ام آر آی (mri) چیست و برای تشخیص چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟_مستطیل زرد

آزمایش ام آر آی ، یکی از پرکاربردترین ابزارهای تشخیص بیماری‌ها و صدمه‌ها در اندام‌های گوناگون است. در ام ار ای (mri)، از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی رایانه‌ای برای تشکیل تصاویر زیاد دقیق و با جزئیات از اندام‌ها و بافت‌های بدن بیمار، منفعت گیری می‌بشود. نام دیگر این فناوری مدرن، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی است. ام آر آی لوله بزرگی است که آهنرباهایی قوی در ساختار خود دارد. در مرحله های انجام ام آر آی، در داخل لوله دراز می کشید تا از اندام موردنظر برای معاینه زیاد تر و تشخیص، عکس‌برداری بشود. با بی‌حرکت‌ماندن، از عضو موردنظر عکس گرفته می‌بشود. در این فرایند، نیاز به دورکردن اشیا فلزی از بدن هم وجود دارد.

از این فناوری برای تشخیص مشکلات مغز، نخاع، مفاصل و موارد پرشمار دیگر همانند لگن و عضلات منفعت گیری می‌بشود. در این مقاله به شما می‌گوییم که ام آر آی چیست و چه کاربردی دارد. مطالعه مقاله به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.

در آخر، اگر پرسشی داشتید، حتماً سوال کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، به شما جواب دهد.

ام آر آی چیست؟

اسکن با دستگاه ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)، آزمایشی بدون درد است و تصاویر زیاد راحتی از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن تشکیل می‌کند. برخی از دستگاه‌های MRI همانند تونل‌هایی باریک می باشند، اما برخی دیگر بازترند. ام آر آی از موارد زیر برای پشتیبانی به تشخیص و اراعه تصاویر دقیق منفعت می‌برد:

• یک آهنربای بزرگ
• امواج رادیویی
• کامپیوتر

دقت کنید که در این روش، از اشعه ایکس منفعت گیری نمی‌بشود. تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا MRI، نوعی تصویربرداری پزشکی غیرتهاجمی است و می‌تواند تصاویر دقیقی از زیاد تر ساختارهای درونی بدن انسان اراعه دهد، از جمله:

• رگ‌های خونی
• استخوان‌ها
• ماهیچه‌ها

اسکنرهای MRI با منفعت گیری از آهنربای بزرگ و امواج رادیویی، تصاویری از بدن تشکیل می‌کنند. برخلاف اشعه ایکس، هیچ تشعشع یونیزه‌کننده‌ای در طول معاینه تشکیل نمی‌بشود. این تصاویر، اطلاعات مهمی را در تشخیص حالت پزشکی اراعه خواهند داد. با وجود آن‌ها، تصمیم‌گیری برای روال درمان زیاد ساده‌تر و یقیناً مؤثرتر خواهد شد.

دستگاه ام آر آی چطور کار می‌کند؟

دستگاه ام‌آر‌آی یک محفظه استوانه‌‌ای بزرگ است که مجموعه‌ای آهن‌ربا، آن را احاطه کرده‌اند. اجزای راه اندازی‌دهنده اسکن ام‌ آر‌ آی، موارد زیر می باشند:

• امواج رادیویی برای تشکیل سیگنال
• آهنرباها برای تشکیل میدان مغناطیسی
• رایانه برای تشکیل تصویری دقیق و مقطعی از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن

وقتی‌که بیمار در داخل دستگاه ام‌آرآی دراز می‌کشد، میدان مغناطیسی حاضر در دستگاه، موقتاً مولکول‌های آب را در بدن بیمار هم‌تراز می‌کند. امواج رادیویی هم علتخواهد شد که این اتم‌های هم‌تراز، سیگنال‌های ضعیفی تشکیل کنند. سیگنال‌ها برای تشکیل تصاویر ام‌آرآی مورد منفعت گیری قرار می‌گیرند. در واقع، این سیگنال‌ها از سوی رایانه دریافت خواهد شد و به تصویری از قسمتی از بدن تبدیل خواهد شد. منظور همان قسمتی است که نیاز به بازدید و معاینات اختصاصی دارد. این تصاویر، روی صفحه نمایش هم پخش خواهد شد.

کاربردهای ام آر آی چیست؟

تصویربرداری ام آر آی، کاربردهای متنوعی دارد. وجود این چنین ابزاری در دنیای پزشکی، نقطه عطف بزرگی در جریان تشخیص و درمان بیماری‌ها بوده است. پزشکان، دانشمندان و محققان می‌توانند با منفعت گیری از این ابزار غیرتهاجمی، داخل بدن انسان را با جزئیات بالا بازدید کنند. در زیر، مثالهایی از کاربرد MRI را مطالعه می‌کنید:

• غربالگری سرطان سینه
• بازدید ناهنجاری‌های مغز و نخاع
• تشخیص انواع خاصی از مشکلات قلبی
• بازدید بیماری های کبد و دیگر اندام‌های شکمی
• برسی صدمات یا ناهنجاری‌های مفاصل با ام آر آی کمر
• ناهنجاری‌های مشکوک رحم در زنان تحت برسی ناباروری
• برسی درد لگن در زنان با عللی از جمله فیبروم و اندومتریوز
• تشخیص و شناسایی تومورها، کیست‌ها و دیگر ناهنجاری‌ها در تکه‌های گوناگون بدن

این فهرست کامل نیست، چون منفعت گیری از فناوری MRI مدام در حال گسترش است. کاربرد ام آر آی در تحقیقات هم گسترده است و دانشمندان از آن منفعت بسیاری می‌برند.

