چرا سیاره زهره قمر ندارد؟_مستطیل زرد

سیاره زهره، نزدیک‌ترین همسایه به عطارد است. بااینکه مشتری حداقل ۹۵ قمر دارد، هیچ‌کدام از دو سیاره داخلی منظومه شمسی حتی یک قمر هم ندارند که آن‌ها را در مدارشان به دور خورشید همراهی کند.

سیاره عطارد برای داشتن قمر بیش‌ازحد به خورشید نزدیک است. درواقع حتی قمرهای احتمالی یا با سطح عطارد برخورد می‌کنند یا توسط خورشید از مدار آن دفع خواهد شد. بااین‌حال هم چنان این سوال نقل می‌بشود که چرا سیاره زهره هیچ قمری را به دام نینداخته است یا دست‌کم در مقطعی از زمان هیچ قمری نداشته که اکنون از دست داده باشد.

قمرها به سه روش شکل می‌گیرند. یک روش افتادن در دام گرانش است. به باور دانشمندان نپتون بزرگ‌ترین قمر خود یعنی تریتون را به این روش پیدا کرده است. جو رینو، دانشمند سیاره‌‌شناس در ناسا می‌گوید، تریتون دارای مداری عجیبی است که علتشده فکر کنیم درست همانند پلوتو سیاره‌ای کوتوله متعلق به کمربند کویپر بوده است.

روش دیگر «شکل‌گیری همزمان» است که طی آن سیاره و قمرش همزمان شکل می‌گیرند. به نظر می‌رسد قمرهای گالیله‌ای مشتری از دیسک عظیم گرد و غباری شکل گرفته‌اند که مشتری از گاز و غبار اطراف خورشید در اغاز تاریخ منظومه شمسی جذب کرد. مواد حاضر در این دیسک قمرهای کوچکی را شکل دادند که در نهایت به یکدیگر چسبیدند و بزرگ‌ترین قمرهای مشتری یعنی آیو، اروپا، گانیمید و کالیستو را به‌وجود آوردند.

روش سوم، برخورد عظیم است. ماه زمین ۴٫۵ میلیارد سال پیش به گمان زیاد طی برخوردی بین پیش‌سیاره تیا و سیاره زمین به وجود آمد. درجریان این برخورد، مواد کافی از روی سطح زمین پرتاب شد و ماه را راه اندازی داد.

سیاره زهره دارای جرمی برابر با ۸۰ درصد جرم زمین است به این علت می‌توان انتظار داشت که در روش آخر یا به روش «شکل‌گیری همزمان»، قمری پیدا کرده باشد. تا این مدت اشکار نیست که چطور زهره از آشفتگی اغاز منظومه شمسی گریخته است.

پژوهشگرانی که قمر نداشتن زهره و چرخش شگفت این سیاره را بازدید می‌کنند، می‌گویند با دقت به نظریه‌های حاضر درمورد‌ی شکل‌گیری منظومه شمسی، دور از انتظار است زهره توانسته باشد از این چنین برخوردهای بزرگی دوری کرده باشد. بر پایه همانند‌سازی‌ها، زیاد تر برخوردهای بزرگ، دیسکی را تشکیل می‌کنند که از آن یک قمر شکل می‌گیرد.

فرضیه‌ی غالب برای نبوده است قمر در اطراف زهره این است که این سیاره فاصله‌ی نزدیکی به خورشید دارد. با این‌حال این نظریه هم وجود دارد که زهره در اغاز تاریخ منظومه شمسی در معرض برخوردها بوده و سنگ‌ریزه‌های حاصل از این برخورد یک قمر را راه اندازی داده‌اند. این قمر وقتی با زهره همراه می بود و به آرامی از آن فرار کرد. به حرف های‌ی پژوهشگرها، سپس یک برخورد دوم می‌توانست چرخش زهره را معکوس کند و علتبشود قمر ازدست‌رفته مجدد از طریق نیروهای کشندی به سمت زهره بازگردد.

هرچند فرضیه‌ی فوق می‌تواند چرخش شگفت زهره را توضیح دهد، تا این مدت اشکار نمی‌کند چرا زهره قمر ندارد. رصدهای زیاد تر می‌توانند به حل این معما پشتیبانی کنند. می‌توان امیدوار می بود که کاوشگر ناهیدی وریتاس که برای پرتاب در دهه‌ی ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی شده، بتواند داده‌های مورد نیاز برای حل معما را جمع‌آوری کند.