. تشخیص و درمان تشنج، به برسی‌های تخصصی و دقیق پزشکی نیاز دارد. دکتر مغز و اعصاب، برای درمان تشنج، باید علت وقوع آن، شدت، نوع و تکرار دفعات آن را شناسایی کند.

میگرن

میگرن، سردرد شدید و مزمنی‌ست که طبق معمولً در یک سمت سر رخ می‌دهد. این درد شدید، با علائم فرد دیگر همچون تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا ظاهر می‌بشود. عوامل محرک میگرن، استرس و اضطراب، تغییرات هورمونی در زن‌ها، مصرف الکل و غذاهای فرآوری‌شده، اختلالات خواب، مصرف زیاد کافئین یا ترک آن می باشند. سردردهای میگرنی، از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشند و در زندگی روزمره اختلال تشکیل می‌کنند. میگرن، از آن دسته بیماری های مغز و اعصاب است که طی مرحله های گوناگون ذکرشده در جدول زیر ظاهر می‌بشود:

مرحله های چهارگانه میگرن	شرح مرحله های
ظهور علائم اولیه	شامل تغییرات خلقی، یبوست، سفتی عضلات گردن، افزایش تشنگی، تکرر ادرار، خستگی‌های بدون علت، مشکل در تمرکز و هوس‌های غذایی
ظهور هاله بینایی	شامل اختلالات بینایی همانند دیدن نورهای چشمک‌زن، خطوط زیگزاگ و نقاط سیاه، بی‌حسی صورت یا اندام‌ها و اختلالات گفتاری
دعوا	درد شدید ضربان‌دار در یک سمت سر، تهوع، استفراغ، افزایش حساسیت به نور و صدا، سرگیجه و اختلالات خواب
مرحله نهایی	شامل حس خستگی بعد از تسکین درد، ضعف، ناتوانی در تمرکز و افسردگی

موثرترین راه حلهای مدیریت و درمان میگرن، مصرف به‌موقع داروهای مسکن، اصلاح سبک زندگی، اجتناب از محرک‌ها و راه حلهای پیشگیرانه می باشند.

ام‌اس

ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس، یکی از مزمن‌ترین بیماری های مغز و اعصاب است که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد. در این بیماری، سیستم ایمنی با دعوا و تخریب پوشش محافظ دور رشته‌های عصبی، در ارتباطات بین مغز و بدن اختلال تشکیل می‌کند. این فرایند، علتظهور علائمی در بیمار می‌بشود که در ادامه به ان‌ها پرداخته‌ایم:

• خستگی
• مشکلات بینایی
• اختلالات گفتاری
• اختلالات شناختی
• مشکلات حرکتی
• اختلالات حسی
• مشکلات کلیوی

با وجود ناشناخته بودن علت ابتلا به ام‌اس، اما می‌توان علت آن را ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و اختلالات سیستم ایمنی دانست. به‌همین‌خاطر، راه حلهای درمانی حاضر برای مدیریت علائم و افت شدت پیشرفت بیماری موثر می باشند. دکتر مغز و اعصاب، داروهای اصلاح‌کننده بیماری، داروهای کنترل علائم و اصلاح سبک زندگی را برای مبتلایان به ام‌اس تجویز می‌کند.

نوروپاتی

بیماری نوروپاتی، با صدمه به اعصاب محیطی، در انتقال مطلب بین مغز و نخاع و دیگر قسمت‌های بدن اختلال تشکیل می‌کند. عواملی همچون دیابت، عفونت، بیماری‌های خودایمنی، داروهای شیمی‌درمانی، افتویتامین‌ها و بیماری‌های ژنتیکی در ابراز بیماری های مغز و اعصاب همچون نوروپاتی نقش دارند. این عوامل می‌توانند تبدیل انواع نوروپاتی محیطی، نوروپاتی خودکار، نوروپاتی حرکتی و نوروپاتی حسی شوند. در بیمار مبتلا به نوروپاتی، علائم زیر ظاهر خواهد شد:

