چه وقتی نیاز به شستشوی گوش دارید؟ مزایا، خطرات و انواع راه حلها

شستشوی گوش با دستگاه ساکشن، قطره مخصوص، آب و سرنگ، شمع گوش و دیگر راه حلهای خانگی، همه انها راه‌هایی می باشند که با منفعت گیری از آنها فضای داخلی گوش شسته می‌بشود. بعضی اوقات اوقات گوش با ترشحاتش مسدود می‌بشود و همین امر روی شنوایی اثری منفی می‌گذارد، یقیناً حس خارش، سوزش ناگهانی و شنیدن صدای سوت بلند از دیگر دلایلی می باشند که باید برای خلاص شدن از آنها، بالاخره از یکی از راه حلهای شستشوی گوش را امتحان کرد. کاری که بهتر است توسط پزشک گوش، حلق و بینی و با منفعت گیری از راه حلهای پزشکی و با دقت زیاد انجام بشود.

در ادامه این نوشته از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید چون تصمیم داریم تا همه چیز را درمورد شستشوی گوش، راه حلهای آن و اثرات و حتی ریسک‌هایش برایتان بگوییم. مطالعه این نوشته، حدودا ۷ دقیقه زمان نیاز دارد.

شستشوی گوش چیست؟

شستشوی گوش راهی برای پاکسازی جرم گوش یا عوامل خارجی همچون حشرات در داخل فضای داخلی این اندام است.

جرم گوش که آن را با نام موم گوش هم می‌شناسیم، نوعی فیلتر طبیعی است که توسط غدد کانال بیرونی گوش تشکیل می‌بشود و ماموریت های مهمی همچون تمیزی گوش و جلوگیری از ورود هر حاضر خارجی همانند عوامل باکتریایی، گردوغبار یا حشرات را برعهده دارد.

موم گوش (سِرومِن یا وکس) طبق معمول هر زمان که در حال عمل جویدن هستیم، از مجرای گوش به دهانه می‌آید، دقیقا در این چنین موقعیتی خشک می‌بشود و در مجرای گوش باقی می‌ماند.

تجمع موم گوش یا عوامل خارجی در مجرای گوش علتتمایل ما برای اصطلاحا تمیز کردن آن با گوش پاک‌کن یا هر وسیله فرد دیگر می‌بشود؛ همین کار علتعقب راندن رسوبات در عمق کانال گوش و نیاز برای شستشوی آن می‌بشود.

شستشوی با موم شمع، دستگاه ساکشن، قطره گوش، آب و سرنگ و راه حلهای تایید شده خانگی، راه‌هایی می باشند که با منفعت گیری از آنها شستشوی گوش انجام می‌بشود.

سازمان بهداشت جهانی درمورد شستشوی گوش می‌گوید:

«تکه داخلی گوش خودتمیزشونده است و فقط باید تکه بیرونی گوش را با پارچه‌ای نرم تمیز کنید. در واقع هیچ شی یا مایعی نباید داخل گوش بشود، مگر این که توسط متخصص بهداشت تجویز شده باشد.»

کدام علائم، نشانه شستشوی گوش می باشند؟

مطابق جدول زیر، علائمی که می‌گویند هر چه سریعتر باید برای شستشوی گوش‌هایتان به پزشک مراجعه کنید، عبارت هستند از:

نشانه‌های نیاز گوش به شستشو

درد

خارش گوش

عفونت

سرگیجه

ترشحات غیرعادی از گوش

کم‌شنوایی و ازدست‌دادن موقت شنوایی

سرفه مزمن

وزوز گوش ( صدای زنگ در گوش)

حس پری گوش

استشمام بوی نامطبوع از گوش

لطفا به این مسئله دقت داشته باشید که هر کدام از علائمی که نام بردیم، دلیلی قطعی برای مشکلات جرم گوش نیست. این تشخیص بر مسئولیت دکتر گوش، حلق و بینی در تهران یا دیگر پزشکان شهرتان است و بعضی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به بیماری دیگر باشد.

شستشوی گوش کودکان

کودکان هم همانند بزرگسالان دچار مشکلاتی که گفتیم، خواهد شد. تنها تفاوت این گروه با بزرگسالان در کوچکی ساختار و حساسیت زیاد تر نوشته برای سنین پایین‌تر است. برای همین قبل از گفتن هر مسئله‌ای، اصرار می‌کنیم که برای بازدید اوضاع سلامتی گوش کودکان، از پلتفرم دکتردکتر نوبت دکتر بگیرید و به پزشک اطفال مراجعه کنید.