انواع ام آر آی چیست؟

ام آر آی،  روش تصویربرداری تشخیصی مدرنی است که تصاویری با وضوح بالا از تغییرات ساختاری درون بدن ثبت می‌کند. از امواج مغناطیسی و رادیویی برای شناسایی اختلالات قسمت‌های متنوعی از بدن منفعت گیری می‌بشود. برای مثال، در تشخیص تعداد بسیاری از سرطان‌ها، تصویربرداری از اندام مشکوک می‌تواند به کشف توده‌ها پشتیبانی کند. از طرف دیگر، در مسیر درمان هم از تصاویر این فناوری منفعت گیری می‌بشود. برای مثال، بیمارانی که تحت درمان‌های سرطان‌اند، برای چکاپ از این روش منفعت گیری می‌کنند. بازدید وجود توده یا کوچک و بزرگ‌شدن آن، از راه تصاویر ام‌آرآی مقدور است. انواع مختلفی از این روش وجود دارد. آشنایی با واژگان حاضر در این حوزه، به شما پشتیبانی می‌کند که فهمیدن بهتری از کارکرد آن داشته باشید. در ادامه با راه حلهای گوناگون MRI آشنا می‌شوید:

ام آر آی عملکردی یا فانکشنال

ام‌آرآی عملکردی (Functional MRI)، برای اندازه‌گیری جریان خون در مغز و بازدید عملکردهای آن انجام می‌بشود. در زمان ابراز صدمه‌های مغزی، پزشکان از این شیوه اسکن منفعت گیری می‌کنند. گزارش‌های اسکن نواحی فعال مغز را اشکار می‌کند. این روال، به پزشکان پشتیبانی می‌کند تا درمورد کارکرد صحیح و بدون مشکل مغز به تشخیص برسند. اگر پای آسیبی جدی به‌بین باشد، متخصصان فهمید خواهند شد. برای تشخیص و بازدید حالت بیماری‌هایی همانند زوال عقل، آلزایمر و تومورهای مغزی از این روش منفعت گیری می‌بشود.

 ام آر آی قلب

ام‌آرآی قلب، در مواردی کاربرد دارد که پزشک نسبت به وجود مشکلی در رگ‌های خونی یا آئورت مشکوک است. وقتی که بیماری با مشکلاتی همانند دعوا قلبی روبه رو شده هم سریعاً از این روش برای بازدید سریع منفعت گیری می‌بشود. گزارش اسکن عکس دقیقی از موارد زیر اراعه می‌دهد:

• قلب
• عروق خونی
• سیستم گردش خون کلی

با تجزیه و تحلیل این گزارش، پزشکان نحوه کارکرد سیستم گردش خون و نیاز به درمان جدی را تعیین می‌کنند. علاوه‌بر این، فرآیند MRI قلب می‌تواند فوراً انسداد قلب، حفره‌های قلب، تومورها و دیگر مشکلات جدی قلبی را تشخیص دهد.

 ام آر آی اسکلتی عضلانی

اگر بیماری دچار مشکلات مفصلی یا صدمه‌های استخوانی باشد، پزشکان سریعاً از راه حلهای تصویربرداری اسکلتی‌عضلانی برای او منفعت گیری می‌کنند. این فرایند به آن‌ها پشتیبانی می‌کند تا مشکلات مربوط به نواحی زیر را شناسایی و بازدید کنند:

•  فتق دیسک
• فشرده‌سازی نخاع
• شکستگی ستون فقرات

منفعت گیری از این چنین روش عکس‌برداری، زیاد پرکاربرد است. اشعه ایکس در تشخیص تغییرات ساختاری جزئی در بدن مؤثر نیست. به‌گفتن مثال، پارگی رباط، غضروف یا تاندون را با این نوع از ام‌آرآی برسی می‌کنند.

ام آر آی با تزریق ژل و بدون تزریق ژل

اگر متخصص نتواند با منفعت گیری از اسکن عادی و بدون تزریق ژل بیماری یا عارضه حاضر را تشخیص دهد، برای بهبود کیفیت تصاویر از تزریق منفعت گیری می‌بشود. از ام آر آی با کنتراست یا همراه با تزریق، برای تشخیص بیماری و اختلالی شدید و جدی منفعت می‌برند. در این آزمایش، قبل از معاینه، رنگی مبتنی بر گادولینیوم (Gadolinium) به طور داخل وریدی به بدن بیمار تزریق می‌بشود. این رنگ که به آن ماده حاجب می‌گویند، به رادیولوژیست‌ها پشتیبانی می‌کند تا تصاویر راحتی از اندام‌های گوناگون بدن دریافت کنند. برخی از بیماری‌های جدی که برای روال تشخیص به این روش نیاز دارند، شامل موارد زیر خواهد شد:

• تشخیص تومورها
• تشخیص سرطان
• مشکلات کمر
• صدمه مغزی
• عفونت

تصاویر این نوع از ام‌آرآی با وضوح بالایی، ساختارهای داخلی بدن را به‌نمایش می‌گذارند. با وجود آن‌ها، تشخیص علت مهم مشکل و بیماری زیاد ساده‌تر می‌بشود. در نتیجه، درمان هم در زمان مناسب‌تری اغاز خواهد شد. تزریق این جوهر، علتایجاد تضاد یا کنتراست بین بافت‌ها و اعضای داخلی بدن می‌بشود. ماده حاجب یا همان جوهر در بدن، باقی نمی‌ماند و بعد از مدتی به‌صورت خودبه‌خود دفع می‌بشود. از مزایای این روش باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• بی‌نیازی به تصویربرداری‌های دیگر
• تشخیص دقیق‌تر سلول‌های تومورهای سرطانی
•  درج تفسیر‌ها و توضیحات دقیق‌تر و کامل‌تر در گزارش MRI

این موارد از مزایای ام‌آرآی با ژل، نسبت به حالت معمولی می باشند.