• حساسیت یا بی‌حسی؛ در دست‌ها و پاها
• درد؛ به طور تیر کشیدن و سوزش
• ضعف عضلانی؛ اختلال در حرکت و کنترل ماهیچه‌ها
• مشکلات تعادلی؛ به‌اختصاصی در نوروپاتی‌های حرکتی
• تحول در سختی خون یا ضربان قلب؛ به‌اختصاصی در نوروپاتی خودکار

دکتر مغز و اعصاب، برنامه درمان نوروپاتی را بعد از شناسایی علت عرصه‌ای به بیمار اراعه می‌دهد. موثرترین راه حلهای درمان این بیماری، کنترل دیابت، دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی و فیزیوتراپی برای تحکیم عضلات و بهبود اعتدال می باشند.

پارکینسون

پارکینسون، یکی از بیماری‌ های مغز و اعصاب مزمن است که در کارکرد حرکتی افراد اختلال تشکیل می‌کند. این بیماری، در تاثییر از بین رفتن سلول‌های عصبی در ناحیه جسم سیاه مغز رخ می‌دهد. این سلول‌ها با ترشح ماده شیمیایی دوپامین، کارکرد حرکتی افراد را کنترل می‌کنند. عدم تشکیل دوپامین، فرد را دچار اختلالات حرکتی و تعادلی خواهد کرد. این اختلالات، به‌صورت علائم زیر در فرد ظاهر خواهد شد:

• لرزش؛ لرزش‌های غیرارادی ابتدا در دست‌ها و سپس در باقی اندام‌ها
• کندی حرکت؛ دشوار شدن فعالیت‌های روزانه به علت افت شدت در حرکت
• سفتی عضلات؛ محدودیت‌های حرکتی ناشی از سفتی و خشکی عضلات
• اختلالات تعادلی؛ زمین خوردن و سقوط ناشی از مشکلات تعادلی و عدم هماهنگی بین اندام‌ها

عوامل ژنتیکی و قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. مدیریت علائم پارکینسون، به پشتیبانی داروهای محرک تشکیل دوپامین، فیزیوتراپی برای نگه داری اعتدال و هماهنگی و جراحی تحریک عمقی سر انجام می‌بشود.

مننژیت

بیماری مننژیت، از آن دسته بیماری های مغز و اعصاب عفونی‌ست که علتالتهاب غشاهای محافظ مغز و نخاع می‌بشود. عوامل ویروسی، باکتریایی، قارچی، صدمه‌های فیزیکی، سرطان و مصرف برخی داروها می‌توانند این التهاب را تشکیل کنند. افراد مبتلا به مننژیت، با علائم زیر روبه رو خواهند شد:

• تب شدید و ناگهانی
• سردرد شدید و مداوم
• سفتی گردن
• حالت تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور
• اختلال در تمرکز و هوشیاری
• تشنج

متخصص مغز و اعصاب، بعد از بازدید این علائم، با مثالبرداری از مایع نخاعی و انجام آزمایش‌های ملزوم، بیماری مننژیت را تشخیص می‌دهد. درمان این بیماری، بسته به نوع مننژیت، شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، استروئیدها، ضدقارچ‌ها، ضدویروس‌ها، استراحت، مایعات زیاد و داروهای مسکن می باشند. دریافت واکسن مننگوکوک، تحکیم سیستم ایمنی و نگه داری بهداشت شخصی، در پیشگیری از مننژیت زیاد مهم خواهند می بود.

