اخترشناسان سرانجام به راز ناپدیدشدن ستارگان عظیم پی بردند_مستطیل زرد

نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی مستطیل زرد
تیم پژوهشی مسئول مطالعهی تازه، یک منظومهی ستارهای دوتایی در لبهی کهکشان راه شیری به نام VFTS 243 را بازدید کرد. این منظومه از ستارهای از نوع O رشته مهم و سیاهچالهای راه اندازی شده است که هر ۱۰٫۴ روز یکبار به دور یکدیگر میچرخند. سیاهچالهی این منظومه باید بهوسیلهی ستارهی عظیمی که بهتازگی به آخر عمر خود رسیده است، بهوجود آمده باشد.
الخاندرو ویگنا گومز، اخترفیزیکدان از موسسه اخترفیزیک ماکس پلانک در آلمان و سرپرست مطالعهی تازه میگوید: «VFTS 243 منظومهای بسیار است. با وجود این حقیقت که این منظومه حاوی ستارهای است که به سیاهچاله فرو پاشیده، آثار انفجار [ابرنواختر] در هیچکجا یافت نمیبشود.»
برای مثال، مدارهای ستاره و سیاهچالهی VFTS 243 به دور مرکز جرم مشترکشان هم چنان تقریبا دایرهای است. بااینحال، انفجارهای ابرنواختر نامتقارن می باشند و با انرژی مقداری زیاد تر در یک جهت نسبت به جهت دیگر تشکیل خواهد شد. این عدم تقارن شکلگیری اتفاقای به نام «ضربهی زایشی» را به جستوجو دارد که به جسم فشرده شتاب میدهد و جهت پهنتر شدن و کشیدگی زیاد تر مدار آن میبشود.
ضربات زایشی محصول سه چیز است: پرتاب بقایا از ستارهی درحال انفجار، انفجار نوترینو از هستهی درحال فروپاشی ستاره و امواج گرانشی. بااینحال، اگر ابرنواختری در کار نبوده باشد، بعد هیچ بقایایی وجود نداشت و فقط نوترینوها و امواج گرانشی برای تشکیل ضربات زیاد کوچکتر باقی مانده بودند و این دقیقا همان وضعیتی است که پژوهشگران در VFTS 243 مشاهده میکنند.
اگر نتیجهگیری پژوهشگران صحیح باشد، بدین معنی است که تعداد بسیاری از پرجرمترین ستارگان جهان که درخشش بالایی دارند، در تاریکی به زندگی خود آخر خواهند داد و بیسروصدا به سیاهچاله تبدیل خواهد شد. با رسیدن ستارهی بازماندهی منظومهی VFTS 243 به آخر عمر خود، همین سرنوشت میتواند در انتظار آن نیز باشد.
تعداد بسیاری از پرجرمترین ستارگان جهان که درخشش بالایی دارند، در تاریکی به زندگی خود آخر خواهند داد
مرگ انفجاری ستارگان عواقبی گسترده دارد. انفجار ابرنواختر کارخانهی ساخت انواع گوناگون عناصر است؛ بدین صورت که نهتنها اکسیژن، کربن و نیتروژن از لایهی بیرونی ستارهی درحال مرگ به فضا پرتاب خواهد شد و عرصهی شکلگیری نسل تازه ستارهها و سیارهها را فراهم میکنند، بلکه گرما و انرژی شدید موج شوک ابرنواختر میتواند شکلگیری عناصر سنگینتر همانند کبالت و آهن را نیز به جستوجو داشته باشد.
بااینحال، اگر برخی از ستارگان پرجرم بدون انفجار ابرنواختر بهطور کامل به سیاهچاله فرو بپاشند، آنگاه نمی توانند در تشکیل و بازیافت عناصر نقشی داشته باشند. درنتیجه، شیمیدانهای کیهانی باید این مفهوم را در صورت درستبودن در مدلهای خود از نحوهی شکلگیری و پخش عناصر در فضا لحاظ کنند. در آن صورت پژوهشگران میتوانند تکامل شیمیایی کهکشانها ازجمله راه شیری خودمان و زمان مورد نیاز برای راه اندازی سیارهها همانند زمین از عناصر را بهطور کامل فهمیدن کنند.
یافتههای پژوهشگران در نشریه فیزیکال ریویو لترز انتشار شده است.
دسته بندی مطالب