ام آر آی با بیهوشی

اسکن ام‌آرآی، آزمایش بدون دردی است و طبق معمولً نیاز به بیهوشی و داروی ضددرد ندارد. بااین‌حال، اگر هراس از فضاهای تنگ داشته باشید، از آرام‌بخشی خفیف برای تسکین اضطرابتان منفعت گیری می‌بشود. باید پیش از اغاز فرایند ام‌‌آرآی، این نوشته را با پزشک درمیان بگذارید. برای انجام اسکن دقیق و درست، بیمار نباید در داخل محفظه اسکنر هیچ‌گونه حرکتی داشته باشد. کوچک‌ترین حرکت نتیجه تصویربرداری را خراب می‌کند. برای همین، از بیهوشی عمومی در فرایند عکس‌برداری از تعداد بسیاری از کودکان و نوجوانان منفعت گیری می‌بشود. در موارد زیر هم امکان بیهوشی وجود ندارد:

• چنانچه عطسه کنید.
• اگر مبتلا به سرماخوردگی باشید.
• در صورتی‌که دچار آبریزش بینی هستید.

تا وقتی که از این شرایط بهبودی اشکار نکنید، بیهوشی هم انجام نمی‌بشود.

اسکن ام‌ آر‌ آی روباز

برخلاف اسکنرهای معمولی، اسکنر ام‌آر‌آی روباز (Open MRI) فضای تنگ و بسته ندارد. این دستگاه، به‌صورت روباز است و بیمار کاملاً در بیرون از دستگاه قرار می‌گیرد. دستگاه ام‌آرآی رو‌باز برای بهبود مشکل افرادی تشکیل شده که از فضاهای بسته می‌ترسند و دچار اضطراب خواهد شد. این دستگاه از هر دو طرف باز است و ورودی عریض‌تری هم دارد. در نتیجه، بیمار می‌تواند محیط اطراف خود را ببیند. برای کودکان هم منفعت گیری از این چنین اسکنری با چالش‌های کمتری مواجه خواهد می بود. این مسئله را در نظر بگیرید که اگر بتوانید با هراس و ناراحتی خود کنار بیایید، بهتر است که از دستگاه‌های معمولی منفعت ببرید. این دستگاه‌ها وضوح بالاتری، نسبت به هم‌تایان روباز خود دارند.

از ام آر آی برای بازدید حالت کدام اندام‌ها منفعت گیری می‌بشود؟

علت مهم منفعت گیری از این روش، نمایش تصاویری از تکه‌ها و اندام‌های گوناگون بدن است که با راه حلهای تصویربرداری دیگر قابل‌بازدید و مشاهده نیستند. این روش، ایمن است و برخی از افراد، همانند خانم‌های باردار یا نوزادان هم می‌توانند از آن منفعت گیری کنند. ام آر آی باید به‌طور مستقیم، از طرف پزشک تجویز بشود. شما می‌توانید برای کسب مطمعن زیاد تر و دریافتت مشاوره با یک متخصص دیگر، از طریق دکتردکتر، نوبت آنلاین ویزیت حضوری یا غیرحضوری با یکی از متخصصین شهرتان را ثبت کنید. برای مثال اگر ساکن مشهد هستید، می‌توانید از بین بیشتر از ۲۴ دکتر ارتوپد مشهد ، پزشک مورد نظر خود را انتخاب کرده و زمان بگیرید. بافت‌ها و اندام‌های داخلی متنوعی با تصویربرداری به این روش قابل بازدید می باشند. در نتیجه، طیف وسیعی از متخصصان، برای تشخیص و اغاز روال درمانی مناسب از ام آر آی منفعت می‌برند.

ام‌ آر‌ آی نخاع و مغز

 برای بازدید مغز یا نخاع از نظر صدمات یا وجود ناهنجاری‌های ساختاری، از ام آر آی منفعت گیری می‌بشود. با وجود این تصویربرداری، متخصصان می‌توانند وجود موارد زیر در مغز و نخاع را بازدید کنند:

• تومورها
• آبسه‌ها
• ناهنجاری های وریدی
•  خونریزی در مغز یا نخاع
• ناهنجاری های مادرزادی
• هماتوم ساب‌دورال (ناحیه‌ای از خونریزی در زیر سخت‌شامه یا پوشش مغز)

MRI می‌تواند به شناسایی مکان خاصی از هر مرکز عملکردی در مغز هم پشتیبانی کند. منظور قسمت خاصی از مغز است که عملکردی همانند گفتار یا حافظه را کنترل می‌کند. ام‌آرآی، رایج‌ترین روش تصویربرداری برای مغز و نخاع است. ام‌آرآی زیاد تر برای پشتیبانی به تشخیص این بیماری‌ها به کار می‌رود:

• بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس (MS)
• آنوریسم مغزی (کلاف عروقی مغز)
• صدمه مغزی ناشی از ضربه به سر
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• شناسایی بیماری آلزایمر
• اختلالات غده هیپوفیز
• عفونت استخوانی
• عفونت والتهاب مغز
• صدمه عروق خونی
• مشکلات چشمی
• سرطان استخوان
• اختلالات نخاعی
• هیدروسفالی
• سرطان
• سکته
• تومور

با MRI۷، امکان تشخیص و درمان بیماری‌های گوناگونی به‌وجود می‌آید.

ام‌ آر‌ آی استخوان‌ها و مفاصل

ام‌آر‌آی، یکی از بهترین وسیله‌ها برای بازدید سیستم استخوانی و عضلانی و تاندونی بیماران است. همان‌قدر که تصاویر رادیولوژی‌ ساده برای بازدید استخوان‌ها موردنیاز و کاربردی‌اند، تصویربرداری تشدید مغناطیسی هم سودمند است. این روش به بازدید مفاصل و نسوج نرم و مغز استخوان می‌پردازد. ام‌آر‌آی استخوان‌ها و مفاصل، طبق معمولً برای شناسایی و تشخیص بیماری‌ها و عارضه‌های زیر مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد:

• مشکلات دیسک از قبیل فتق یا پارگی در بیماری هایی همانند دیسک کمر
• اختلالات مفصلی همانند آرتریت‌های دژنراتیو و تخریب‌کننده
• پارگی مینیسک، رباط‌ها و تاندون‌ها در زانو
• پارگی عضلات روتاتور کاف در شانه
• پارگی لابروم در شانه یا لگن
• شکستگی استخوان‌ها
• مشکلات نخاع بعد از ضربه
• صدمه‌های ناشی از ورزش یا کار
• تومورها، همانند تومورهای اولیه و متاستازها
• ناهنجاری‌های مادرزادی اندام کودکان و نوزادان
• عفونت‌ها، همانند استئومیلیت یا عفونت استخوان‌ها
• اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات مادرزادی و ایدیوپاتیک
• درد، تورم یا خونریزی در بافت‌های داخل و اطراف مفاصل و اندام‌ها

برای تشخیص تعداد بسیاری از مشکلات کودکان و نوزادان، همانند چسبندگی نخاع هم از این روش منفعت گیری می‌بشود.