لطفا به این نوشته دقت داشته باشید که کودکان امکان پذیر با داخل کردن شی خارجی به داخل گوششان، شرایط را بدتر کنند؛ باید مواظب این چنین شرایطی باشید.

راه حلهای شستشوی گوش

برای شستشو و تمیز کردن جرم گوش دو رویکرد گوناگون وجود دارد؛ شستشوی گوش توسط پزشک و در خانه. هرکدام را به تفصیل مورد بازدید قرار می‌دهیم.

شستشوی گوش در مطب پزشک

مراجعه به پزشک گوش و حلق و بینی بهترین راه‌حل و یقیناً کم ریسک‌ترین روش برای شستشوی گوش است. پزشک با منفعت گیری از تجهیزات و روش‌‌های تخصصی، گوش را بازدید می‌کنند تا علت مهم اشکار بشود و تنها در صورت لزوم گوش‌ها را می‌شوید.

دقت! برخی راه حلهای حذف جرم گوش همانند ساکشن و آندوسکوپی باید توسط متخصص انجام ‌شوند.

شستشوی جرم گوش با دستگاه ساکشن

در این روش بهتر است برای دو تا سه روز قطره‌های روغنی را در گوش بچکانید. روغن پشتیبانی می‌کند تا جرم نرم بشود و زمان منفعت گیری از دستگاه ساکش، جرم به‌راحتی تخلیه بشود. از این روش در کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها، توسط پزشکان و پرستاران متخصص منفعت گیری می‌بشود.

منفعت گیری از میکروسکوپ و پروب مکش استریل، شرایط را برای پاکسازی گوش توسط دستگاه ساکشن و مکش ملایم آماده می‌کند.

• مزایای شستشوی جرم گوش با دستگاه ساکشن

1. ایمنی کامل بیمار به‌علت مشاهده مستقیم متخصص
2. حداقل خطر صدمه به پرده گوش و عفونت
3. روشی سریع و بدون درد

• معایب، عوارض و خطرات شستشوی جرم گوش با دستگاه ساکشن

1. تشکیل خونریزی خفیف در برخی موارد
2. افت شنوایی
3. بلندی صدا در میانه ساکشن
4. سرگیجه

• اصول مراقبت سپس از شستشوی جرم گوش با دستگاه ساکشن

1. انجام دستورات پزشک
2. تا ۴۸ ساعت نباید حمام‌ کنید
3. جلوگیری از مالش گوش
4. منفعت گیری‌نکردن از هر ابزاری همانند گوش‌پاک‌کن
5. میل‌کردن غذاهای سالم و مایعات زیاد
6. احتیاط در انجام امور گوناگون به‌علت سرگیجه

شستشو با قطره گوش

منفعت گیری از قطره شستشوی گوش با دقت به نوع درد، التهاب و عفونت در گوش تجویز می‌بشود. یقیناً بدون دستور پزشک هم می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید. این قطره‌ها یا بر پایه روغن (روغن زیتون و بادام) یا بر پایه آب (سدیم بیکربنات و پراکسید هیدروژن اوره) می باشند.

قطره گوش دکسون، اوتیسیت، نتازونیتف جنتامایسین، سیپلکس و نئومایسین از جمله داروها و قطره‌های شستشوی گوش می باشند.

قطره‌های بر پایه آب تاثییر بیشتری در حل‌کردن موم گوش دارند؛ اما در کل ترکیب و فرمولاسیون قطره‌ها با دقت به شرایط انتخاب می‌بشود.

زمان منفعت گیری از قطره، باید گوش صدمه‌دیده را رو به بالا قرار بگیرید. بعد از منفعت گیری نیز باید ۵ تا ۱۰ دقیقه در همان حالت بمانید و در نهایت می‌توانید راحت بنشینید. در این زمان قطرات اضافی قطره از گوش خارج می‌بشود. این عمل برای ۲ تا ۳ بار در روز و حداکثر تا دو هفته باید انجام ‌بشود.