اختلالات روانی

اختلالات روانی، مجموعه‌ای از بیماری های مغز و اعصاب می باشند که بر ذهن، حرکت، کارکرد روزانه و احساسات فرد تاثییر می‌گذارد. عوامل ژنتیکی، شرایط محیطی، ازمایش ها قبل و اعتدال شیمیایی مغز می‌توانند علتایجاد اختلالات روانی شوند. این بیماری‌ها با اختلال در تمرکز، رفتارهای غیرمعمول، تحول خلق‌وخو، اختلال خواب، عدم توانایی در داشتن تفکر منطقی و سختی برقراری ربط با دیگران همراه می باشند. در ادامه، به شایع‌ترین اختلالات روانی اشاره کرده‌ایم:

• اختلال افسردگی؛ اختلال در خواب، اشتها و سطح انرژی ناشی از احساسات ازردهکننده، ناامیدی و بی‌ارزشی
• اختلال اضطراب؛ حس نگرانی و هراس به‌طور مداوم در افراد دچار اضطراب عمومی، اختلال پانیک، فوبیا و اختلال وسواس اجباری
• اختلال دوقطبی؛ ظهور اختلال از افسردگی شدید تا شیدایی یا هایپومانیا، همراه با تغییرات شدید در حالات خلق‌وخو
• اختلال اسکیزوفرنی؛ همراه با توهم، هذیان، افکار و رفتارهای شگفت
• اختلال خوردن؛ شامل بی‌اشتهایی عصبی، پراشتهایی عصبی و اختلال پرخوری
• اختلال استرس بعد از سانحه؛ شامل کابوس‌ها و اضطراب‌های شدید ناشی از مشاهده یا توانایی یا حادثه تروماتیک

اختلالات روانی در شدت‌های گوناگون و در هر سن و جنسیتی، ظاهر خواهد شد. درمان این اختلالات، ترکیبی از مشاوره‌درمانی، روان‌درمانی، دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی و حمایتاز سوی اطرافیان است.

آلزایمر

آلزایمر، یکی از بیماری های مغز و اعصاب غیرقابل برگشت ا‌ست که به‌مرور زمان به‌صورت اختلال در حافظه، توانایی‌های شناختی و فعالیت روزمره ظاهر می‌بشود. عموما افراد بالای ۶۵ سال به این اختلال دچار خواهند شد. علاوه‌بر سن، عواملی همچون عوامل ژنتیکی و سبک زندگی هم در ابراز این اختلال نقش دارند. بیماری آلزایمر همراه با علائم زیر در افراد رخ می‌دهد:

• اختلال در حافظه؛ فراموشی اتفاقات و اطلاعات مختصر‌زمان
• مشکل در حل مساله؛ ناتوانی در مدیریت کارهای روزمره و انجام تصمیم‌گیری‌ها
• عدم توانایی انجام کارهای روتین؛ همانند پخت‌وپز، رانندگی و منفعت گیری از وسایل الکترونیکی
• گم شدن در زمان و مکان؛ فراموشی زمان‌ها، تاریخ‌ها و مکان‌ها
• افت توانایی در فهمیدن بصری از محیط؛ عدم توانایی برای خواندن، تخمین فاصله و تشخیص رنگ‌ها
• اختلال گفتاری و نوشتاری؛ سختی یافتن کلمات مناسب برای سخن بگویید کردن و نوشتن
• گم کردن وسایل؛ گذاشتن وسایل در مکان‌های بی‌ربط و عدم توانایی در یافتن آن‌ها
• اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی؛ خودداری از وجود در پروژه‌های کاری، تفریحی و فعالیت‌های روزمره جمعی
• تحول در خلق‌وخو و شخصیت؛ همانند اضطراب، افسردگی یا تحریک‌پذیری

عواملی همچون سن، ژنتیک، سبک زندگی و عوامل محیطی، گمان ابتلا به آلزایمر را افزایش خواهند داد. ازآنجایی‌که، درمان قطعی برای این دسته از بیماری های مغز و اعصاب وجود ندارد؛ داروها برای به تاخیر انداختن علائم، پشتیبانی‌های اجتماعی و روانی و اصلاح سبک زندگی، موثرترین راه حلها برای مدیریت آلزایمر می باشند.