ام‌آر‌آی کبد و مجاری صفراوی

ام‌آر‌آی کبد و مجاری صفراوی (MRCP)، نوع خاصی از تصویربرداری تشدید مغناطیسی است. این روش برای بازدید کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی به کار می‌رود. در آن،‌ عمل تصویربرداری بدون تزریق ماده حاجب صورت می‌گیرد. علاوه‌براین، هیچ ابزاری هم داخل بدن نمی‌بشود. پزشکان از MRCP، برای موارد زیر منفعت گیری می‌کنند:

• بیماری‌های کبد، کیسه صفرا، مجاری صفراوی، پانکراس و مجرای پانکراس. امکان دارد که در این اعضای بدن تومور، سنگ، التهاب یا عفونت وجود داشته باشد.
• بیماران مبتلا به پانکراتیت هم برای تشخیص علت مشکل باید تحت این آزمایش قرار بگیرند. ام‌آرآی برای تعیین مقدار کارکرد پانکراس و ترشحات آن کاربرد دارد.
• از این روش برای پشتیبانی به تشخیص درد شکمی غیرقابل توضیح هم منفعت گیری می‌بشود.

ام‌آرآی کبد و مجاری صفراوی جایگزینی غیرتهاجمی برای کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد (ERCP) است. این روش برای تشخیص بیماری‌ها و بازدید داخل بدن کاربرد دارد و همانند به آندوسکوپی است. در این روش از ابزاری نورانی برای بازدید داخل بدن، با تزریق کنتراست یددار و تصاویر اشعه ایکس منفعت گیری می‌کنند. ERCP روشی تهاجمی برای بازدید مجاری صفراوی و/یا مجرای پانکراس است.

ام‌آر‌آی کلیه‌ها

ام‌آر‌آی کلیه یا سیستم ادراری که به آن ام‌آر اوروگرافی (MR Urography) یا ام‌آر‌یو (MRU) هم حرف های می‌بشود، یکی از متداول‌ترین راه حلهای تشخیص بالینی مشکلات سیستم ادراری و کلیه‌ها است. مشکلاتی از قبیل:

•  وجود برخی تومورها
• ناهنجاری‌های مادرزادی
• اختلال در کارکرد کلیه‌ها
• انسداد احتمالی مجاری ادراری
• انسدادهای ناشی از وجود سنگ کلیه

تحول آناتومی در تاثییر جراحی، به اختصاصی در کودکان و زنان باردار هم با همین روش تصویربرداری اشکار می‌بشود.

ام‌آر‌آی طحال

طحال، بخشی از سیستم لنفاوی است که با ذخیره سلول‌های سفید خون و پشتیبانی به تشکیل آنتی‌بادی در بدن، به تحکیم سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می‌کند. تصویربرداری پرتو مغناطیسی از این اندام می‌تواند برای تشخیص و درمان عارضه‌ها و بیماری‌های طحال سودمند باشد. شایع‌ترین مشکلات و ناهنجاری‌های طحال که با ام‌آرآی قابل برسی‌اند، شامل موارد زیر خواهد شد:

•  صدمه‌های احتمالی به طحال یا پارگی
• اسپلنومگالی (Splenomegaly) یا بزرگ‌شدن طحال
• هایپر اسپلنیسم (Hypersplenism) یا طحال بیش‌فعال

برخی از بیماری‌های خونی هم روی طحال تاثییر می‌گذارند. در نتیجه، پزشکان با عکس‌برداری از این عضو بدن می‌توانند حالت مشکل خونی را بهتر برسی کنند.

ام‌آر‌آی لوزالمعده

آم‌آر‌آی لوزالمعده یا پانکراس، می‌تواند به تشخیص تعداد بسیاری از بیماری‌های این اندام پشتیبانی کند:

• پانکراتیت یا التهاب پانکراس (pancreatitis)
• ضایعات پانکراس
• سرطان

تشخیص زودهنگام مشکلات مربوط به لوزالمعده، زیاد مهم است. با این روش تصویربرداری، امکان شناسایی مشکلات لوزالمعده سریع و ساده می‌بشود. اگر کیست یا ناهنجاری‌های فرد دیگر هم در بافت این عضو به‌وجود بیاید، تصویربرداری MRI به پزشکان در مسیر تشخیص حالت پشتیبانی می‌کند.

ام‌ آر‌ آی رحم

آناتومی و ساختار رحم زنان، با تصویربرداری تشدید مغناطیسی به‌خوبی قابل مشاهده است. به همین علت هم برای تشخیص تعداد بسیاری از مشکلات رحمی، منفعت گیری از آن پیشنهاد می‌بشود. از با اهمیت ترین مشکلاتی که با ام‌ آر آی قابل تشخیص‌اند، به موارد زیر دقت کنید:

• تومورهای فیبروز
• ناهنجاری‌های لوله فالوپ
• لیومیوم (Leiomyoma) یا فیبروئید
• توده‌های آندکس (Adnexal masses)
• بیماری رحمی خوش‌خیم آدنومیوز (Adenomyosis)

از این روش، برای بازدید‌ رحم، سپس از عمل‌های جراحی گوناگون هم منفعت گیری می‌بشود. برای مثال، سپس از بیرون‌آوردن رحم، با ام آر آی روال اجراشده مورد برسی قرار می‌گیرد.