• مزایای شستشو با قطره گوش

1. زیاد ارزان
2. منفعت گیری راحت

• معایب، عوارض و خطرات شستشو با قطره گوش

1. تشکیل عوارض بر پایه نوع قطره
2. حساسیت
3. بدون نتیجه در برخی موارد

• مراقبت سپس از شستشوی گوش با قطره گوش

1. انجام دستورات پزشک
2. منع منفعت گیری از این روش برای افراد دارای عفونت گوش و سوراخ گوش

شستشوی گوش با دستگاه آندوسکوپی

شسشتوی گوش با آندوسکوپی روشی جانشین ساکشن است. آندوسکوپی تجهیزات خاص خود را دارد و دید کاملی از ساختار گوش به پزشک می‌دهد. نتیجه منفعت گیری از آن هم افزایش دقت و بهبود کیفیت درمان است.

• مزایای شستشوی گوش با دستگاه آندوسکوپی

1. سریع تر از ساکشن
2. آسان‌تر از ساکشن
3. ایمن‌تر از ساکشن
4. حداقل صدمه به گوش

• معایب، عوارض و خطرات شستشوی گوش با دستگاه آندوسکوپی

1. پرسروصدا
2. ابراز وزوز گوش
3. گمان تشکیل خونریزی
4. گمان سرگیجه موقت

• مراقبت سپس از شستشوی گوش با دستگاه آندوسکوپی

1. انجام دستورات پزشک
2. شستشوی گوش در خانه

تکنیک‌های دستی برای خروج جرم گوش

پزشک و افراد متخصص با منفعت گیری از ابزاری کوچک به‌نام کورت که شکلی منحنی دارد، جرم گوش را به‌طور دستی خارج می‌کنند.

• مزایای تکنیک‌های دستی برای خروج جرم گوش

1. راحت
2. کم‌هزینه
3. سریع

• معایب، عوارض و خطرات تکنیک‌های دستی برای خروج جرم گوش

1. نیاز به تخصص و گمان خطر در صورت نداشتن تخصص

• مراقبت سپس از تکنیک‌های دستی برای خروج جرم گوش

1. انجام دستورات پزشک

راه حلهای خانگی شستشوی گوش

اگر تصمیم تمیزکردن گوشتان را دارید و فکر می‌کنید از توانایی ملزوم برخوردارید، به نکات ایمنی اهمیت دهید و از راه حلهای غیر تهاجمی منفعت ببرید. یقیناً آموزش تصویری شستشوی گوش در منزل و دیدن فیلم شستشوی گوش هم می‌تواند در این عرصه پشتیبانی خوبی به شمار رود.

راه حلهای گوناگون خارج‌کردن جرم گوش در خانه با کمترین عوارض عبارت هستند از:

شستشوی گوش با سرنگ

برای این کار باید جرم گوش را با چکاندن قطره گوش یا روغن گیاهی نرم کنید. بعد از چند روز با سرنگ آب تمیز و ولرم کار را به این ترتیب ادامه دهید. سر را خم کنید و گوش خود را به‌سمت بالا و عقب ببرید. تشتی زیر گوش بگذارید یا حوله‌ای روی شانه‌‌ خود قرار دهید تا آب خارج‌شده از گوش گرفته بشود. سرنگ را در گوش، به‌سمت بالا و پشت جای دهید. سپس به‌آرامی سرنگ را سختی دهید تا آب داخل گوش بشود. اگر حس درد یا سختی داشتید، نباید ادامه دهید. در غیر این‌صورت کار را ادامه دهید و بعد از پایان شستشو سر خود را به پهلو خم کنید تا آب از آن خارج بشود.

• مزایای شستشوی گوش با سرنگ

1. نسبتا کم‌هزینه
2. در دسترس
3. نتیجه‌قسمت

• معایب، عوارض و خطرات شستشوی گوش با سرنگ

1. گیجی
2. در صورت انجام توسط افراد غیرمتخصص، پارگی پرده گوش، عفونت گوش خارجی، گمان عفونت
3. گمان وزوز گوش