دمانس

در دمانس یا زوال عقل، توانایی‌های شناختی فرد همچون حافظه، تفکر و قوت قضاوت و تصمیم‌گیری به طور تدریجی افت می‌یابد. این اختلال، در سنین بالاتر و تحت تاثییر عواملی همانند آلزایمر، سکته مغزی، توده پروتئینی غیرعادی در مغز و دیگر صدمه‌های مغزی رخ می‌دهد. اختلال زوال عقل، با علائم زیر همراه است:

• افت حافظه؛ افت توانایی به یاد سپردن اطلاعات تازه یا به یاد آوردن اطلاعات قدیمی
• مشکل در برقراری ربط؛ مشکل در سخن بگویید کردن یا فهمیدن حرف های‌های دیگران
• مشکل در تصمیم‌گیری و قضاوت؛ عدم توانایی مدیریت برنامه‌ها و فعالیت‌های روزمره
• عدم توانایی در انجام کارهای شخصی؛ همانند لباس پوشیدن، آشپزی و بهداشت شخصی
• تحول در حرکت و شخصیت؛ تحول قابل‌دقت در شخصیت، خلق‌وخو و حرکت

درمان دمانس یا زوال عقل به نوع و شدت وقوع آن بستگی دارد. دکتر مغز و اعصاب، برای درمان این اختلال، از راه حلهای دارویی، غیردارویی و درمان حمایتی منفعت گیری می‌کند.

هیدروسفالی

هیدروسفالی، با تجمع غیرطبیعی مایع مغزی نخاعی در بطن‌های مغز رخ می‌دهد. افزایش سختی جمجمه و تورم بطن‌های ناشی از تجمع این مایع، به بافت مغز صدمه داخل می‌کند. علل متفاوت وقوع هیدروسفالی می‌تواند انواع مختلفی از این دسته از بیماری های مغز و اعصاب را به‌وجود آورد که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:

• هیدروسفالی غیرارتباطی؛ ممانعت از جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی بین بطن‌های مغز در تاثییر انسداد مسیر جریان این مایع
• هیدروسفالی ارتباطی؛ اختلال در جذب مایع مغزی نخاعی در بافت‌های مغز
• هیدروسفالی با سختی طبیعی؛ شایع در افراد مسن و همراه با علائمی همچون اختلال در راه رفتن، بی‌اختیاری ادرار و مشکلات حافظه
• هیدروسفالی مادرزادی؛ ابتلا از بدو تولد در تاثییر عوامل ژنتیکی یا عوامل خارجی در طول بارداری
• هیدروسفالی اکتسابی؛ ابتلا بعد از تولد ناشی از صدمه، عفونت، خونریزی یا تومور

بیمار مبتلا به هیدروسفالی به علائمی همچون سردرد، تهوع، تحول رفتاری، افزایش اندازه سر، تحریک‌پذیری، اختلال در راه رفتن، مشکلات حافظه و بینایی دچار می‌بشود. دکتر مغز و اعصاب، برای درمان این بیماری از راه حلهای شنت‌گذاری یا آندوسکوپی منفعت گیری می‌کند. در تکنیک شنت‌گذاری، لوله‌ای را برای هدایت مایع مغزی نخاعی از بطن‌های مغز به ناحیه فرد دیگر از بدن قرار می‌دهد. این چنین، در روش آندوسکوپیک، یک مسیر تازه برای جریان این مایع به پشتیبانی آندوسکوپ تشکیل می‌کند.

اوتیسم

اوتیسم، یکی از بیماری های مغز و اعصاب رشدی‌ست که بر روابط اجتماعی و حرکت فرد تاثییر می‌گذارد. علائم این اختلال، از کودکی اغاز شده و در سنین گوناگون با شدت‌های گوناگون ظاهر می‌بشود.