ام‌آر‌آی تخمدان

تصویربرداری از تخمدان هم دقیقاً همانند رحم، به شناسایی بیماری‌ها و مشکلات تخمدان پشتیبانی می‌کند. بیماری‌های تخمدان شامل موارد متنوعی از قبیل کیست‌های تخمدان (Ovarian cyst) یا کیست درموئید (Dermoid) خواهد شد. با ام آر آی تخمدان‌ها، پزشکان به تصاویر دقیقی از این اعضای بدن دست اشکار می‌کنند. در نتیجه، امکان تشخیص حالت‌های گوناگون بدن زنان پیش می‌آید. وضوح تصاویری که در این تصویربرداری اراعه می‌بشود، بالا است. به این علت، رسیدن به قطعیت در تشخیص و سپس تجویز درمان مقدور می‌بشود.

ام‌آر‌آی پروستات

پروستات ساختار نرم و کوچکی (به اندازه گردو) در عمق لگن مردان است. این عضو بین مثانه و آلت تناسلی و در تکه جلوی راست روده قرار گرفته است. پزشکان به‌دلایل گوناگون، عمل به انجام تصویربرداری از این ناحیه می‌کنند. برای مثال:

• بازدید گمان ابتلا به سرطان پروستات، بر پایه سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA)
• پشتیبانی به برنامه‌ریزی درمان رادیوتراپی سرطان پروستات
• بازدید پخش‌شدن سرطان پروستات

این روش، زیاد تر از راه حلهای دیگر برای عکس‌برداری از پروستات پیشنهاد می‌بشود. به این علت که تصاویر دقیق‌تری نسبت به توموگرافی یا سونوگرافی اراعه می‌دهد.

ام‌آر‌آی پستان

شاخص‌ترین علل منفعت گیری از تصویربرداری رزونانس مغاطیسی برای پستان زنان، موارد زیر می باشند:

• برسی ایمپلنت سینه.
• بازدید مقدار پیشرفت سرطان سینه.
• تعیین پارگی پروتزهای سیلیکونی سینه.
• غربالگری زنان در معرض خطر سرطان سینه.
• بازدید ناهنجاری‌های مشاهده شده در ماموگرافی.
• برسی مکان‌های لومپکتومی در افرادی که سرطان پستان داشته‌اند.

با اهمیت ترین مزیت منفعت گیری از MRI برای برسی پستان‌ها، غیرتهاجمی بودن آن است. ضمن این که بیمار را در معرض اشعه قرار نمی‌دهد.

ام‌آرآی قلب و رگ‌های خونی

به منظور تشخیص و نظارت بر بیماری‌های قلبی عروقی و برسی بیماری‌های قلبی مادرزادی هم از تصویربرداری ام‌آرآی منفعت گیری می‌بشود. ام‌آرآی قلب یا عروق خونی، در عرصه‌های زیر کاربرد دارد:

• اندازه و کارکرد بطن‌های قلب
• التهاب یا انسداد رگ‌های خونی
• ضخامت و حرکات دیواره‌های قلب
• برنامه‌ریزی برای درمان مشکلات قلبی
• مشکلات ساختاری در آئورت، همانند آنوریسم
• انواع اختلالات قلبی عروقی همانند تومورها‌ و عفونت‌ها
• شدت صدمه‌دیدگی ناشی از حملات یا بیماری‌های قلبی

برسی اثرات جراحی، به‌اختصاصی در بیماران مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی هم با این روش تصویربرداری صورت می‌گیرد.

ام‌آرآی هر عضو از بدن چه مقدار طول می‌کشد؟

اسکن MRI به طور متوسط، ​​بین ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. زمان اسکن بنا به تشخیص یا نوع بیماری می‌تواند متفاوت باشد. در اینجا، مروری بر میانگین تقریبی بازه‌های وقتی برای انواع اسکن‌های MRI خواهیم داشت:

• قلب: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
• مغز: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
• شکم: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه
• ستون فقرات: ۲۰ تا ۶۰ دقیقه
• مفاصل (همانند زانو، شانه): ۲۰ تا ۴۵ دقیقه

پیش از انجام این تصویربرداری، درمورد زمان زمان آن از متصدیان اسکن‌کردن و پیش‌برد عملیات در بیمارستان یا کلینیک سوال کنید.

مزایای ام آر آی چیست؟

از امتیازات منفعت گیری از این روش تصویربرداری باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• بازدید دقیق اندام‌های داخلی
• امکان برسی حالت اندام‌ها و اعضای گوناگون بدن
• قابلیت بازدید چند قسمت از بدن به‌طور هم‌زمان و در یک عملیات
• پشتیبانی به تشخیص زودهنگام بیماری‌هایی همانند سرطان با اراعه تصاویری دقیق
• غیرتهاجمی‌بودن و نداشتن عوارض و خطرات
• فاقد اشعه‌های خطرناک برای بدن
• وضوح بالای تصاویر

این روش ابزار زیاد کارآمدی در فرایند تشخیص و برسی بیماری‌های گوناگون است.

خطرات و عوارض ام آر آی چیست؟

اگر اصول ایمنی در زمان انجام تصویربرداری رزونانس مغاطیسی مراعات شوند، این روش تصویربرداری زیاد ایمن و کم‌خطر خواهد می بود.

بنا به حرف های کارشناسان سازمان ملی بهداشت انگلستان (NHS) ،

ام‌آر‌آی کاملاً بدون درد است و عارضه مختصر‌زمان یا بلند‌زمان مشخصی هم ندارد.