• مراقبت سپس از شستشوی گوش با سرنگ

1. انجام دستورات پزشک
2. منع منفعت گیری برای افراد دارای عفونت گوش و سوراخ گوش

شستشوی گوش با شمع گوش

شستشوی گوش با شمع با روشن‌کردن سر شمعی مخروطی که توخالی است و گذاشتن پایه مخروطی آن روی گوش، انجام می‌بشود. یقیناً این چنین روشی پیشنهاد نمی‌بشود و تحقیقات مشخص می کند که طبق معمول نتیجه‌ای در بر ندارد. با این‌حال طرفداران شمع که در دسته راه حلهای خانگی شستشوی گوش قرار می‌گیرد، مزایای زیر را معارفه می‌کنند:

• حذف موم، باکتری‌ها و دیگر مواد زائد از کانال گوش
• درمان عفونت سینوسی
• بهبود شنوایی یا معکوس کردن کم شنوایی
• تسکین گلودرد
• درمان سرماخوردگی و آنفولانزا
• تسکین سردرد و میگرن
• بهبود وضوح ذهنی
• تصفیه خون
• بهبود گردش خون لنفاوی
• پاکسازی چشم و بهبود بینایی
• افت درد ناشی از درد فک و اختلالات گیجگاهی فکی
• افت تنش و استرس
• افت سرگیجه

در روبه رو معایب، عوارض و خطراتی برای این روش به اثبات رسیده است عبارت هستند از:

• سوختگی با موم داغ یا خاکستر
• سوراخ‌شدن پرده گوش
• مسدودکردن پرده گوش با موم شمع
• خونریزی
• ابتلا به عفونت‌های ثانویه
• توانایی کم‌شنوایی موقت
• صدمه به گوش میانی

چطور خودم گوش‌هایم را تمیز کنم؟

به پیشنهاد‌ پزشکان، فقط در زمان حمام کردن قسمت بیرونی گوش‌هایتان را تمیز کرده و سپس با حوله آن‌ها را خشک کنید. برای این کار، انگشت خود را در حوله کنید و فقط جلوی گوش را خشک کنید تا فقط جرم و آلودگی که جلوی گوش است و دیده می‌بشود، پاک بشود.

عمل های و مراقبت‌های سپس از شستشوی گوش

فارغ از این که از چه روشی برای شستشوی گوش خود منفعت گیری می‌کنید، مراقبت‌های زیر سپس از شستشوی گوش را انجام دهید:

• تا دو روز اول، دوش نگیرید؛
• مطابق دستور پزشک از قطره منفعت گیری کنید؛
• از وسایلی همانند گوش پاک کن، سنجاق یا دستمال منفعت گیری نکنید؛
• بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول از انجام ورزش یا فعالیت‌های بدنی شدید بپرهیزید؛
• اگر حس درد داشتید، از ژلوفن یا ایبوپروفن منفعت گیری کنید؛
• تا چند روز اول از هدفون منفعت گیری نکنید.

هزینه شستشوی گوش چه مقدار است؟

برای تعیین هزینه شستشوی گوش عوامل مختلفی دخیل می باشند. نوع روشی که برای این کار در نظر می‌گیرید از با اهمیت ترین عوامل است. با این‌حال هزینه شستشوی گوش در سال ۱۴۰۲ برای هر گوش بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است.

خطرات و عوارض شستشوی گوش

شستشوی گوش برای همه رضایت‌قسمت نیست و عوارضی همچون سردرد، تب، شنیدن صدای وزوز، ابراز عفونت گوش، پارگی پرده گوش در صورت داخل شدن ضربه، سرگیجه، صدمه گوش میانی، اوتیت خارجی و سوراخ‌شدن پرده گوش هم برای افرادی که این کار را انجام داده‌اند، پیش آمده است.

یقیناً ملزوم به ذکر است که برخی از این عوارض در حالت عادی طبیعی می باشند و به‌زودی از بین بردن خواهد شد و برخی در صورت انجام شستشو توسط متخصصان، اصلا تشکیل نمی‌شوند.

چه افرادی نباید شسشتوی گوش را انجام بدهند؟

متخصصین طبق معمول شستشوی گوش را در افرادی که مشکلات عرصه‌ای دارند پیشنهاد نمی‌کنند. از این چنین مواردی می‌توانیم به پارگی پرده گوش یا سیستم ایمنی ضعیف اشاره کنیم.

اگر سوالی در این عرصه دارید، می‌توانید از مشاور سلامتی دکتردکتر سوال کنید.

سوالات متداول شستشوی گوش