مطابق آخرین گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) در سال ۲۰۲۳،

شیوع کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، به ۱ نفر از هر ۳۶ کودک ۸ ساله افزایش یافته است. این افزایش، نسبت به یک کودک از هر ۴۴ کودک دو سال پیش است. ازآنجایی‌که، این گزارش اخیرا انتشار شده است، به گمان زیادً داده‌ها در سال ۲۰۲۴ ثابت خواهند ماند.

بارزترین علائم اوتیسم، شامل موارد زیر می باشند:

• مشکل در برقراری ربط چشمی
• عدم توانایی فهمیدن حس دیگران
• رفتارها و حرکات تکرارشونده همانند دست زدن‌های مکرر و چرخاندن اشیا
• مشکل در برقراری ربط کلامی
• حساسیت غیرطبیعی به صدا، نور و لمس
• علاقه شدید به موضوعات خاص

با وجود ناشناخته بودن علل دقیق اوتیسم، اما نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در ابراز آن اثبات شده است. تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های به‌موقع به بهبود توانایی‌های اجتماعی و ارتباطی کودک پشتیبانی خواهد کرد. درمان بیماری اوتیسم می‌‌تواند درمان‌های رفتاری، گفتاردرمانی، کاردرمانی و تجویز برخی داروها باشد.

دیسلکسیا

دیسلکسیا، یک اختلال یادگیری‌ست که توانایی فرد را در خواندن و نوشتن تحت تاثییر قرار می‌دهد. علائم این نوع از بیماری های مغز و اعصاب، طبق معمول از کودکی ظاهر خواهد شد؛ با این حال، امکان پذیر اختلال دیسلکسیا تا سال‌های نوجوانی و جوانی شناسایی نشود. افراد مبتلا به این اختلال، در تشخیص حروف و تفسیر صداها دچار مشکل خواهند می بود. این علائم، شامل موارد زیر می باشند:

• مشکل در تشخیص کلمات و فهمیدن متون
• ناتوانی در نوشتن صحیح املای کلمات
• عدم توانایی برای تجزیه و تحلیل صداها در کلمات
• مشکل در به یاد آوردن ترتیب حروف، اعداد یا اتفاقات
• مشکل در یادگیری زبان‌های خارجی ناشی از وجود مشکل در پردازش زبان

 اختلال دیسلکسیا، با این که به هوش و انگیزه فرد ارتباطی ندارد، اما می‌تواند کارکرد تحصیلی و زندگی فرد را تحت تاثییر قرار دهد. تکنیک‌هایی همچون آموزش چندحسی و فناوری‌های پشتیبانی‌آموزشی در کنترل و مدیریت این اختلال زیاد موثر می باشند.

هماتوم

بیماری هماتوم، در تاثییر تجمع خون در خارج از رگ‌های خونی رخ می‌دهد. این شرایط، به علت صدمه به دیواره رگ‌ها ناشی از ضربه، جراحی یا بیماری‌هایی همانند هموفیلی تشکیل می‌بشود. رگ‌های خونی هر نقطه از بدن امکان پذیر به این شرایط دچار شوند و علائم و عوارض متغیری ابراز دهند. از شایع‌ترین علائم هماتوم می‌توان به کبودی و تحول رنگ پوست، درد و تورم در ناحیه صدمه‌دیده و افت کارکرد و حرکت عضو صدمه‌دیده اشاره کرد. هماتوم‌های مغزی با سردرد شدید، تهوع، استفراغ، مشکلات عصبی و افت هوشیاری همراه می باشند.

درمان برای این نوع از بیماری های مغز و اعصاب شامل استراحت، کمپرس سرد، داروهای ضدالتهاب و مسکن و جراحی برای تخلیه خون جمع‌شده خواهد شد.