از معایب ام آر آی، احتمالا بتوانیم به اثرگذاری آن روی فلزات اشاره کنیم. اگر بیماری، بدون دقت به پیشنهاد‌ها با لباس یا اشیایی فلزی در لوله تصویربرداری حاضر بشود، به او صدمه می‌رسد. برخی از افراد هم دچار حساسیت به ماده‌ تزریقی در طول فرایند ام‌آرآی می باشند. اگر شخصی به مشکلات کلیوی دچار باشد هم با تزریق و دریافت ماده حاجب، دچار مشکلاتی خواهد شد. برای همین، پیش از انجام این عملیات، باید حتماً همه شرایط خود را با پزشک درمیان بگذارید.

مرحله های انجام ام آر آی چیست؟

اسکنر MRI استوانه‌ای مختصر با دو انتهای باز است. برای انجام این تصویربرداری باید:

• روی تختی داخل اسکنر دراز بکشید.
• بنا به قسمتی از بدن که اسکن می‌بشود، ابتدا سر یا پاها را داخل دستگاه خواهید کرد.
• در برخی موارد، امکان پذیر یک قاب روی قسمتی از بدن (که اسکن می‌بشود)، همانند سر یا قفسه سینه قرار داده بشود.
• یک رایانه برای کار با اسکنر MRI منفعت گیری می‌بشود. این دستگاه در اتاقی متفاوت قرار دارد.
• برای جلوگیری از تارشدن تصاویر، باید همه بدن خود را در طول اسکن، ثابت نگه دارید.
•  امکان پذیر، از شما خواسته بشود که در طول اسکن‌های مختصر، نفس خود را حبس کنید.
• بنا به اندازه ناحیه‌ تصویربرداری و تعداد عکس‌های گرفته‌شده، کل فرآیند ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.
• اسکنر MRI در زمان‌های خاصی، صداهای بلندی از ضربه‌زدن تشکیل می‌کند. جریان الکتریکی در سیم‌پیچ های اسکنر روشن و خاموش می‌بشود و صدا تشکیل می‌کند.
• هنگامی اسکن شما همه بشود، از دستگاه بیرون می‌آیید.

امکان پذیر، به یکی از دوستان یا اعضای خانواده اجازه داده بشود تا در طول اسکن در کنار شما باشد. کودکان طبق معمولً می‌توانند با یک همراه در اتاق وجود اشکار کنند.

زمان زمان انجام ام آر آی mri

به‌طور کلی، انجام فرایند ام‌آرآی در نزدیک به ۱۵ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. این زمان زمان وابسته به محلی از بدن است، که مورد عکس‌برداری قرار می‌گیرد. این که دستور پزشک معالج برای عکس‌برداری شامل چه نکاتی بوده هم در زمان انجام این فرایند اثرگذار است. برای مثال، احتمالا نیاز به تصویربرداری از قسمت‌های گوناگون سیستم عضلانی‌اسکلتی باشد. در این صورت، کل روال به زمان‌زمان نسبتاً بسیاری نیاز خواهد داشت. به‌طور مثال، انجام ام‌ آرآی برای مغز و نخاع به نزدیک به ۴۵ دقیقه زمان نیاز دارد.

نکات مهم قبل از انجام ام آر آی چیست؟

در ام آر آی، از آهنرباهای زیاد قوی منفعت گیری می‌بشود. بعد اگر در بدن و لباس‌ها فلزی وجود داشته باشد،‌ امکان پذیر که برای فرد مشکلاتی به وجود بیاید. اجسام و دستگاه‌هایی که می‌توانند در روال تصویربرداری MRI اختلال تشکیل کنند، شامل موارد زیر می باشند:

• ضربان‌ساز قلب
• گیره‌های فلزی
• وسیله داخل رحمی
• پروتزهای فلزی مفصل
• ایمپلنت حلزونی گوش
• دریچه‌های مصنوعی قلب
• دفیبریلاتور‌های قلبی قابل کاشت
• ایمپلنت‌های تحریک‌کننده عصبی
• پمپ‌های قابل کاشت برای انفوزیون دارو
• سنجاق، پیچ، صفحه، استنت یا منگنه جراحی فلزی

گلوله، ترکش یا هر نوع قطعه فلزی دیگر در بدن و لباس‌ها هم می‌تواند علتابراز عوارض و نتایج نادرست بشود.

آمادگی برای ام آر آی

پیش از انجام ام‌آرآی باید حواستان به کسب آمادگی‌های ملزوم باشد. به این نکات دقت کنید:

• اگر حساسیت یا همان آلرژی خاصی دارید، باید پیش از انجام عملیات با پزشک سخن بگویید کنید.
• به طور معمول، از بیمار خواسته می‌بشود که لباس مخصوصی بپوشد و اشیا یا زیورآلات اثرگذار روی تصاویر را دربیاورد.
• چنانچه دچار کلاستروفوبیا (Claustrophobia) هستید و لوله باریک و طویل دستگاه اسکنر اذیتتان می‌کند، بهتر است قبل از انجام عملیات با پزشک سخن بگویید کنید.
• طبق معمولً قبل از انجام ام‌آر‌آی، پرهیز غذایی یا پیشنهاد خاصی به بیمار داده نمی‌بشود. فقط کافی است، چند ساعت قبل از اسکن ناشتا باشد.

علاوه‌بر این‌ها، باید حتماً درمورد داروهای مصرفی‌تان هم به پزشک خبر بدهید.

آیا برای ام آر آی باید ناشتا باشیم؟

برای انجام MRI ملزوم است، چند ساعت قبل از اسکن کاملاً ناشتا باشید. برای انجام اسکن ام‌آر‌آی بدون تزریق (با بیهوشی) ملزوم است، مطابق جدول زیر عمل کنید:

افراد ۱ ماه تا ۲ سال	۳ ساعت ناشتای کامل
افراد ۲ تا ۵ سال	۴ ساعت ناشتای کامل
افراد ۵ تا ۷ سال	۶ ساعت ناشتای کامل
افراد بالای ۷ سال	۷ ساعت ناشتای کامل

 در رابطه ام‌آر‌آی با تزریق (بدون بیهوشی)، کافی است که ۴ ساعت قبل از اسکن ناشتا باشید. از جویدن آدامس و کشیدن سیگار هم خودداری کنید و دارویی مصرف نکنید.

