مسافران یک روزه بازارچه‌های مرزی گردشگر نیستند_مستطیل زرد

مستندات ورود ۴ میلیون گردشگر طی ۶ ماه به کشور کجاست؟

گلی ماندگار|

آمارسازی در حوزه گردشگری و ورود گردشگر به کشور مساله امروز و دیروز نیست اما مشکل اینجاست که چنین آمارهایی هیچ بازدهی قابل مشاهده‌ای در جامعه ندارند. از یک طرف مسوولان از وجود بیش از ۶ میلیون گردشگر به کشور خبر می‌دهند و از سوی دیگر نه صنعت هتلداری، نه صنایع دستی و نه حتی شرکت‌های خدمات مسافرتی در شرایط مطلوبی به سر نمی‌برند و بسیاری از آنها با ورشکستگی فاصله چندانی ندارند. بر پایه آخرین آمارهای انتشار شده از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶ میلیون گردشگر داخل ایران شده‌اند. همچنین آمار ۶ ماهه سال ۱۴۰۳ نیز از ورود بیش از ۴ میلیون گردشگر به ایران خبر می‌دهد. این آمارهای رسمی است که مسوولان در نشست‌های خبری و او گفت‌وگوهای خود به آن اشاره می‌کنند. حتی وزیر میراث فرهنگی در او گفت‌وگویی اظهار کرده که ایران ظرفیت پذیرش ۱۵ میلیون گردشگر در سال را دارد. این ادعاها سوالات زیادی را نقل می‌کند. اگر واقعا این تعداد یعنی بیش از ۶ میلیون گردشگر سالانه به ایران داخل می‌بشود بعد چرا صنعت هتلداری ما در اغاز ورشکستگی قرار دارد. به گواه بسیاری از افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند این آمار‌سازی‌ها هیچ دردی از وضعیت نامطلوب حوزه گردشگری ما حل نمی‌کند. از سوی دیگر هیچ مستنداتی دال بر مجوز ورود و انگشت نگاری و … برای گردشگران نشان‌دهنده ورود این میزان گردشگر به‌طور سالانه در کشور ما نیست. به حرف های بسیاری از فعالان حوزه گردشگری اگر طی ۶ ماهه نخست سال به حرف های معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی بیش از ۴ میلیون گردشگر داخل ایران شده است آورده ارزی آنها کجاست؟ چرا این آمارها توسط هیچ هتل و تورلیدر و دیگر فعالان حوزه گردشگری تایید نمی‌بشود؟

آمار‌سازی برای دریافت بودجه  گردشگری

علیرضا میرفخرایی، تورلیدر و کارشناس گردشگری در این باره به «اعتدال» می‌گوید: متاسفانه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یک وزارتخانه نوپا است و تا این مدت هیچ آورده قابل توجهی از خود نداشته و همین امر علتشده برای اینکه بتواند بودجه مورد نیاز خود را دریافت کند این آمارسازی را انجام دهد. او می‌افزاید: یکی از راه‌های سرشماری تعداد گردشگرانی که از کشورهای دیگر داخل ایران می‌شوند میزان فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی است چرا که این گردشگران زیاد تر از طریق تور داخل کشور می‌شوند و به این ترتیب اگر ما این میزان گردشگر ورودی به کشور داشته باشیم بعد چرا وضعیت مالی دفاتر مسافرتی و تورلیدرها و … تا این اندازه بغرنج است. این کارشناس حوزه گردشگری در ادامه اظهار می‌دارد: مساله اینجاست که متاسفانه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری بدون دقت به وضعیت هتلداران، دفاتر خدمات مسافرتی و حتی فعالین حوزه صنایع دستی چنین آمارهایی را انتشار می‌کند در حالی که اگر این آمارها واقعی باشند باید بازدهی آنها را در وضعیت اقتصادی کشور بتوانیم به وضوح ببینیم.

معیار مسوولان در رابطه ظرفیت گردشگری کشور چیست؟

میرفخرایی در جواب به این سوال که آیا واقعا بنا بر ادعای وزیر میراث فرهنگی و گردشگری ایران توانایی ظرفیت پذیرش ۱۵ میلیون گردشگر در سال را دارد یا نه می‌گوید: باید از مسوولان سوال کنیم که معیارشان برای ارزیابی این ظرفیت چیست؟ مساله اینجاست که آیا واقعا ما می‌توانیم با چنین جاده‌های غیر استاندارد و وسایل نقلیه عمومی از رده خارج و آشفتگی‌های بصری در تمامی شهرها و مناطق دیدنی بگوییم ظرفیت پذیرش گردشگر را داریم. او می‌افزاید: رونق گردشگری در هر کشور استانداردهای خاص خودش را دارد که متاسفانه در کشور ما هیچ کدام این استانداردها رعایت نمی‌بشود و همین مساله علتمی‌بشود تا بخواهیم همه‌چیز را با آمار‌سازی خوب نمود بدهیم. این کارشناس حوزه گردشگری در قسمت دیگری از سخنان خود اظهار می‌دارد: اکثر کشورهای دنیا در دو دهه قبل به‌شدت بر روی مساله گردشگری سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اکنون رونق گردشگری در شرق دور حتی از کشورهای اروپایی هم پیشی گرفته و این اتفاق به دلیل نگاه دولتمردان و فاصله گرفتن اقتصاد از منبع های طبیعی و سوخت‌های فسیلی بوده است. او خاطرنشان می‌کند: اکثر کشورهایی همانند چین، کره جنوبی، تایوان و … به‌شدت در امر گردشگری پیشرفت کرده و سالانه پذیرای تعداد بی‌شماری گردشگر می باشند. سوال اینجاست که مسوولان ما در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی چه برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای جذب گردشگر انجام داده‌اند.