ادم مغزی

ادم مغزی، به تجمع غیرطبیعی مایعات اضافی در مغز و افزایش حجم و سختی داخل جمجمه می‌گویند. این اختلال می‌تواند در نتیجه تعداد بسیاری از عوامل درگیرکننده مغز و دیگر بیماری های مغز و اعصاب رخ دهد که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:

• ضربه‌های مغزی همانند صدمه‌های ناشی از تصادف یا سقوط
• عفونت‌های مغزی همچون مننژیت یا آنسفالیت
• سکته‌های مغزی ایسکمیک یا همراه با خونریزی
• انواع تومورهای مغزی همراه با افزایش مایعات
• ارتفاع زیاد و ابتلا به ادم مغزی ارتفاعی
• بیماری‌های متابولیک همچون نارسایی‌های کبدی

بیمار مبتلا به ادم مغزی، به علائمی همچون سردرد شدید، حالت تهوع و استفراغ، اختلال بینایی، اختلال در هوشیاری، تشنج و ضعف و بی‌حسی دچار می‌بشود. دکتر مغز و اعصاب، با دقت به علت عرصه‌ای و شدت بیماری راه حلهای درمانی مختلفی را اراعه می‌دهد. این متخصص، داروهای کورتیکواستروئید برای افت التهاب، دیورتیک‌ها برای افت مایعات و داروهای ضدتشنج را تجویز می‌کند. این چنین جراحی، تنظیم سختی داخل جمجمه و اکسیژن‌درمانی از دیگر تکنیک‌های درمانی برای مدیریت ادم مغزی می باشند.

سکته مغزی

سکته مغزی، در تاثییر افت یا قطع جریان خون به بخشی از مغز رخ می‌دهد. در این شرایط، نرسیدن اکسیژن و مواد مغذی به مغز تبدیل مرگ تعداد بسیاری از سلول‌های مغزی خواهد شد. سکته مغزی، در افراد در دو نوع گوناگون رخ می‌دهد:

• سکته ایسکمیک؛ انسداد رگهای خونی مغز به علت وجود یک لخته خونی ناشی از تجمع چربی در دیوارهای رگ‌ها
• سکته هموراژیک؛ پاره شدن یک رگ خونی در مغز و تشکیل خونریزی درون یا اطراف مغز

عواملی همچون سختی خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی، کلسترول بالا، مصرف دخانیات، سابقه خانوادگی، سن بالا و چاقی، گمان وقوع سکته مغزی را افزایش خواهند داد. بیمار مبتلا به سکته مغزی، علائمی همچون بی‌حسی و ضعف ناگهانی به‌اختصاصی در یک سمت بدن، سردرد شدید و بدون علت، مشکل در گفتار و برقراری ربط ابراز می‌دهد. اختلال بینایی، سرگیجه، از دست دادن ناگهانی توانایی راه رفتن و اختلال در اعتدال می‌توانند از دیگر علائم شایع سکته مغزی باشند. این بیماری با دقت به نوع و شدت آن، با مصرف داروهای ضدانعقاد خون، جراحی، توانبخشی و اصلاح سبک زندگی مدیریت می‌بشود.

ضربه مغزی

ضربه مغزی، نوعی از بیماری های مغز و اعصاب است که در تاثییر ضربه به سر، صورت و گردن یا حرکت شدید و سریع این اندام‌ها رخ می‌دهد. این ضربه، کارکرد طبیعی مغز را مختل کرده و با علائمی همچون سردرد و گیجی همراه خواهد می بود. در ادامه، به شایع‌ترین علائم ضربه مغزی اشاره کرده‌ایم:

• سردرد
• گیجی و عدم توانایی جواب دادن به ساده‌ترین سوالات
• از دست دادن حافظه و به یاد نیاوردن اتفاقات پیش از حادثه
• عدم اعتدال و به سختی راه رفتن
• دوبینی یا تاری دید
• حس خستگی و کسالت شدید
• حس حالت تهوع و استفراغ
• حساس شدن به نور و صدا
• بی‌خوابی یا پرخوابی غیرطبیعی

دکتر مغز و اعصاب، به پشتیبانی مطالعات تصویربرداری همچون سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی ضربه مغزی را تشخیص داده و از عدم وجود صدمه‌های جدی‌تر یقین می‌بشود. این متخصص، با اراعه درمان مناسب، از ابراز عوارض خطرناک جلوگیری می‌کند. از با اهمیت ترین عمل های درمانی اولیه برای مدیریت علائم ناشی از ضربه مغزی، استراحت و خودداری از انجام فعالیت‌های فیزیکی و ذهنی می باشند.