قبل از ام آر آی چی بخوریم؟

برای تصویربرداری از زیاد تر قسمت‌های بدن، نیاز به مراعات رژیم غذایی خاصی نیست. در واقع، ملزوم نیست که پیش از عکس‌برداری و مراعات ناشتا، خوراکی‌ها و غذاهای اختصاصی‌ای مصرف کنید. یقیناً، در برخی از شرایط، بنا به حالت بیمار، پزشکان دستورات و تجویزاتی دارند که باید حتماً مراعات شوند. بعد پیش از هر عملیات ام‌آرآی، درمورد ملاحظات ملزوم از پزشک خود سوال کنید. به‌طور کلی هم، مراعات نکات زیر خالی از لطف نخواهد می بود:

•  غذاهای سبک انتخاب کنید.
• از مصرف خوراکی‌های چرب خودداری کنید.
• مواد غذایی نفاخ و گازآور مصرف نکنید.

یک ساعت پیش از تصویربرداری، مصرف مایعات را هم محدود کنید. با خودداری از خوردن برخی داروها یا غذاها می‌توانید، به‌سادگی روال تصویربرداری را پشت‌سر بگذارید.

آمادگی کودکان برای ام آر آی

برای انجام MRI کودکان هم طبق معمولً نیازی به کاری خاص نیست. بااین‌حال، یادتان نرود که اجسام فلزی می‌توانند در ام آر آی گرم شوند و خطرناک باشند. به این علت، باید هرگونه اشیا و لوازم فلزی از کودک جدا شوند، برای مثالً:

•  عینک
• کمربند
• جواهرات کمربند

یادتان باشد که همراه‌داشتن وسایل الکترونیکی در اتاق MRI مجاز نیست. بریس‌ها و پرکردگی‌های دندان تحت تأثیر اسکن قرار نمی‌گیرند.

مراقبت و نکات سپس از ام آر آی چیست؟

روش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI، یک روش سرپایی است. در نتیجه، به هیچ مراقبت یا عمل خاصی، سپس از آن نیاز نیست. اگر داروهای آرام‌قسمت مصرف نکرده باشید، سپس از اسکن می‌توانید به منزل برگردید و فعالیت‌های معمولی خود را از سر بگیرید. اگر سپس از عملیات، درد یا هر نشانه غیرعادی حس کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. در حالت معمولی و در زیاد تر موارد، نیازی به پیگیری حالت یا مراقبت خاصی نیست. چنانچه، سپس از ام‌آرآی، مشکلی حس نمی‌کنید، به‌راحتی فعالیت‌های معمولی خود را از سر بگیرید. یقیناً، اگر داروی آرام‌قسمت مصرف کرده‌اید یا بیهوشی در کار بوده، باید فردی همراهی‌تان کند.

چه افرادی نمی توانند از ام آر آی منفعت گیری کنند؟

برخی از افراد نمی توانند از روش ام‌آرآی برای تصویربرداری منفعت گیری کنند. موارد منع مصرف ام آر آی به شرح زیر است:

• افرادی که از پیس‌میکر (برای بیمارانی‌که دارای دریچه‌های قلب مصنوعی) منفعت گیری می‌‌کنند.
• افرادی که در بدن آنها جسم خارجی فلزی وجود دارد.
• افرادی که طلا یا فلزات دیگر با خود همراه دارند.

اگر در یکی از این دسته‌ها قرار می‌گیرید، باید پیش از عمل به انجام تصویربرداری با پزشک خود مشورت و سخن بگویید کنید.

جواب ام آر آی چه مقدار طول می‌کشد؟

به طور معمول، ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد تا نتایج MRI را دریافت کنید. اما عوامل بسیاری روی این بازه وقتی تاثییر می‌گذارند. اگر پزشک شما حس کند، که نتایج باید سریع تر اشکار شوند، رادیولوژیست را در جریان می‌گذارد. عوامل متنوعی روی زمان دریافت جواب ام‌آرای تاثییر می‌گذارند. برای مثال:

• اگر رادیولوژیست در یک زمان‌بندی سریع، عمل به نوشتن گزارش و تفسیر نتایج همه مراجعان خود کند، نتیجه را سریع دریافت خواهید کرد. بعضی اوقات، در برخی از مراکز تصویربرداری و بیمارستان‌ها، این روال به‌کُندی و با سلسله مراتبی طویل پیش می‌رود.
• اگر MRI برای تشخیص سرطان یا برسی درمان انجام می‌بشود، احتمالا نیاز به بازدید گزارش و عکس‌ها از سوی چند متخصص باشد. در این صورت، روال جواب‌دهی مقداری طویل‌ می‌بشود.

به‌طور کلی، باید مقداری در نزدیک به یک هفته یا زیاد تر، برای دریافت نتایج صبر کنید.

تفسیر نتایج ام آر آی

بعد از این‌که اسکن ام‌ آر ای انجام می‌بشود، رایانه مجموعه‌ای از تصاویر از ناحیه موردنظر در بدن را تشکیل می‌کند. در این مرحله، نوبت به پزشک اختصاصی‌ای می‌رسد، که تفسیر را انجام می‌دهد. رادیولوژیست‌ها تصاویر مربوط به اسکن را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. اگر بدانید که تخصص رادیولوژی چیست، فهمید روال کار این متخصصان در جریان شناسایی حالت هر بیمار می‌شوید. رادیولوژیست‌ها سپس از بازدید حالت و برسی موقعیت بیمار، گزارش‌های ملزوم را به پزشک موردنظر گزارش خواهند داد. پزشک هم بنا به نظرات رادیولوژیست، عمل به اغاز درمان یا پیگیری ادامه آن می‌کند.