زمان گردشگری سلامت را هم از دست دادیم

میرفخرایی در ادامه می‌گوید: در حوزه گردشگری سلامت سال‌ها مسوولان شعار دادند اما امکاناتی که در این زمینه فراهم شد یک صدم قولهایی هم که دادند نبوده است. حتی نظارت درستی در این زمینه صورت نگرفت و همین اندک توریسم سلامتی هم که داخل ایران می‌بشود خیلی راحت مورد سوءاستفاده دلالان قرار می‌گیرد. او می‌افزاید: زمانی بسیاری از کشورهای همسایه ایران برای منفعت گیری از چشمه‌های آب گرم و امکانات بهداشتی و درمانی ایران به کشور ما می‌آمدند اما الان همه گردشگری ما محدود به سفرهای زیارتی از عراق، سوریه و پاکستان است. این اتفاق اصلا بد نیست اما ما حتی نتوانسته‌ایم از این زمان هم به خوبی منفعت‌برداری کنیم چرا که نه برنامه مدونی برای توریست زیارتی داریم و نه حتی نظارت دقیقی بر ساماندهی این افراد صورت می‌گیرد. این تور لیدر اظهار می‌دارد: بسیاری از این افراد حتی در مسافرخانه و هتل‌های رسمی کشور اقامت نمی‌کنند. باز هم این راه به وجود دلالانی ختم می‌بشود که با اجاره اتاق در خانه‌ها یا حتی اجاره آپارتمان بدون اینکه مالیاتی پرداخته یا سهمی از این درآمد را به قسمت گردشگری تعلق دهند تنها به منافع شخصی خود فکر می‌کنند. او اضافه می‌کند: اگر بخواهیم به او گفت و گو خلأ نظارتی در قسمت گردشگری ورود کنیم ساعت‌ها باید در رابطه آن او گفت و گو کرده و وضعیت‌های مختلفی را مورد بررسی قرار دهیم. متاسفانه بی‌توجهی در این زمینه علتشده تا حتی در مواردی ما با اتفاق‌هایی روبه رو شویم که در شان ایران نیست.

ارایه آمار گردشگری باید مطابق قوانین بین‌المللی باشد

میرفخرایی در جواب به این سوال که این آمارهای میلیونی چطور تدوین می‌بشود در صورتی که حقیقی نیست می‌گوید: از وقتی که قیمت پول ملی ما هر روز بیشتر از روز قبل سقوط کرد بسیاری از ساکنان کشورهای همسایه همانند اقلیم کردستان، پاکستان، عراق، ترکیه و … به طور زمینی صبح داخل کشور شده و تمامی مایحتاج خود را از بازارچه‌های مرزی ایران تهیه می‌کنند و سپس از ظهر به کشور خود باز می‌گردند. او می‌افزاید: آمار این افراد از طریق پلیس مرزی ثبت می‌بشود و آمار این افراد به گفتن گردشگر ثبت شده و به این ترتیب برای مثال ورودی گردشگر ما طی ۶ ماهه نخست امسال به بیش از ۴ میلیون نفر می‌رسد در حالی که گردشگر تعریف مشخصی دارد و این افراد اصلا در قالب این تعریف نمی‌گنجند. این تورلیدر اظهار می‌دارد: مطابق تعریف سازمان جهانی جهانگردی، گردشگری یا جهانگردی مجموعه کارهایی است که فرد در مسافرت و در مکانی خارج از محیط زندگی خود انجام می‌دهد، این مسافرت بیش از یک سال طول نمی‌کشد و مقصد آن تفریح، تجارت یا فعالیت‌های دیگر است. میرفخرایی ادامه می‌دهد: حال با دقت به این تعریف اگر ما سالانه این میزان گردشگر ورودی به کشور داشته باشیم باید حداقل کسب و کار هتل داران، فروشندگان صنایع دستی و کسان دیگری که در این رشته فعالیت می‌کنند رونق داشته باشد. همین الان بسیاری از هتلداران ورشکسته می باشند و حتی تولید‌کنندگان صنایع دستی هم به داخل کردن اجناس بی‌کیفیت چینی روی آورده‌اند چرا که توان تولید ندارند. در واقع ورود این میزان گردشگر به کشور یعنی تولید شغل، یعنی رونق کسب و کار دفاتر خدمات مسافرتی و تور لیدرها اما متاسفانه ما همین الان هم با مساله بیکاری در کشور دست به گریبان هستیم.

به جای آمارسازی باید به فکر ترمیم زیرساخت‌ها باشیم

این کارشناس گردشگری با اشاره به این مساله که متاسفانه زیرساخت‌های گردشگری در کشور ما نیازمند ترمیم و بازسازی اساسی است می‌گوید: تا زمانی که ما نتوانیم این زیر ساخت‌ها را ترمیم کنیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم تا گردشگر ورودی به کشور آمار قابل توجهی داشته باشد. قبل از هر چیز باید دست دلالان از این عرصه کوتاه بشود. متاسفانه فرهنگ دلال پروری در تمامی عرصه‌های اقتصادی ما رخنه کرده و علتعقب ماندگی در بسیاری از موارد بوده است. او در پایان خاطرنشان می‌کند: مساله دیگر فراهم آوردن امکانات رفاهی مناسب برای گردشگران است. مساله جاده‌ها و وسایل نقلیه بسیار جدی است. از طرف دیگر بی‌توجهی به ابنیه‌های تاریخی علتشده تا بسیاری از آنها دیگر قابلیت جذب توریست را نداشته باشند. این بی‌توجهی‌ها را نمی‌توانیم با آمارسازی و جا زدن مسافران یک روزه به جای گردشگر جبران کنیم. ساختار گردشگری کشور واقعا نیازمند یک دقت ویژه است.