کیست مغزی

کیست مغزی، یک توده غیرطبیعی پر از مایعات که درون مغز یا روی آن شکل می‌گیرد. این کیست‌ها در انواع گوناگون، ناشی از عواملی همانند دیگر بیماری های مغز و اعصاب یا ناهنجاری‌های مادرزادی راه اندازی خواهد شد. در ادامه، به شایع‌تری انواع کیست مغزی اشاره کرده‌ایم:

• کیست آراکنوئید؛ کیست غیرسرطانی ایجادشده در فضای بین مغز و غشای آراکنوئید و پر از مایع مغزی نخاعی، عدم نیاز به درمان
• کیست کلوئید؛ انسداد جریان مایع مغزی نخاعی ناشی از کیست ایجادشده در تکه مرکزی مغز و افزایش گمان ابتلا به هیدروسفالی
• کیست پینه‌آل؛ کیست خوش‌خیم ایجادشده در غده پینه‌آل واقع در وسط مغز، نیاز به درمان در صورت ظهور علائم ناشی از آن
• کیست درموئید و اپیدرموئید؛ کیست‌های باقی‌مانده از دوران جنینی، گمان وجود مو، چربی و حتی دندان در آن‌ها، نیازمند به مداخلات جراحی
• کیست هیداتید؛ کیست ایجادشده توسط انگل اکینوکوکوس

انواع کیست‌های مغزی با علائم متغیری همراه بوده که شایع‌ترین این علائم شامل سردرد، تشنج، اختلالات بینایی، ضعف عضلانی و تغییرات رفتاری می باشند. این کیست‌های مغزی، بسته به نوع، اندازه و محل قرارگیری، به راه حلهای درمانی متغیری جواب خواهند داد. نظارت و پیگیری‌های مداوم پزشکی، دارودرمانی و جراحی برای تخلیه یا برداشتن کیست، از اثربخش‌ترین راه حلهای مدیریت این بیماری به شمار می‌آیند.

چه وقتی به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

زیاد تر بیماری های مغز و اعصاب با علائم مشترکی ظاهر خواهد شد. نشانه‌هایی همچون سردردهای شدید و ناگهانی، تشنج، اختلالات بینایی، اختلال حافظه، اختلال خواب، سرگیجه، عدم اعتدال و مشکلات حرکتی از رایج‌ترین علائم این بیماری‌ها می باشند. ظهور هر یک از این علائم، باید جدی گرفته و به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. این علائم می‌توانند ناشی از بیماری‌هایی همچون سکته مغزی، آلزایمر، پارکینسون، صرع، ام‌اس و ضربه مغزی باشند. در لیست بیماری های مغز باید به تشنج، میگرن، نوروپاتی، مننژیت، اختلالات روانی، دمانس، اوتیسم، دیسلکسیا، ادم مغزی و کیست مغزی هم اشاره کرد.

شناخت هر یک از بیماری های شایع مغز و اعصاب و علائم آن‌ها برای مراجعه به‌موقع به متخصص مغز و اعصاب ملزوم است. در نهایت، اگر به مشاوره با دکتر مغز و اعصاب نیاز دارید، می‌توانید از خدمات آنلاین و تلفنی سایت دکتردکتر منفعت گیری کنید. بعد از ورود به سایت و جستجو متخصص مغز و اعصاب، در تکه فیلترها، نوع اراعه خدمت را انتخاب کرده و با ورود به پروفایل متخصص، نوبت خود را ثبت کنید.

منبع های:

hopkinsmedicine.org

ninds.nih.gov

سوالات متداول بیماری های مغز و اعصاب