هزینه انجام ام آر آی در سال ۱۴۰۳ چه مقدار است؟

هزینه ام‌آرآی در سال ۱۴۰۳، وابسته به عوامل مختلفی است. برای مثال، این موارد در تعرفه دریافتی از شما نقش دارند:

• قرارداشتن خدمات تصویربرداری تحت بیمه
• مراجعه به مرکز و کلینیکی دولتی یا خصوصی
• نوع ام‌آرآی و محل تحت تصویربرداری در بدن

به‌طور کلی، تعرفه و هزینه این چنین روشی از تصویربرداری در سال ۱۴۰۳، در بازه‌ای از نزدیک به ۱ میلیون تا ۲ میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. ام‌آرآی یک روش گرانقیمت و زمان‌بر نیست. هرچند که هزینه‌های آن اندک هم نیستند، اما در قیاس با خدمات پزشکی دیگر، مشابه‌تر است.

تفاوت ام آر آی با روش های تصویربرداری دیگر چیست؟

ام‌آرآی تنها روش تصویربرداری از اندام‌ها و ارگان‌های بدن نیست. راه حلهای فرد دیگر هم برای عکس‌برداری پزشکی از اندام‌ها و بافت‌ها وجود دارند. برای مثال، رادیولوژی و عکسی که با آن گرفته می‌بشود هم از گزینه‌های پرکاربرد در حوزه اسکن اندام‌های داخلی بدن است. تفاوت‌های قابل توجهی بین عکس‌برداری ام‌آرآی و راه حلهای گوناگون وجود دارد. در ادامه، به این تفاوت‌ها نگاهی خواهیم داشت:

فرق ام‌آر‌آی با رادیولوژی	در روش تصویربرداری رادیولوژی (Radiology)، اشعه ایکس (X-RAY) به بدن منتقل می‌بشود تا عکس آن تکه از بدن به ثبت برسد. با اهمیت ترین کاربرد رادیولوژی در شکستگی استخوان‌ها است. تفاوت عمده ام‌آر‌ای با این روش، در این است که رادیولوژی در رابطه اندام‌ها و بافت‌های نرم کاربرد ندارد و زیاد تر در رابطه استخوان‌ها مورد منفعت گیری قرار می‌گیرد.
فرق ام‌آر‌آی با سی‌تی اسکن	سی تی اسکن (CT Scan) نیز درواقع نوعی از رادیولوژی است. این روش، در عرض حداکثر، ۳۰ دقیقه انجام می‌بشود و درد، خونریزی یا نیاز به بستری شدن ندارد. در این نوع از تصویربرداری از اشعه ایکس و رایانه منفعت گیری می‌بشود تا نمایی ۳۶۰ درجه از مقطع موردنظر بدن دریافت بشود.
فرق ام‌آر‌آی با نوار مغزی	نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography)، یکی از راه حلهای تشخیصی بازدید و برسی فعالیت الکتریکی مغز است که کلیه فعالیت‌های مغزی را با منفعت گیری از قرار دادن الکترود‌هایی بر سر و مغز، روی صفحه نوار مغزی نمایش می‌دهد. در‌حالی‌که نوار مغزی، فعالیت الکتریکی مغز را برسی می‌کند.

ام آر آی طبق معمولً روش دقیقی برای تشخیص تعداد بسیاری از مشکلات است. به این علت، در تعداد بسیاری از موارد، پزشکان ترجیح خواهند داد که به‌جای عکس‌برداری‌های گوناگون، از این روش منفعت ببرند.

برای انجام ام آر آی باید به چه دکتر یا مراکزی مراجعه کنید؟

رادیولوژیست‌ها، ام‌آرآی را انجام خواهند داد. رادیولوژیست پزشکی است که آزمایش‌های تصویربرداری را برای تشخیص شرایط انجام می‌دهد و تفسیر می‌کند. در واقع، بنا به مشکلی که دارید، به پزشکی همانند دکتر زنان یا متخصص داخلی مراجعه می‌کنید. او بعد از این که تشخیص می‌دهد، نیاز به ام‌آرآی وجود دارد، شما را به مرکز یا کلینیکی برای انجام این تصویربرداری ارجاع می‌دهد. مراکز خصوصی و دولتی مختلفی این خدمات را اراعه خواهند داد. کنترل فرایند عکس‌برداری و تفسیر نتایج آن، به‌مسئولیت رادیولوژیست است. او گزارش را آماده می‌کند و در اختیار متخصص شما قرار می‌دهد. این متخصص، می‌تواند پزشک قلب‌وعروق، گوارش، نورولوژی یا ارتوپدی باشد.

ام‌آر‌آی، روشی ایمن برای اسکن اندام‌ها و بافت‌ها

ام‌آر‌آی (MRI) یا تصویربرداری پرتوی مغناطیسی، یکی از ایمن‌ترین راه حلهای تصویربرداری از اندام‌ها و بافت‌های داخلی بدن است و عارضه‌ای در پی ندارد. وجود آن، به تشخیص بهتر بیماری‌های گوناگون از جمله مشکلات شکم، قلب و رگ خونی در بدن پشتیبانی می‌کند. با دانستن نحوه کارکرد ام‌آرآی، راحت‌تر برای این جریان آماده می‌شوید. اگر ام‌آرآی مغز یا هر نقطه فرد دیگر از بدن در پیش رویتان است، اصلاً نترسید و بدانید که با روندی ساده روبه رو خواهید می بود. اگر نیاز به ام ار ای (mri) دارید، به هیچ‌گفتن دلواپس نباشید و با خیال راحت، برای انجام این اسکن عمل کنید. شما می‌توانید برای مشاوره با دکتر رادیولوژی از سیستم نوبت‌دهی اینترنتی سایت دکتردکتر عمل کنید. با آگاهی از این که ام آر آی چیست، روال انجام این فرایند برایتان ساده‌تر می‌بشود.

منبع های:

hopkinsmedicine.org

my.clevelandclinic.org

jantaxray.in

سوالات متداول ام آر آی